استفاده از گوگل داکس (Google Docs) به عنوان نرم افزار کتاب نویسی

گوگل داکس (Google Docs) با توجه به ابزارهای زیادی که دارد؛ شرایطی را در اختیارتان قرار می‌دهد تا از این پلتفرم به عنوان یک نرم افزار برای نوشتن رمان خود استفاده کنید. ما در این مقاله قصد نداریم تمام قسمت‌های این برنامه را مورد بررسی قرار دهیم؛ چون احتمالاً اکثر آنها از قبل برایتان آشنا هستند. در عوض می‌خواهیم شما را با ابزارهای ویرایش و فرمت بندی گوگل داکس که ممکن است کمتر به آنها توجه کرده باشید آشنا کنیم. پس با شبکه مترجمین راستین همراه باشید.

چرایی استفاده از گوگل داکس جهت نویسندگی

قرار دادن محتواهای نوشته شده در فضای وب مشکلی برایتان به وجود نخواهد آورد و کسی نمی‌تواند به ماهیت آنها دسترسی یابد؛ زیرا با مدیریت حساب‌هایتان می‌توانید آنها را تحت کنترل خود قرار دهید و امنیت اطلاعات را تضمین نمایید (در ادامه بیشتر به بحث اشتراک‌ گذاری مطالب خواهیم پرداخت).

ویژگی‌های کاربردی Google Docs برای نوشتن کتاب

برخی از ویژگی‌هایی که Google Docs را به رقیب بهترین نرم افزارهای نوشتن کتاب تبدیل کرده‌اند؛ در منوها و نوار ابزارهای این برنامه نهفته‌اند. برخی از آنها نیز کاملاً جلوی چشم شما قرار دارند. با این حال حتی آن دسته از ابزارهایی که از دیدتان پنهان هستند نیز در هنگام نوشتن مطالب طولانی‌تر به کمک شما می‌آیند. پس بیایید نگاهی به این ابزارها بیاندازیم.

نحوه استفاده موثر از سرفصل ها (هدینگ)

با تغییر سبک نوشتاری می‌توانید هدینگ را در Google Docs وارد کنید. کافی است روی زمینه نوار ابزار بالایی سمت چپ (البته در زبان فارسی این مکان، سمت راست خواهد بود) که Normal text (نوشتار معمولی) را می‌خواند کلیک نمایید تا یک منوی کشویی برایتان باز شود. مگر اینکه قصد داشته باشید یک کتاب درسی بنویسید؛ وگرنه احتمالاً هرگز به سرفصلی پایین‌تر از Heading 3 نیاز پیدا نخواهید کرد. در ضمن می‌توانید از این ابزار برای درج Title (عنوان) و Subtitle (زیر عنوان) نیز بهره بگیرید.

عنوان بندی بیش از اندازه در هنگام خواندن مطالب توسط خواننده، باعث گیج شدن او می‌شود. البته نباید فراموش کرد که استفاده از هدینگ در هنگام نوشتن کتاب، تسلط شما بر مطالب نوشته شده را رقم می‌زند. در واقع استفاده از سرفصل ها سبب می‌گردند تا گوگل داکس به صورت خودکار یک outline (طرح کلی) از نوشته‌هایتان را تهیه کند. کافی است برای نمایش طرح بر روی ایکون خاکستری رنگ Notebook که در گوشه سمت چپ نمای صفحه در زیر نوار ابزار قرار دارد، کلیک کنید.

این outline براساس سبک‌های متون مورد استفاده در نوشته‌هایتان دسته‌بندی می‌شود. اگر به آن درجه از ساختاربندی نیاز ندارید و یا نمی‌خواهید در مطالب خود از سبک های مختلفی بهره بگیرید؛ کافی است متون را به صورت Bold درآورید. در این صورت حتی اگر از هدینگ گذاری هم استفاده نکنید؛ باز هم آنها به طرح کلی شما اضافه می‌شوند. برای بستن پنجره باز شده outline، باید روی فلش گوشه سمت چپ بالایی کلیک کنید.

چگونگی درج فهرست مطالب

فهرست مطالب می‌تواند حاوی شماره صفحه (برای راحتی خواننده) یا پیوندهایی به بخش‌های مختلف نوشته باشد (برای راحتی نویسنده). حتی اگر شماره صفحه‌ها را هم انتخاب نکنید؛ باز هم قادر خواهید بود تا از این فهرست برای کلیک کردن روی مطالب مورد نظر بهره بگیرید.

روی Table of Contents کلیک چپ کنید تا فلش Refresh را در گوشه سمت چپ بالای صفحه ببینید. با کلیک بر روی آن، فهرست مطالب به روزرسانی شود و هرگونه ویرایشی که انجام داده‌اید در فهرست نهایی به نمایش درمی‌آید. با کلیک چپ روی این بخش قادر خواهید بود تا تغییرات را به صورت دستی نیز انجام دهید. به عنوان مثال اگر یک صفحه عنوان فرمت بندی شده داشته باشید؛ گوگل داکس آن را به صورت خودکار در فهرست مطالب شما قرار می‌دهد، و در عین حال می‌توانید آن را به صورت دستی نیز حذف کنید.

نحوه ایجاد هدر، فوتر و شماره گذاری صفحات

سبک‌های مختلف نوشتاری و فهرست مطالب تنها ابزارهای ساختاربندی متن نیستند که گوگل داکس در اختیارتان قرار می‌دهد. شما می‌توانید از منوی Insert که در قسمت بالای صفحه قرار دارد؛ برای ایجاد سربرگ (Header)، پابرگ (Footer) و شماره گذاری صفحات استفاده نمایید. پس ماوس خود را بر روی Page numbers قرار دهید تا منوی گرافیکی گزینه‌های اصلی (و بیشتر) برایتان به نمایش دربیاید.

برای قرار دادن متن در هدر یا فوتر، باید روی قسمت فوقانی حاشیه بالایی صفحه، دو بار کلیک کنید تا یک سربرگ اضافه شود؛ اگر قصد دارید یک پابرگ اضافه کنید باید روی حاشیه پایینی صفحه کلیک نمایید. در این صورت یک فضا برای تایپ برایتان باز می‌شود که به شما امکان می‌دهد تا گزینه‌های قالب بندی ساده را بدون نیاز به کار با نوار ابزار و منوهای کشویی باز کنید. در ضمن از طریق منوی کشویی Insert یا منوی کشویی Format نیز می‌توانید به کنترل‌های هدر و فوتر نیز دسترسی یابید.

نحوه درج پاورقی

مهم نیست که چه نوع کتابی می‌نویسید؛ چون به هر حال پاورقی (Footnote) وسیله‌ای مناسب برای سازماندهی اطلاعات تکمیلی شماست. دو راه برای درج پاورقی (پانویس) وجود دارد: از طریق منوی کشویی Insert یا با فشار دادن همزمان کلیدهای Ctrl+Alt+F. با استفاده از هر یک از این روش‌ها، یک یادداشت در پایین صفحه، درست بالای حاشیه پاورقی قرار می‌گیرد.

اشتراک گذاری و پایش تغییرات

اگر دوست دارید سند شما یک جفت چشم همیشه بینا داشته باشد؛ گوگل تمام ابزارهایی که برای این کار نیاز دارید را در اختیارتان قرار می‌دهد. دکمه آبی رنگ Share که در گوشه بالایی سمت راست صفحه است را انتخاب کنید. از این قسمت می‌توانید پیش نویس نوشته‌هایتان را به صورت مستقیم از طریق ایمیل‌ها یا ساختارهای مرتبط با حساب گوگل خود به اشتراک بگذارید.

تنظیمات مذکور این امکان را برایتان فراهم می‌کنند تا به کاربر دیگری اجازه دهید سند شما را ویرایش کند، تغییرات ایجاد نماید و یا نظر خود را درج کند. شما و سایر ادیتورها می‌توانید با انتخاب آیکونی که درست در زیر دکمه Share قرار دارد؛ بین انجام ویرایش و پیشنهاد ادیت جابجا شوید. این آیکون در زمان انجام ویرایش، پیشنهاد دادن و مشاهده متن به ترتیب به شکل یک مداد، حباب گفتگو و چشم ظاهر می‌شود.

برای کشف سایر ویژگی‌های گوگل داکس با آن کلنجار بروید

ابزارهای بسیار زیادی در Google Docs وجود دارند. امکانات این برنامه آنقدر متنوع و کاربردی هستند که شما می‌توانید به راحتی آن را به عنوان نرم افزار اصلی رمان نویسی خود انتخاب کنید. ما در این گفتار فقط به ابزارهای ضروری پرداختیم؛ اما مطمئناً با کند و کاو بیشتر می‌توانید ابزارهای جالب و کاربردی زیادی در این برنامه پیدا کنید. اگر واقعاً قصد دارید کتاب جدید خود را با گوگل داکس بنویسید؛ کافی است یک روز وقت خود را صرف فشار دادن دکمه‌ها و باز کردن منوهای مختلف این برنامه نمایید تا با امکانات مختلف آن آشنا شوید.