7 گام برای نوشتن مقاله پژوهشی: راهنمایی جامع و کاربردی + اینفوگرافیک

نوشتن مقاله پژوهشی (research paper) یا تحقیقی جزء یکی از مهمترین چالش‌های تحصیلی دانشجویان به حساب می‌آید. همه می‌خواهند زود بنویسند، سریع کارشان تمام شود و در بهترین مجله و ژورنال مقالشان چاپ گردد؛ اما واقعیت این است که نوشتن مقاله کار چندان آسانی نیست، و به رعایت نکات و آگاهی از دستورالعمل‌هایی برای موفق شدن در این فرآیند نیاز است. امروزه دفاع کردن در مقطع کارشناسی ارشد بدون سابمیت نمودن یک مقاله تحقیقی غیر ممکن است، بنابراین دغدغه بخش زیادی از دانشجویان بیش از دفاع به نوشتن مقاله مربوط می‌شود؛ اما متأسفانه بخش عظیمی از آنها از شیوه‌های نوشتن یک مقاله پژوهشی خبر ندارند.

شبکه مترجمین راستین بر مبنای رسالت آموزشی که بر دوش خود احساس می‌کند، تصمیم گرفته تا مباحث جامعی را در مورد نوشتن مقاله برای دانشجویان فراهم نماید. در این مبحث به 7 گام برای نوشتن مقاله پژوهشی اشاره می‌گردد، و راهنمای جامع و کاملی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی با رسم یک اینفوگرافیک زیبا ارائه خواهد شد.

 

اینفوگرافیک نوشتن مقاله پژوهشی

اینوگرافیک نوشتن مقاله پژوهشی در 7 گام

 

گام 1. موضوع مناسبی انتخاب کنید:

گاهی اوقات موضوع مقالات پژوهشی در اختیار دانشجویان قرار داده می‌شود؛ اما اگر شانس انتخاب موضوع به شما داده شد، سعی کنید انتخاب هوشمندانه‌ای انجام دهید. همیشه موضوعی را انتخاب کنید که به آن علاقه‌مندید؛ در این صورت هنگام انجام تحقیق کلافه نخواهید شد زیرا مطمئن هستید که چیزهای جدیدی را کشف می‌نمایید و از فرآیند نگارش لذت خواهید برد. موضوعاتی که بسیار عمومی یا فنی هستند را انتخاب نکنید.

اگر موضوعتان بسیار کلی و گسترده باشد، مقاله تحقیقی موفقی نخواهید داشت، چون شبیه به یک دیدگاه کلی به نظر خواهد رسید. باید موضوع مقاله را به یک جنبه، مفهوم یا ایده مشخص محدود نمایید، و آن را اختصاصی و قابل مدیریت کنید. مثلا اگر قصد دارید تا در مقاله‌تان به موضوع "گرمایش جهانی" بپردازید، باید آن را به "دلایل گرمایش جهانی"، "تأثیر گرمایش جهانی بر سلامت انسان" یا مسائلی شبیه به این موارد محدود کنید.

 

گام 2. یک جمله اصلی برای تحقیق تعیین نمایید:

قبل از اینکه تحقیق‌تان را ساماندهی کنید، ایده اصلی تحقیق خودتان را در قالب یک جمله اصلی بیان نمایید. این کار به شما کمک می‌کند تا بر روی موضوعتان متمرکز شوید. جمله اصلی برای تحقیق باید مختصر بوده و بایستی بتواند نوع مقاله‌ای که می‌نویسید را نشان دهد. برای اینکه پروژه‌تان یک هدف مشخص داشته باشد، باید زمان کافی برای ساخت جمله اصلی تحقیق اختصاص دهید. تحقیق شما باید قابل بحث و محدود به موضوع مشخصی باشد تا بتوانید ادعاهای خود را به کمک شواهد ثابت نمایید. اگر ادعای شما وسیع باشد، نیاز به شواهد بیشتری دارید تا خواننده نسبت به صحیح بودن آنها متقاعد شود.

 

گام 3. بر روی موضوع انتخابی تحقیق انجام دهید:

باید منابع قابل اعتماد اصلی و فرعی را در خصوص موضوع مقاله‌تان پیدا کنید، سپس آنها را به دقت بخوانید (اگر متوجه منظور و مفهوم آنها نشدید، حتما از خدمات ترجمه مقاله کمک بگیرید) و شواهد مرتبط برای پشتیبانی از موضوع خود را مشخص نمایید. در این مرحله باید منابع را ارزیابی کرده، یادداشت‌برداری نموده و منابع تان را طبق سبک ارجاع (رفرنس دهی) که توسط مجله یا استاد مشخص گردیده است، مستند کنید. مطمئن شوید که از آخرین نسخه راهنمای سبک اختصاصی استفاده می‌کنید. بعدها موقع نوشتن مقاله و ایجاد بخش مراجع می‌توانید از یادداشت‌های مربوط به رفرنس‌ها استفاده نمایید. استناد به تمام منابعی که برای نقل قول، پارافریز و خلاصه‌نویسی جهت جلوگیری از سرقت ادبی استفاده می کنید، جزء ارکان اصلی مقاله نویسی به شمار می‌آیند.

 

 

گام 4. یک طرح کلی خوب تهیه کنید:

تحقیق باعث می‌گردد تا صدها ایده در ذهنتان ایجاد شود. وقتی توانستید ایده‌ها را به مرحله عمل درآورید، باید برای یک ارائه اثرگذار آنها را سازماندهی نمایید. از این مرحله حیاتی غافل نشوید، زیرا مقاله شما بدون طی کردن این مرحله از محوریت خاصی برخوردار نخواهد بود. در این صورت برای جهت‌دهی به افکار و ایده‌های مختلف خودتان مجبور خواهید بود تا زمان بیشتری را به بازنویسی کردن پیش‌‌نویس اختصاص دهید. به همین دلیل به یک طرح کلی نیاز خواهید داشت. ساختار مقاله در ابتدا بایستی نهایی شود؛ سپس طرح کلی که قرار است در مقاله پوشش داده شود، باید ایجاد گردد. این طرح می‌تواند هم نقشه راه شما باشد و هم عاملی به حساب آید که تمرکزتان را در طول مسیر نوشتن مقاله حفظ می‌کند.

به نکات کلیدی فکر کنید که برای پشتیبانی از جمله اصلی تحقیق به آنها نیاز دارید. از آنها می‌توانید به عنوان تیترهای فرعی برای بدنه مقاله‌تان استفاده نمایید. به یادداشت‌های خود نگاهی بیندازید و سعی کنید تا اطلاعات را در هر تیتر فرعی بگنجانید. مطمئن شوید که فقط اطلاعات مرتبط و در عین حال سازگار با تیترهای فرعی را قرار می‌دهید. توجه داشته باشید که این اطلاعات باید مستقیماً از رساله و مقاله‌تان پشتیبانی کند. نباید اطلاعاتی که با طرح کلی‌تان سازگار نیست، ولو اگر جذابیت زیادی داشته باشد را لحاظ کنید. هنگام نوشتن یک طرح کلی، یک ساختار معمول را برای نوشتن مقاله پژوهشی باید در ذهن داشته باشید که به طور معمول شامل موارد زیر است:

  • صفحه عنوان
  • چکیده 
  • مقدمه 
  • بخش روش کار (روش تحقیق) 
  • یافته‌ها/ نتایج 
  • بحث
  • نتیجه‌گیری

 

راهنمای نوشتن مقاله پژوهشی

  گام چهارم نوشتن مقاله پژوهشی  

 

گام 5. اولین پیش نویس (طرح اولیه) را بسازید:

پس از اینکه بدنه مقاله نوشته شد، جهت‌گیری فکری و ذهنی کار مشخص می‌گردد؛ پس حال زمان این است است تا با بهره‌گیری از عنوان، ارجاعات درون متن و صفحه رفرنس به ساختن یک پیش نویس بپردازید. اگر پس از چاپ مقاله می‌خواهید تا تأثیر خوبی بر خوانندگان داشته باشید به انتخاب درست عنوان زیاد توجه کنید؛ زیرا اولین چیزی که دیده می‌شود، عنوان است. عنوان دیدگاهی در خصوص آنچه باید در مقاله انتظار داشته باشیم، منعکس می‌کند. باید واژگان کلیدی که موضوع مقاله، روش مورد استفاده و نتایج حاصله را نشان می‌دهد، فهرست کنید.

حال جمله‌ای بسازید که تمام واژگان کلیدی فهرست شده در آن جای گرفته باشند و سعی کنید تا واژگان غیرضروری را حذف نمایید. سپس باید واژگان باقیمانده را بهم پیوند بزنید. در نهایت اطلاعات بدون کاربرد را حذف نموده و واژگان باقیمانده را به شکلی منطقی سازماندهی کنید. همچنین می توانید عنوان فرعی در نظر بگیرید. مطمئن شوید که عنوان‌تان مختصر و مفید است. سپس باید مقدمه، پاراگراف‌های اصلی و نتیجه‌گیری را بنویسید. این موارد بخش‌های اصلی مقاله محسوب می‌شوند؛ بنابراین در ادامه جزئیاتی در خصوص شیوه نوشتن صحیح آنها ارائه خواهد شد.

 

نحوه نوشتن مقدمه برای یک مقاله

نوشتن یک مقاله با شروع نگارش مقدمه آغاز می‌گردد. برای اینکه پاراگراف مقدمه باعث جلب توجه داوران و خوانندگان مقاله شود، باید با یک جمله جذاب شروع شود. مثلا می‌توانید در ابتدا یک سئوال تحریک‌آمیز مطرح نمایید و سپس در ادامه بخش‌ها به آن جواب دهید. یا با مطرح کردن آمارها و حقایقی در پی تحریک کردن بیشتر خوانندگان برای مطالعه مقاله خود باشید. هر چند که شما یک مقاله دانشگاهی می‌نویسید، اما نباید نگارش متن مقاله به گونه‌ای باشد که باعث خستگی و کلافگی سایرین گردد.

لازم است اطلاعات زمینه‌‌ای ارائه نموده، اهداف‌تان را توضیح داده و برنامه‌ای داشته باشید تا به موضوع مقاله تحقیقی‌تان نزدیک شوید. باید مقدمه را با جملات اصلی رساله یا سوال تحقیقی خاتمه دهید. این بخش از مقاله خیلی بلند نیست، اما باید مطمئن شوید که سریعاً آن را به پایان می‌رسانید. معمولا در این بخش به پیشینه پژوهش‌های انجام گرفته هم اشاره می‌شود، پس تنها به پژوهش‌های مرتبط و جدید به کارتان اشاره نمایید.

 

 

نحوه نوشتن پاراگراف‌های اصلی یک مقاله

طرح کلی در زمان نوشتن پاراگراف‌های اصلی مقاله می‌تواند کمک‌کننده مؤثری محسوب گردد، اما نباید اینگونه استنباط گردد که بایستی بی چون و چرا آن را رعایت کرد. ممکن است در مسیر نوشتن مقاله پژوهشی مجبور شوید که آن را ویرایش کنید و تغییراتی در بدنه مقاله اعمال نمایید. نکته کلیدی دنبال کردن هدفتان و متمرکز شدن بر روی تحقیقات در زمان نوشتن متن اصلی مقاله است. باید نکاتی ارائه کنید و از ایده اصلی کارتان پشتیبانی نمایید. هر پاراگراف را با یک جمله موضوعی آغاز نمایید، سپس استدلال‌‌ها و شواهد مرتبط برای پشتیبانی از آن را ارائه کنید. باید با توجه به تعداد نکات کلیدی، پاراگراف‌های اصلی برای متن بنویسید.

 

نحوه نوشتن نتیجه‌ گیری برای یک مقاله

اکثر مقالات پژوهشی با بازگویی جملات اصلی رساله کار خود را به پایان می‌رسانند. شما نیز می توانید این کار را انجام دهید، اما نباید لغت به لغت این جملات اصلی را تکرار کنید. نکات کلیدی مقاله را پارافریز (بازنویسی) یا خلاصه نمایید. شاید علاقمند باشید تا بر اهمیت یافته‌هایتان بیشتر تاکید کنید، بنابراین جملات مناسبی برای نوشتن این مطالب بایستی انتخاب گردد. نوشتن مطالبی در خصوص برتری‌های پژوهش شما نسبت به کار سایر محققین می‌تواند جذابیت یافته‌های شما پررنگ‌تر نشان دهد. ارائه توصیه‌هایی مبتنی بر نتایج بررسی یا ارائه جهتگیری‌هایی برای تحقیق در آینده می‌تواند گزینه مناسبی در این قسمت باشد.

 

نحوه خلق کردن یک مقاله عالی

هیچ کسی نمی‌تواند مدعی شود که اولین پیش نویس مقالش در سطح بالایی قرار دارد و عالی است. پس اگر می‌خواهید بر روی استاد خود تاثیر بگذارید یا مقاله خود را در ژورنال معتبری چاپ نمایید، باید طرح اولیه مقاله را چندین بار اصلاح کنید تا مطمئن شوید که پروژه در مسیر و محور صحیحی قرار گرفته است. ذهنیت خود را در این مسیر به گونه‌ای سازماندهی نمایید که از چندین بار اصلاح کردن مقاله خود دچار آشفتگی نشوید، زیرا گاهی اوقات این کار لازم خواهد بود و ارزش وقت گذاشتن را خواهد داشت.

 

راهنمای نوشتن مقاله پژوهشی

گام پنچم نوشتن مقاله پژوهشی

 

گام 6. به اصلاح، ویراستاری و تثبیت مقاله خود بپردازید:

برای اینکه مطمئن شوید که تمام ایده‌هایتان به خوبی توسعه پیدا کرده است و شواهد معتبر توانسته‌اند از همه ادعاهایتان پشتیبانی کنند، باید تغییرات بزرگی در متن مقاله اعمال کنید و در ساختار و ترتیب پاراگراف‌های بایستی دگرگونی‌های ایجاد نمایید. برای بهتر شدن نگارش مقاله شاید لازم باشد تا تیترهایی را برای بخش‌ها اضافه کنید. ویراستاری مقاله در این مرحله می‌تواند بسیار سودمند باشد. باید متن را به دقت بررسی، و عبارت ها و لغت‌های زائد را حذف کنید. سعی نمایید تا از لغات مناسب و بهتری بهره بگیرید و اشکالات در علائم نگارشی و قواعد دسترسی را تا حد امکان برطرف کنید. در بررسی متن به دنبال موارد زیر باشید:

  • جملات ناقص؛
  • لغات مبهم؛
  • اشتباهات املایی؛
  • فاصله بین کلمات؛
  • رعایت صحیح نیم‌فاصله‌؛
  • قواعد نقل و قول؛
  • درست تایپ کردن فرمول‌ها؛
  • استفاده درست از ویرگول؛
  • حذف اختصارات.

لازم است تا چندین بار مقاله را بخوانید. وارونه خواندن مقاله از جمله استراتژی‌هایی به شمار می‌آید که می‌تواند ضعف‌های مقاله تحقیقی را برای شما نمایان کند. در این فرآیند ابتدا کمی احساس گیجی خواهید داشت، اما راحت‌تر می‌توانید اشتباهات مقاله خودتان را پیدا کنید. باید آخرین جمله را بخوانید، سپس یکی یکی به عقب برگردید تا به اولین جمله برسید. همچنین از دوستان یا اعضاء خانواده بخواهید تا مقاله شما را بخوانند و نقطه نظراتشان را در اختیارتان قرار دهند.

باید استدلال‌ها و نظرات آنها را ارزیابی نموده و به دنبال ناسازگاری در کاربرد، قواعد دستوری یا ساختار متن باشید. از دوستان خود بخواهید تا بازخوردی از مقاله در اختیار شما قرار دهند و اگر فکر می کنید که تغییرات پیشنهادی آنها می‌تواند به بهتر شدن مقاله کمک کند، حتما آنها را اعمال نمایید. در نهایت مقاله را چاپ کنید تا اشتباهات یا علائم جزئی را واضح‌تر مشاهده نمایید و مطمئن شوید که مقاله تحقیقی شما عاری از هرگونه ایرادی است.

 

گام 7. استفاده از خدمات ترجمه را از یاد نبرید:

مباحثی که در این گفتار شرح داده شد، تقریبا می‌تواند نیازهای دانشجویان را در زمینه نوشتن مقاله پوشش دهد، اما اگر دانشجویان نتوانند دستاوردها و نتایج سایر محققین را درک کنند، هیچگاه نخواهند توانست یک مقاله تحقیقی خوب بنویسند. بنابراین لزوم توجه به خدماتی همچون ترجمه انگلیسی به فارسی می‌تواند یکی از گام‌های اصلی نوشتن مقاله پژوهشی به حساب آید. فراموش نکنید که در بخشی از مقاله به رفرنس دهی به کارهای سایر پژوهشگران نیاز خواهید داشت، پس با ترجمه تخصصی مقاله نویسندگان برتر حوزه کاری خودتان به بهتر شدن پژوهش خود کمک نمایید. با خدمات ترجمه زمان کمتری صرف می کنید و لذت بیشتری از تحصیل در دانشگاه خواهید برد. امیدواریم اگر به خدمات ترجمه نیاز داشتید، ما گزینه اول شما باشیم.

 

در ادامه حتما بخوانيد: چگونگی نوشتن مقاله مروری