شبه ترجمه چیست و چه کاربردی دارد؟
- 07 شهریور 1400
- مفاهیم ترجمه
اگر شخصی به شما گفت که در حال اجرای شبه ترجمه (Pseudo-Translation) محتوایتان است؛ جا نخورید، و فکر نکنید که کار برگردان به درستی و یا ناقص صورت میگیرد. در واقع شبه ترجمه این امکان را فراهم میکند تا قبل از شروع فرآیند اصلی تبدیل کلمات زبان مبدا به مقصد؛ مشکلات احتمالی موجود در یک طرح یا شیوه نمایش سند ترجمه شده، محتوای وبلاگی یا نرم افزار مورد بررسی قرار گیرد. با این حال این تنها تعریفی جزئی از این مفهوم گسترده است. اگر میخواهید بیشتر در این خصوص به اطلاعات دست یابید و با کاربردهای Pseudo-Translation آشنا شوید؛ در ادامه مطلب با شبکه مترجمین راستین همراه باشید.
تاریخچه شبه ترجمه
این مفهوم در قالب پژوهشی به نام مطالعات توصیفی ترجمه و فراتر از آن در سال 1995 ارائه شد. این روش به نویسنده کمک میکند تا با فرض اینکه خواننده با فضای فرهنگی اثر آشنایی ندارد؛ دیدگاه بهتری نسبت به پیش زمینه فرهنگی اثر ارائه دهد. با این کار دریچه اثر رو به مخاطبان جهانی باز میگردد.
نوشتن شبه ترجمه شامل استفاده از ویژگیهایی است که معمولاً به گونهای به نمایش در میآیند که خواننده تصور میکند قبلاً اثر به زبان مقصد برگردانده شده است. در ضمن برخی از مترجمان معتقدند که Pseudo-Translation میتواند روشی برای انتشار متونی باشد که از لحاظ سبک شناسی متفاوت یا انتقادی هستند. بعضی از محققان بر این باورند که خوانندگان در صورت داشتن فاصله فرهنگی زیاد با متن منبع، متونی با هنجارهای متفاوت را بیشتر قبول میکنند.
بسیاری از آثار علمی تخیلی را میتوان شبه ترجمهای از زبانهای خیالی یا معدوم شده دانست. در کتاب ارباب حلقهها نوشته جی. آر. آر. تالکین (J. R. R. Tolkien) ادعا شده که داستان این کتاب از زبانهای باستانی سرزمین میانه برگردانده شده است. در ضمن جین وولف (Gene Wolfe) در بخش آخر اولین جلد کتاب آفتاب جدید (The Book of the New Sun) عنوان میکند که کل رمان چهار جلدی خود را از زبانی که هنوز به وجود نیامده، ترجمه کرده است.
مفهوم شبه ترجمه
در وهله نخست متن منبع دریافت شده و با استفاده از الگوریتمهای مبتنی بر رایانه یک ترجمه جعلی برای آن ساخته میشود. هر چند خروجی تولیدی معنی چندانی ندارد و یا کلاً فاقد معنی است؛ اما شباهتهای خاصی به ترجمه نهایی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- مجموعه خاصی از کاراکترها را میسازد که معمولاً در زبان یافت میشوند.
- بسط یا تراکم متن را براساس ویژگیهای زبان مقصد پیشبینی میکند.
معمولاً متخصصین زبانی از شبه ترجمه برای نشر رومیزی (Desktop Publishing) یا طرحبندی طراحی صفحه استفاده میکنند، و به واسطه آن قادرند تا مشکلات موجود در طراحی را شناسایی نمایند. در ضمن قبل از شروع روند ترجمه تخصصی میتوانند برخی از اشکالات را در سند منبع مرتفع کنند.
کاربرد شبه ترجمه
کاربرد Pseudo-Translation
شبه ترجمه میتواند به شناسایی مشکلات مربوط به رمزگذاری نرمافزار وبسایتها و برنامهها هم کمک کند. با این کار میتوان مسائل مربوط به کاراکترهای چند بایتی که غالباً در زبانهای آسیایی به وجود میآیند و یا در هنگام اعرابگذاری در سایر زبانها خود را نشان میدهند، شناسایی کرد. ضمناً Pseudo-Translation به مشتری نشان میدهد که آیا لازم است برنامهنویسی بک اند (Back-End) و سامانه مدیریت محتوا (CMS) را به منظور تناسب با حروف و الفبای جدید قبل از برگردان تنظیم کند یا خیر.
شبه ترجمه در هنگام بومی سازی وب سایت و نرم افزار کمک میکند تا روند صادراتی برای همه متنهای قابل برگردان مورد تأیید قرار بگیرد. این فرآیند دریچهای به سمت طراحی بعدی پروژه معنی شده باز میکند. با این کار میتوان قبل از اینکه مسائل کوچک تبدیل به یک مشکل بغرنج شوند، آنها را حل و فصل نمود، و باعث افزایش کارآیی و سرعت گردید.
گسترش متن در هنگام شبه ترجمه
معمولاً اسناد ترجمه شده یا گسترش مییابند و یا اینکه متراکم میشوند. تعداد کلمات مورد نیاز برای گفتن همان حرفها ممکن است بین زبانهای مبدا و مقصد متفاوت باشند. اسناد متن منبع که در زبان فارسی به دقت نوشته شدهاند؛ شاید در زمان اعمال ترجمه فارسی به انگلیسی، شلوغ و به هم ریخته به نظر برسند، چرا که تعداد کاراکترها اغلب با افزایش مواجه میشوند. همچنین برگردان همین متن در زبان کرهای ممکن است پراکنده و غیرمنسجم به نظر بیاید؛ زیرا تعداد کاراکترهای این زبان 10 تا 15% کمتر است.
اگر بتوان مشکلات مربوط به طرحبندی یک سند شبه ترجمه شده را شناسایی نمود؛ ممکن است به این نتیجه رسید که لازم است متن منبع دوباره تنظیم گردد. در این صورت شاید ابعاد متن منبع کاهش پیدا کند، کادرهای متون بزرگتر شوند و یا هر تغییر دیگری که لازم است اعمال گردد. با این کار امکان حفظ ظاهر و حال و هوای متن اصلی پس از برگردان وجود خواهد داشت.
در ادامه حتما بخوانيد: ترجمه معکوس؛ اهمیت و نحوه انجام آن