راهنمای مختصر زبان های سامی
- 08 شهریور 1401
- دنیای زبان
وقتی به خاورمیانه فکر میکنید؛ چه زبانهایی به یادتان میآید؟ شمال آفریقا چطور؟ شاید مانند بسیاری از افراد تنها زبان عربی به ذهنتان خطور کند؛ اما در این مناطق فقط این شیوه کلامی رایج نیست. در واقع یک زیرگروه شامل بیش از 70 زبان مختلف وجود دارد که در شمال آفریقا و خاورمیانه بیش از صدها میلیون گویشور دارد.
این زیرگروه به خانواده زبان های سامی (Semitic languages) مشهور است که شاخهای از گروه زبان های آفروآسیایی (آفریقایی - آسیایی) به شمار میآید، و شامل عربی، مالتی و آرامی است. شبکه مترجمین راستین به دلیل اهمیت این سیستم ارتباطی در ادامه این مطلب قصد دارد تا درباره زبان های اصلی سامی، گویشوران و مناطقی که این شیوههای کلامی در آنها رایج است، صحبت کند.
چرا به این شیوههای ارتباطی، زبان های سامی گفته میشود؟
اصطلاح سامی در اواخر قرن هفدهم توسط الهی دان آلمانی به نام یوهان گوتفرید آیشورن (Johann Gottfried Eichhorn) به این زبانها اطلاق گردید. او قصد داشت با این نامگذاری تمام شیوههای کلامی مرتبط با عربی، عبری و آرامی را در یک گروه دسته بندی کند. کلمه Semitic (سامی) در اصل از Semite گرفته شده که خود از نام مقدس Shem (نام بزرگترین پسر نوح) آمده است.
اگر چه آیشورن این نام را ابداع نکرده است؛ اما در مقالهای با عنوان Semitische Sprachen که در سال 1795 نوشته شده، از این واژه برای توصیف ساختارهای کلامی مذکور استفاده کرد. او در مقاله خودش توضیح داده که چرا این نام را برای این خانواده زبانی به کار برده و از انتخابش دفاع کرده است. از آن زمان استفاده از این اصطلاح رایج شد.
6 زبان اصلی سامی کدام ها هستند؟
هر چند بیش از 70 زبان سامی وجود دارد؛ اما برخی از آنها بیشتر از سایرین رواج دارند. در ادامه به صورت مختصر به 6 زبان مهم و رایج سامی خواهیم پرداخت.
1. عربی (Arabic)
زبان عربی در منطقه تحت نفوذ خود بیش از 110 میلیون گویشور دارد، و به عنوان زبان دوم نزدیک به 200 میلیون نفر نیز به کار میرود. بیشترین جمعیت عرب زبان جهان در مصر زندگی میکنند. دیگر گویشوران این شیوه کلامی در تانزانیا، الجزایر، مراکش، عربستان سعودی، یمن، سوریه، چاد، جیبوتی، سومالی، بحرین، تونس، عمان، اردن، امارات متحده عربی، سودان، مجمع الجزایر قمر، لیبی، لبنان، موریتانی، کویت، اریتره، عراق، قطر و فلسطین ساکن هستند.
2. امهری (Amharic)
امهری که دومین زبان پرگویشور سامی است؛ عمدتاً در اتیوپی صحبت میشود و زبان رسمی تمام کسب و کارها در این کشور است. این شیوه کلامی حدود 22 میلیون گویشور زبان اول و حدود 4 میلیون گویشور زبان دوم در اتیوپی دارد، و بالغ بر 3 میلیون نفر در سایر نقاط جهان از آن استفاده میکنند.
3. تیگرینیا یا تیگرایی (Tigrinya)
تیگرایی زبان تجاری کشور آفریقایی اریتره است و در شمال اتیوپی نیز رایج است. علاوه بر این، جوامع مهاجر در کشورهای دیگر مانند اوگاندا، کانادا، آلمان، ایتالیا و بریتانیا نیز به زبان تیگرایی صحبت میکنند، و گویشوران آن نزدیک به 7 میلیون نفر تخمین زده میشود.
4. مالتی (Maltese)
مالتی که به همراه انگلیسی، شیوه کلامی اصلی کشور مالت است؛ تنها زبان رسمی سامی در اتحادیه اروپا است و تنها ساختار ارتباطی محسوب میگردد که از الفبای لاتین استفاده میکند. اکثریت قریب به اتفاق جمعیت مالت که حدود 530 هزار نفر هستند به زبان مالتی صحبت میکنند.
5. تیگره (Tigré)
تیگره زبان رسمی هیچ کشوری نیست؛ با این حال در شمال غربی اریتره و برخی از مناطق سودان رایج است. زبان تیگره تا پایان قرن بیستم بیش از یک میلیون گویشور داشته است.
6. آرامی (Aramaic)
آرامی از قرن هفتم قبل از میلاد، زبان اصلی بخش بزرگی از خاورمیانه امروزی بوده است تا اینکه عربی جای آن را گرفت. امروزه زبان آرامی مدرن را میتوان در بخشهایی از سوریه، ایران، عراق، ترکیه، لبنان، ارمنستان و گرجستان شنید. در ضمن برخی از جوامع در مکانهایی مانند وین اتریش نیز از طریق آرامی ارتباط برقرار میکنند. شاید این شیوه کلامی طی سالیان آینده منقرض گردد؛ زیرا اکثر گویشوران مسلط به آن سالخورده هستند.
آیا زبان های سامی به هم شباهت دارند؟
علیرغم اینکه همه زبان های سامی نوادگان یک خانواده زبانی هستند؛ اما به دلیل تاثیرات کلامی متفاوت، تفاوتهای زیادی با هم دارند. به عنوان مثال اگر چه مالتی ارتباط زیادی با گویشهای عربی تونس و الجزایر دارد؛ اما به شدت تحت تاثیر ساختارهای ارتباطی سیسیلی و انگلیسی است.
اما همه زبان های سامی یک ویژگی مشترک دارند و آن چیزی نیست جز ریشههای سه حرفی یا سه صامتی. این بدان معنی است که کلمات در این شیوههای کلامی بر روی بلوکهای متشکل از سه صامت پایه ساخته شدهاند. برای تغییر معنای کلمات کافیست حروف صدادار در نقاط مختلف در بین این سه صامت قرار بگیرند.
آشنایی با زبان های سامی، کشف دنیا را برایتان محقق میکند
اگر دوست دارید از روزمرگی رهایی یابید و بیشتر در مورد چیزهای ناشناخته جهان به اطلاعات برسید؛ بهتر است در مورد مطالب فوق کمی بیشتر تحقیق کنید. در واقع مباحث مجهول زیادی در مورد تاریخچه و جغرافیای گسترده زبان های سامی، و افرادیکه آنها را صحبت میکنند، وجود دارد که میتوانید ضمن آشنایی با آنها به لذت کشف جهان نیز برسید.
در ادامه حتما بخوانيد: زبان کریول چیست: نگاهی به ماهیت و نمونه هایی از آن