عواقب اشتباه در ترجمه متون شیمی

صنعت شیمی مانند بسیاری دیگر از صنایع دارای واژگان مخصوص به خود است که درک این اصطلاحات فنی برای همگان ساده نیست. تنها مترجمی که در بستر این صنعت آموزش دیده و تجربه کسب کرده است، قادر به ترجمه دقیق اصطلاحات پیچیده و ارائه یک ترجمه قابل‌فهم برای مخاطب هدف خواهد بود. هر چند که صنایع شیمیایی طبق مقررات سخت‌گیرانه‌ای اداره می‌شوند، اما باز هم کسب سود بیشتر و انگیزه‌های اقتصادی باعث می‌شود تا بعضی از شرکت‌های سودجو به دنبال استفاده از مترجمین عمومی و غیرمتخصص باشند. با توجه به اینکه عموم فرآیندهای این صنعت بر روی سلامت انسان و محیط زیست تأثیر جدی دارند، لذا ترجمه ارزان علاوه بر از بین بردن سرمایه می‌تواند جان انسان‌ها و محیط زندگی آنها را با خطر روبه‌رو سازد.

اسناد مختلفی وجود دارند که تولیدکنندگان صنعت شیمی به ترجمه آنها نیازمند هستند. این‌ اسناد به تولید، فروش و صادرات محصولات مربوط می‌شوند. ثبت اختراعات (پتنت‌ها)، مشخصات محصول، بسته بندی و برچسب زدن، گزارشات سم شناسی، کاتالوگ و بروشور، دفترچه راهنماي آموزش، محتوای وب سایت‌، قراردادهای حقوقی، برگه‌ اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) و مطالب مربوط به بازاریابی و ارتباطات شرکت بخشی از این نوع اسناد هستند. این اسناد با توجه به مکان استفاده شده برای مواد شیمیایی، به زبان‌های مختلفی ترجمه می‌گردند.

ترجمه نادرست بعضی از متون شاید فقط باعث سردرگمی مخاطب شوند و نوعی توهین به بازار هدف تلقی گردند؛ اما هرگونه اشتباه یا سهل‌‌انگاری در ترجمه متون شیمی می‌تواند بر ایمنی کاربران نهایی و کسانیکه در محیط‌های صنعتی و شیمیایی فعالیت می‌کنند، اثرات جدی و ماندگاری داشته باشد. اگر ترجمه متون حقوقی و ترجمه متون پزشکی را دقیق‌ترین نوع ترجمه توسط متخصصین بدانیم، باید بگوییم که ترجمه متون شیمی به همان میزان دقت این نوع ترجمه‌ها نیاز دارد.

پیامی که از ترجمه مقاله در مورد مواد شیمیایی و روش‌های استفاده از آنها حاصل می‌گردد، باید عاری از هرگونه خطا باشد، زیرا اشتباهات می‌توانند منجر به سردرگمی شوند و در بدترین موارد ممکن است به بدن آسیب جدی وارد نمایند. علاوه بر این، اینگونه خطاها نه تنها اعتبار شرکت را با خطر روبه‌رو می‌کنند، بلکه باعث متحمل شدن هزینه‌های سرسام‌آوری نیز به آنها می‌شوند.

برچسب‌های هشدار دهنده، علائم خطر و سایر شاخص‌های مواد شیمیایی خطرناک فقط برای رعایت قانون ضروری نیستند، بلکه برای ایمنی کارمندان و دیگر کاربران نهایی نیز لازم هستند. ترجمه ناقص یا نادرست اینگونه علائم و برچسب‌ها می‌تواند منجر به صدمات جدی برای کارگران شود، چون این افراد با ترجمه نادرست نمی‌توانند هشدارها یا برچسب‌های خطر را هنگام انجام وظایف خود درک کنند. اینگونه سهل‌انگاری در انجام درست فرآیند ترجمه به تحقیقات پرهزینه برای بررسی علل حادثه منجر می‌شود و جریمه‌های سنگینی از سوی مقامات نظارتی برای شرکت‌ها و کارخانجات متخلف صادر خواهد شد. طرح دعوی در دادگاه توسط کارکنان آسیب دیده باعث خواهد شد تا تعهدات شرکت‌های ارائه دهنده خدمات ترجمه زیر سئوال رود.

از نمونه‌های بارز اشتباهات ترجمه می‌توان به فاجعه بندر تیانجین در سال 2015 اشاره کرد. یک سری اشتباهات در ترجمه مستندات فنی همراه با دستورالعمل‌هایی که برای حمل و نگهداری مواد شیمیایی در انبار به صورت اشتباه تفسیر شده بود، باعث گردید تا انفجار گسترده‌ای در این بندر به وجود آید. در پی این انفجار، 173 نفر کشته شدند و 1/1 میلیارد دلار خسارت به بار آمد.

همانگونه که در بخش اول این گفتار عنوان شد، بخش عظیمی از کاربردهای ترجمه متون شیمی به فرآیندهای علمی بر می‌گردد که جامعه دانشگاهی و آزمایشگاهی به آنها نیازمند هستند. با توجه به ارتباط نزدیکی که بین صنعت و دانشگاه وجود دارد، نمی‌توان از اهمیت ترجمه بر روی فرآیندهای صنعتی غافل شد. پس هرگونه نقص و عیب در ترجمه متون فرآیندهای علمی، تأثیر خود را بر روی صنعت نیز نشان خواهد شد.

در بخش قبل توضیح داده شد که سهل‌انگاری در فرآیند ترجمه چه خسارت فجیعی به بندر تیانجین وارد نمود؛ پس اگر قرار است تا متون علمی در حوزه‌های صنعتی مورد استفاده قرار گیرند، نباید ترجمه به سمت تحت‌اللفظی شدن برود. باید همه چیز شفاف باشد، چون ترجمه غیر دقیق و پر از ابهام هم برای جامعه دانشگاهی و هم برای حوزه صنعت مضر خواهد بود. گاه به به دلیل اشتباه ترجمه شدن روش‌ها یا دستورالعمل‌ها ممکن است مواد شیمیایی با ارزش از بین بروند و دور ریخته شوند. این موضوع هزینه‌های اقتصادی سنگینی بر روی شرکت‌ها تحمیل خواهد کرد.

همانطور که در مقدمه این گفتار عنوان شد، تنها راه برون رفت و جلوگیری از بروز فاجعه در محیط‌های مرتبط با فعالیت‌های شیمیایی، استفاده از مترجمین متخصص و حرفه‌ای است. شرکت‌ها با اعتماد کردن به مؤسسات برتر ترجمه، همانند شبکه مترجمین راستین می‌توانند خود را در برابر مسئولیت تصادفات و صدمات حفظ کنند و ضمن تضمین بهره‌وری بیشتر، کاهش ضایعات و آرامش خاطر را در محیط کاری روزمره خود تضمین نمایند. همکاری با اینگونه مؤسسات به حفاظت از کارکنان و کاربران نهایی کمک می‌کند و به شما اطیمنان می‌دهد تا اطلاعات دقیق برای تمام اعضای شرکت ارسال می‌گردد. ضمن اینکه تعهدات کمتری به مخاطبان مورد نظر یا بازار هدف پیدا می‌کنید و می‌توانید به موفقیت بیشتری نیز برسید.