چرا ترجمه محتوای سریال بازی مرکب، همه حقایق را برایمان مشخص نمی‌کند؟
- 12 آبان 1400
- دانستنی‌های ترجمه
فرقی نمی‌کند از کدام روش مرسوم (زیرنویس یا دوبله) برای دیدن سریال بازی مرکب (Squid Game) استفاده کرده‌اید؛ چون در هر صورت بخش‌های تأثیرگذاری از داستان را متوجه نشده‌اید. البته منظورمان این نیست که مترجمان در این حوزه کم کاری نموده‌اند و یا به درستی دیالوگ‌های سریال را ترجمه نکرده‌اند؛ بلکه می‌خواهیم به غیر قابل ترجمه شدن بعضی از مسائل اشاره نماییم که در این مجموعه بسیار زیادند.
در حقیقت برخی از متخصصان زبانی عقیده دارند که نباید به مترجمان در خصوص ترجمه محتوای سریال بازی مرکب خیلی سخت گرفت؛ چون آنها در هر صورت قادر نیستند تا همه مسائل فرهنگی موجود در فیلم را برای مخاطبان با زبانی گویا شرح دهند. آنها فقط می‌توانند کلمات را به زبانی دیگر برگردانند و نمی‌توانند صحنه‌ها را تفسیر نمایند. بنابراین تا زمانیکه به زبان کره ای مسلط نباشید و آداب و رسوم این کشور جنوب شرقی آسیا را ندانید؛ عملاً بعضی از رویدادها برایتان نامفهوم خواهد بود.
دلایل عملکرد نامناسب مترجمین سریال اسکویید گیم
براساس قوانین نتفلیکس (سازنده اصلی سریال بازی مرکب) یک زیرنویس نباید بیش از دو خط طول داشته باشد و حداکثر کاراکترهای آن حداکثر بایستی 42 عدد لحاظ گردد. همچنین مدت زمان ماندگاری زیرنویس برای هر کدام از صحنه‌های سریال مذکور نباید بیش از 7 ثانیه طول بکشد. با توجه به سیاستی که پلت فرم نتفلیکس اعلام نموده؛ مترجمان چگونه می‌توانند همه جزئیات را برای تک تک صحنه‌ها در زیرنویس فیلم بگنجانند؟ اگر این موضوع در زیرنویس عملی هم باشد (البته به سختی)؛ در دوبله به هیچوجه شدنی نیست. در واقع عدم کارآیی مطلوب مترجمین ناشی از مسائل زیر است:
1. تفاوت‌های فرهنگی
توضیح دادن مسائل فرهنگی در سریال بازی مرکب بسیار سخت است. در واقع مشکل بتوان بدون اینکه بیننده را درگیر خواندن پاورقی‌های طولانی و آکادمیک نمود؛ هنجارهای فرهنگی و بومی مردم کره را توضیح داد. به همین دلیل بینندگانی که با زبان کره ای آشنا نیستند و برای مشاهده آن از زیرنویس و دوبله بهره می‌گیرند؛ اغلب از جریان اصلی فیلم دور می‌شوند. این اتفاق به خصوص اگر سعی گردد تا تمامی موارد برای بیننده غیر بومی بیان شود؛ بیشتر ملموس خواهد بود.
در این زمینه می‌توان به این بخش از سریال اشاره کرد: "وقتی سانگ وو (Sang-woo) در وان دراز کشیده و مقداری ذغال گداخته در کنارش قرار دارد؛ بیانگر آن است که وی قصد دارد خودکشی کند". با این حال این مسئله برای بسیاری از ماها قابل درک نیست؛ چون تنها مردم کره می‌دانند که ذغال در فرهنگ گذشته‌شان، یعنی زمانیکه به برق دسترسی نداشتند، نشانه فقر است. در ضمن برای کره‌ای‌ها نماد کسانی است که جان خود را از دست می‌دهند؛ زیرا قرار گرفتن در یک فضای آکنده از دود باعث مرگ فرد می‌شود.
حقایق زبانی بازی مرکب
2. مشکل با معنی نام شخصیت‌ها
در حال حاضر سریال اسکویید گیم از چندین منظر مختلف از دید کاربران شبکه اجتماعی ردیت (Reddit) نقد و بررسی می‌شود که بحث زیرنویس و دوبله این فیلم جزء داغ‌ترین موضوعات است. اخیرا یکی از کاربران این شبکه اجتماعی، پستی را در مورد معانی نام شخصیت‌ها که در ترجمه فیلم مورد توجه قرار نگرفته‌اند، منتشر کرده و عنوان نموده که "کانگ سه بیوک" (نام شخصیتی که از کره شمالی فرار کرده) در زبان کره ای به معنی سحرگاه و سپیده‌دم است.
تفاوت‌های ظریفی نیز در مورد نحوه برخورد شخصیت‌ها با یکدیگر وجود دارد که نشان دهنده سطح اجتماعی افراد و سطوح مختلف احترام است. مثلاً کاربری می‌گوید: "من از اینکه می‌بینم زیرنویس‌ها از نام‌هایی مانند هوینگ (Hyung) استفاده می‌کنند (که به معنی برادر بزرگ‌تر یا ارشد است و به نحوی برای ادای احترام به افراد به‌کار می‌رود)، ناراحت می‌شوم؛ چون شخصیت‌های فیلم عملاً از آنها برای ابراز احترام بهره می‌گیرند.
در واقع در اینجا لازم است که طبق ملاحظات فرهنگی در ترجمه، زیرنویس انجام گیرد. در غیر این صورت همانطور که برخی طرفداران این سریال گفته‌اند؛ برگردان مستقیم چنین نام‌هایی به زبان مقصد، باعث سردرگمی کسانی می‌شود که آشنایی چندانی با آداب و رسوم کره ندارند. با این حال متأسفانه بسیاری از مترجمان این رویه را در پیش نمی‌گیرند و به همین دلیل محتواها از کیفیت خوبی برخوردار نمی‌شوند.
3. سختی ترجمه دیالوگ‌های طنز
ترجمه گفتار طنز همیشه دشوار است، و وقتی پای دو کلمه با معانی متفاوت، اما با تلفظ یکسان به میان می‌آید؛ کار از این هم دشوارتر می‌شود (این مسئله جزء یکی از 6 چالش عمده ترجمه است که مترجمین همیشه با آن دچار مشکل هستند). مثلاً وقتی سانگ وو توضیح می‌دهد که چگونه با شرکت در معاملات سهام پول خود را از دست داده، گی هون (Gi-hun) گیج می‌شود؛ زیرا در زبان کره ای برای اشاره به آینده از کلمه 선물 (تلفظ به انگلیسی: Sunmool) استفاده می‌شود که تصادفاً تلفظ آن با کلمه بیانگر "هدیه" یکی است.
بنابراین گی هون نمی‌داند که آیا سانگ وو با دادن یک هدیه گران قیمت به یک خانم، 6 میلیون دلار متضرر شده یا به دلیل اتفاقی دیگر این حادثه برایش رخ داده است. این بخش در واقع جزء صحنه‌های کمدی این فیلم محسوب می‌شود. با این حال به خاطر محدودیت‌هایی که در ترجمه این موارد وجود دارد؛ به سختی وجه طنز آن برای مخاطبان قابل فهم است.
4. معنی کلمه Gganbu
برخی از موارد نادیده گرفته شده شاید زیاد مهم نباشند؛ اما برخی از مسائل به ظاهر کم اهمیت، ممکن است تعریف شخصیت‌ها و روابط بین آنها را به کل تغییر دهند. مثلاً در قسمت ششم، مکالمه‌ای بین بازیکن 001 و سونگ گی هون در مورد معنای کلمه Gganbu اتفاق می‌افتد. این واژه در نسخه انگلیسی تحت عنوان "ما همه چیز را به اشتراک می‌گذاریم"، تعریف شده؛ در حالیکه در اصل به معنی "هیچگونه مالکیتی بین من و شما وجود ندارد" است.
با توجه به اینکه عموم ترجمه های زیرنویس سریال بازی مرکب از روی نسخه انگلیسی آن صورت می‌گیرند؛ بنابراین خطای مزبور تقریباً در اغلب زبان‌های دیگر از جمله فارسی هم دیده می‌شود (البته بابت این اتفاق نباید زیاد به مترجمان حرفه‌ای کشورمان خورده گرفت). گرچه ممکن است اشتباه در برگردان واژه Gganbu (که در اصل برای نشان دادن اتحاد از آن استفاده می‌شود) کمی بی‌اهمیت به نظر برسد؛ اما در اصلی خطایی بزرگ است، زیرا کل ماهیت این قسمت از سریال را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
5. ناتوانی در القاء حس
مترجمان هر چقدر هم متخصص باشند و در کارشان دقت به خرج دهند؛ باز هم به سختی می‌توانند حس کلام شخصیت‌ها را به درستی تفسیر نمایند. به خصوص در سریال بازی مرکب که مبتنی بر فرهنگ مردم شبه جزیره کره است؛ این موضوع بیشتر چالش‌برانگیز شده است. در واقع هر متخصص زبانی که قصد ورود به ترجمه متون کره ای را داشته باشد؛ باید بداند که این کشور بسیار به سن و طبقه اجتماعی افراد حساس است و نادیده گرفتن عناوین اجتماعی افراد، نشان دهنده بی‌احترامی و تحقیر آنهاست.
مثلاً ما همیشه می‌بینیم که گی هون در هنگام خطاب قرار دادن اوه ایل- نام (Oh Il-nam) با زبانی مودبانه و رسمی با او سخن می‌گوید (که به گونه‌ای نشان دهنده احترام به سالمندان در فرهنگ کره است). با این حال وقتی آنها در آخرین صحنه سریال دوباره به هم می‌رسند؛ دیگر گی هون به شکل غیر رسمی و بی ادبانه صحبت می‌کند، چون به ماهیت وجودی پیرمرد پی برده است. بنابراین آنچه باعث شده تا زیرنویس یا دوبله فارسی سریال بازی مرکب چندان موفق از کار در نیاید؛ همین ناتوانی در القاء حس شخصیت‌ها بوده است.
مشکلات ترجمه سریال بازی مرکب
6. پالایش مختصر برخی از دیالوگ‌ها
مترجمان خیلی از مواقع چاره‌ای ندارند و مجبورند برخی از دیالوگ‌ها را براساس فرهنگ مخاطبین اصلی با تغییراتی روبه‌رو سازند. امروزه زیرنویس ها و دوبله ها بیشتر فحش‌ها و گفتگوهای ناشایست هان می نیو (Han Mi-nyeo) را تغییر داده‌اند. با این حال آشنایی مخاطب با بی‌آلایش و مبتذل بودن شخصیت، باعث می‌شود تا بهتر بتواند آن کاراکتر را درک کند و نحوه رفتارش در دنیای خود را تجسم نماید. چنین چیزی دقیقاً مثل دوبله فحش‌های ساموئل ال جکسون (Samuel L Jackson) در فیلم‌هایش است که جزئی جدایی ناپذیر از شخصیت فیلم‌های او بوده و مخاطب به گونه‌ای به آنها عادت کرده است.
دلایل نفهمیدن برخی از ماجراهای سریال بازی مرکب
تا اینجا به مواردی اشاره کردیم که باعث شده‌اند تا مترجمین نتوانند همه قابلیت‌های خود را در ترجمه زیرنویس و دوبله سریال بازی مرکب به منصه ظهور برسانند. ولی همه چیز هم به آنها ارتباط پیدا نمی‌کند؛ در واقع برخی از مسائل به عدم آشنایی ما با زبان کره ای مربوط می‌گردد. تا زمانیکه با گفتار مردم این کشور جنوب شرقی آسیا تسلط پیدا نکنیم و به درکی از شیوه زندگی آنها دست نیابیم، به سختی می‌توانیم همه موضوعات بیان شده در اسکویید گیم را بفهمیم. در ادامه مطلب، شبکه مترجمین راستین به چهار نکته‌ای اشاره می‌کند که تنها گویشوران زبان کره ای قادر به فهم آنها هستند.
1. پنهان کردن لهجه کره شمالی
یکی از کاربران توئیتر در این باره می‌گوید که "شخصیت اهل کره شمالی سعی می‌کند تا لهجه واقعی خود را از سایر بازیکنان پنهان کند. در همان صحنه‌ای که کانگ سه بیوک با برادر کوچکترش صحبت می‌کند؛ در ابتدا با لهجه استاندارد سئول با او حرف می‌زند. اما وقتی برادرش ناراحت می‌شود؛ بلافصله گویش خود را به کره شمالی تغییر می‌دهد".
چنین اتفاقی در کره بسیار رایج است؛ زیرا همیشه سطحی از تبعیض وجود دارد و افراد اهل کره شمالی سعی می‌کنند با نادیده گرفتن تفاوت‌های خود، خودشان را بیشتر با فرهنگ و زبان کره جنوبی تطبیق دهند. یکی از کاربران شبکه اجتماعی Reddit از اینکه دیگران متوجه این واقعیت نشده‌اند، تعجب می‌کند. او می‌گوید: "وقتی در کنار دیگران به تماشای فیلم نشسته بودم؛ با خود می‌گفتم عجیب است که آنها نمی‌دانند او اهل کره شمالی است".
حقایق زبانی سریال اسکویید گیم
2. بیشتر شدن چالش‌ها
در سریال بازی مرکب، چالش‌ها محور اصلی فیلم هستند؛ اما آیا گویشوران غیر کره ای به درستی می‌توانند آنها را درک نمایند؟ در قسمت اول این مجموعه، بازی چراغ قرمز / چراغ سبز (Red Light/Green Light) تعریف شده؛ ولی نسبت به اصل بازی با تفاوت بسیاری روبه‌روست. این گیم در مدارس آمریکا نوعی سرگرمی محسوب می‌گردد و کودکان با آن بزرگ می‌شوند (البته بدون خشونت)؛ اما در این فیلم یک جهنم واقعی است. همین بازی در زبان کره ای، Mugunghwa Kkochi Pieot Seumnida نامیده می‌شود. در واقع موگونگهوا یا ختمی درختی (Mugunghwa) گل ملی کره است، و در نسخه کره‌ای بازی "هر بار که گل شکوفه کرد؛ باید فرد بی‌حرکت بماند".
3. دوبله شدن صدای برخی از بازیگران فیلم
هنرپیشه‌ای آسیایی به نام ادوارد هونگ (Edward Hong)، صداپیشگی برخی از شخصیت‌های سریال بازی مرکب را برعهده داشته که از آن جمله می‌توان به دوبله صدای کیم سی - هون = Kim Si-hyun (بازیکن شماره 244) ملقب به کشیش اشاره کرد. آقای هونگ در مصاحبه‌ای با رسانه خبری BuzzFeed در این باره اظهار داشته که "نحوه صحبت کردن کشیش‌های کره‌ای و آمریکایی مثل یکدیگر نیست. بنابراین بازیگرانی که شناخت فرهنگی لازم را ندارند؛ ممکن است نتوانند خود را با نحوه بازی در آن نقش تطبیق دهند".
4. اپیزود یک روز خوش شانسی
یکی از کاربران کره‌ای درباره عنوان قسمت آخر سریال، یعنی "یک روز خوش شانسی" اظهار داشته که این نام همان عنوان رمان معروف هیون جین گیون (Hyun Jin-gun) است؛ به همین دلیل پایان داستان تقریباً برای همه مردم کره از قبل مشخص بوده است. در واقع شخصیت اصلی رمان مذکور تمام روز تلاش می‌کند تا غذایی برای همسر بیمار خود پیدا کند؛ اما وقتی به خانه باز می‌گردد، می‌بیند که همسرش فوت کرده و به این صورت داستان به پایان می‌رسد. در این قسمت کی هون (Ki-hoon) پول زیادی در بازی برنده می‌شود و می‌خواهد آن را صرف درمان برای مادر مریضش کند؛ ولی در هنگام بازگشت به خانه متوجه می‌شود که مادرش مرده است. از این‌رو می‌توان گفت که قصه قسمت آخر به موازات این رمان می‌گذرد.
در پایان
با وجود اینکه سریال بازی مرکب (Squid Game) به پربیننده‌ترین فیلم حال حاضر جهان تبدیل شده؛ اما بسیاری از کسانیکه به زبان کره ای صحبت می‌کنند، از ترجمه این سریال و موارد مهمی که نادیده گرفته شده‌اند، ناراضی هستند. گرفتن موضوعی به یک زبان و ترجمه آن به زبان‌های دیگر، هنری است که بسیاری از تولیدکنندگان آن را درک نمی‌کنند و یا حاضر نیستند برای آن هزینه پرداخت نمایند.
امروزه مشاجرات درباره این سریال در انجمن‌های اینترنتی بالا گرفته و بسیاری از گویشوران زبان کره ای، به اشتباهات عمده در هنگام ترجمه این سریال و مواردیکه به عمد کنار گذاشته، حذف شده یا به نوعی ماس مالی گردیده‌اند، اعتراض دارند. در واقع بسیاری از نکات و تفاوت‌های ظریفی که این فیلم را برای غیرگویشوران زبان کره ای جالب می‌سازد؛ اغلب به طور کامل نادیده گرفته شده و یا حذف گردیده‌اند.
با این حال بعضی از افراد عقیده دارند که اصلاً محتوای اسکویید گیم قابل ترجمه نیست و باید آن را به زبان اصلی دید. ولی برخی دیگر عقیده دارند زیرنویس خوب می‌تواند بسیاری از حقایق را برای مخاطبان روشن نماید. شما چه نظری دارید؟ به نظرتان آیا مترجمان می‌توانند همه ابعاد سریال بازی مرکب را برایمان قابل درک نمایند؟ تجربه شما با دیدن زیرنویس یا دوبله این فیلم چه بوده است؟ منتظر شنیدن نظرات‌تان هستیم.
در ادامه حتما بخوانيد: شفاف‌سازی در خصوص 10 باور نادرست ترجمه
