ادبیات علمی تخیلی سخت چیست: 6 نمونه برتر Hard Science Fiction
- 02 تیر 1401
- آموزش آکادمیک
یک تصور غلط رایج در مورد ادبیات علمی تخیلی وجود دارد که گمان میرود همه انواع آن خیالی هستند؛ در حالیکه اینگونه نیست. یکی از ژانرهای آن به نام علمی تخیلی سخت (Hard Science Fiction)، ریشه در جهان واقعی دارد. هر چند چنین ژانری ممکن است قوانین را کمی تغییر دهد؛ اما با نگاهی به سمت آینده همچنان استوار بر مسائل حقیقی است.
بیشتر داستان های علمی تخیلی سخت بر روی قوانین فعلی جهان ما و طرح ریزی آنها برای آینده تمرکز دارند، و زمین (یا سایر بخشهای منظومه شمسی) را در آیندهای دور یا نزدیک به تصویر میکشند. مفاهیمی مانند سفر در زمان، سرعت فراتر از نور و سفینههای فضایی بین ستارهای، مضامین رایج آثار علمی تخیلی سخت هستند.
اگر میخواهید بیشتر با ژانر علمی تخیلی سخت آشنا شوید؛ بهتر است در ادامه این مطلب با شبکه مترجمین راستین همراه باشید و به چند نکته کلیدی زیر توجه کنید.
ویژگی های تعیین کننده ادبیات علمی تخیلی سخت چیست؟
داستان های علمی تخیلی سخت به واسطه تخیل ماورایی که در قوانین فیزیکی جهان ما وجود دارند، تعریف میشوند. این بدان معنی است که رمانها و داستانهای کوتاه این حوزه باید براساس دقت علمی تعریف شوند. به همین دلیل معمولاً حجم عظیمی از تحقیقات در مورد صحت آنها انجام میگیرد.
داستان های علمی تخیلی سخت باید براساس عناصر حیاتی علومی چون ریاضیات، مهندسی، فیزیک، علوم رایانه، شیمی، زیست شناسی و سایر حوزهها استوار باشند. در مرحله بعد باید وضعیت فعلی فناوری را در جامعه در نظر بگیرند، و از قوانین مذکور استفاده کنند و آینده را آنگونه که ممکن است اتفاق بیافتد به تصویر بکشند.
قوانین موجود در دنیای واقعی همچنان باید در داستان های علمی تخیلی سخت صدق کنند؛ حتی اگر شامل مفاهیمی چون سرعت نور، فرافضا و کرم چاله باشند. هر چند ممکن است اینگونه ادبیات نیز به مسئله میان ستاره ای بپردازند؛ اما حتی آن نیز باید از قوانین دنیای ما پیروی کند.
بین ژانرهای علمی تخیلی سخت و علمی تخیلی نرم چه تفاوتی وجود دارد؟
برای پاسخ به این سوال، باید المانهای اصلی هر دو ژانر در نظر گرفته شود. بررسی ویژگیهای کلیدی زیر برای بازنگری بر برخی از عناصر داستان های علمی تخیلی سخت، ضروری است:
- فناوری و علم باید جزء لاینفک طرح داستان باشند.
- تمام علوم مورد استفاده در آنها باید براساس حقایق ثابت شده علمی باشند. هر فناوری که در اینجا مورد استفاده قرار میگیرد؛ بایستی از نظر تئوری امکان پذیر باشد.
- داستان های علمی تخیلی سخت معمولاً قوانین رشتههای مختلف علمی از جمله ریاضیات و فیزیک را مورد بحث قرار میدهند.
- هر گونه پیشرفت علمی باید در آنها به صورت عقلانی توضیح داده شود که چگونه تمدن بشری توانسته به آن نقطه برسد، و نباید هیچگونه عنصر خیالی و غیر واقعی وجود داشته باشد.
برخی از المان های اصلی ژانر علمی تخیلی نرم نیز عبارتند از:
- روابط بین شخصیتها و دنیای این داستانها، معمولاً بر پیش زمینههای علمی داستان اولویت دارد.
- حتی اگر این داستانها از نظر علمی واقع بینانه به نظر برسند؛ باز هم معمولاً مبتنی بر واقعیتها یا ایدههایی هستند که لزوماً در دنیای ما صدق نمیکنند.
- آنها به جای فناوریهای آینده نگرانه، بر سیاست و روانشناسی تمرکز دارند.
- عناصری از پاد آرمانشهرها، فانتزیهای علمی، و دورههای تاریخی متناوب نیز ممکن است در آنها وجود داشته باشد؛ مانند جنگ ستارگان.
مرز تمایز بین ادبیات علمی تخیلی سخت و نرم چندان مشخص نیست. هر چند ممکن است در مورد نحوه طبقه بندی زیر ژانرهای مختلف بحثهایی وجود داشته باشد؛ اما این قوانین در حالت کلی برای این دو ژانر اعمال میشوند.
حتما بخوانيد: 12 مورد از بهترین کتاب های جورج اورول + حقایق جالب
چرا داستان های علمی تخیلی سخت را باید خواند؟
دلایل رایج زیر باعث میشوند تا افراد به خواندن داستان های علمی تخیلی سخت علاقه نشان دهند:
1. فرار از واقعیت
یکی از بزرگترین دلایلی که باعث میشود مردم داستان های علمی تخیلی سخت را بخوانند، فرار از دنیای واقعی است. اگر هفته کاری سختی پیشرو دارید؛ ممکن است ترجیح دهید در پایان هفته کمی دور از واقعیت زندگی کنید. یکی از سریعترین راهها برای فرار از واقعیت، برداشتن یک کتاب علمی تخیلی و غرق شدن در داستان آن است. در ضمن خواندن اینگونه آثار، راهی سالم برای مقابله با استرس محسوب میشود.
2. تصور آینده
یکی از دلایل اصلی کشیده شدن افراد به سمت خواندن داستان های علمی تخیلی سخت این است که روشی عالی برای تصور کردن آینده هستند. بسیاری از پیشرفتهای نسل بشر به دست افرادی انجام گرفتهاند که جرات داشتهاند غیرممکنها را تصور کنند و آنها را به واقعیت تبدیل نمایند.
اگر میخواهید تخیلات خود را احیاء کنید؛ بهتر است کتابی از این ژانر را انتخاب نمایید. خواندن اینگونه داستانها یک راه عالی برای پرسیدن سوال "چه می شد اگر" است، و با بررسی واقعیتهای جایگزین میتوان چند پاسخ مناسب برای این دست از پرسشها پیدا کرد.
3. تجربه یک ماجراجویی عالی
با مطالعه یک کتاب علمی تخیلی سخت میتوانید یک ماجراجویی خارق العاده را در خلال آن تجربه کنید. بسیاری از داستانهای شکل گرفته در میان صفحات این کتابها، هیجان انگیز و خارق العاده هستند. اگر به دنبال افزایش سطح آدرنالین خونتان هستید، اما وقت و امکانات رفتن به شهربازی را ندارید؛ بد نیست خواندن اثری از این ژانر را امتحان کنید.
4. توجه به هشدارها
در بسیاری از موارد، کتاب های علمی تخیلی سخت به تصویر کشیدن آینده میپردازند و آن را آنگونه که ممکن است به نمایش میگذارند. به عنوان مثال بیشتر آنها درباره موضوعاتی چون سلطه هوش مصنوعی بر تمدن بشری، رباتها و از دست دادن هویت احساسی انسانها بحث میکنند. بسیاری از رمان های پاد آرمان شهری مثل بخشنده (The Giver)، جزء داستان های علمی تخیلی محسوب میشوند؛ به همین دلیل یکی دیگر از دلایل خواندن این نوع کتابها، توجه به برخی هشدارهای سهمگین و ترسناک است.
داستان علمی تخیلی سخت
نمونه هایی از برترین داستان های علمی تخیلی سخت
اگر به خواندن داستان های علمی تخیلی سخت علاقه دارید؛ احتمالاً آثار زیر توجه شما را به خود جلب خواهند کرد:
1. نگهبان (The Sentinel)
رمان "نگهبان" نوشته آرتور سی. کلارک (Arthur C. Clarke) در زمره داستان های علمی تخیلی سخت کلاسیک قرار میگیرد. این اثر در اصل یک داستان کوتاه است که به بررسی مضامینی چون سفر فضایی، قابلیتهای یک سفینه فضایی آینده نگرانه، هوش مصنوعی، شکلهای مختلف حیات بیگانه و موضوعاتی از این دست میپردازد که پایه و اساس ژانر علمی تخیلی مدرن که ما امروزه میشناسیم را شکل دادهاند. به علاوه به عنوان ایده اصلی رمان و فیلم کلاسیک "2001: ادیسه فضایی" از آن استفاده گردیده است.
2. بنیاد (Foundation)
کتاب "بنیاد" اثر آیزاک آسیموف (Isaac Asimov) اولین کتاب از یک مجموعه بلند است که به یکی از پایههای اصلی داستان های علمی تخیلی سخت تبدیل شده است. این مجموعه داستان در آیندهای دور اتفاق میافتد، و در عین حال ریشه در روانشناسی، سه بعدی نگاری، فیزیک، ریاضیات و سایر موضوعاتی دارد که همه ما کم و بیش با آنها آشنا هستیم. تمرکز این مجموعه بر توانایی نژاد بشر در پیش بینی و مقابله با طیف گستردهای از مسائل و مشکلات است. این مجموعه کتاب پرطرفدار، اخیراً به سریالی با همین نام تبدیل شده است.
3. ماموریت جاذبه (Mission Of Gravity)
"ماموریت جاذبه" یک رمان علمی تخیلی سخت معروف است که در سیارهای خیالی و به شکل دیسک به نام مکلین (Macklin) اتفاق میافتد. با وجود اینکه انسان نمیتواند در این سیاره زنده بماند؛ ولی برخی از کاوشگران در آنجا با موجودات فضایی روبرو شدهاند. هل کلمنت (Hal Clement) در کتاب مذکور ساختار این دنیای بیگانه را توصیف میکند؛ اما همچنان پایههای داستان ریشه در قوانین فیزیک و علم حاکم بر جهان ما دارند. رمان به بررسی نحوه برخورد انسانها و بیگانگان با مشکلات منحصر به فرد در این سیاره میپردازد.
4. قرمز مریخ (Red Mars)
"قرمز مریخ" اولین کتاب از مجموعه سه گانهای به همین نام است. داستان این رمان کیم استنلی رابینسون (Kim Stanley Robinson) در یک دنیای آینده نگرانه میگذرد که در آن زمین دیگر قابل سکونت نیست. در نتیجه انسانها باید زمین را ترک نمایند و در مریخ سکونت کنند.
این کتاب در ابتدا با بحث در مورد برخی از اصول اولیه اختر فیزیک آغاز میشود که بعدها در سفر به مریخ مورد استفاده قرار میگیرند؛ این اصول زمانی در داستان مطرح میگردند که هنوز مسائل مختلف ژئوپلتیکی که نژاد بشر را به این نقطه رساندهاند روایت نشدهاند. سپس داستان آغاز گردیده و سه کتاب هیجان انگیز روایت میشود.
5. تاو صفر (Tau Zero)
"تاو صفر" یک رمان علمی تخیلی سخت هیجان انگیز است. این رمان در مورد قابلیتهای یک وسیله نقلیه با سرعت نزدیک به سرعت نور است که در نهایت کنترل خود را از دست میدهد. با وجود اینکه بسیاری از دانشمندان هنوز درباره توانایی سفر بشر با سرعت نزدیک به سرعت نور شک دارند؛ اما پول اندرسون (Poul Anderson) در این کتاب توضیح میدهد که چگونه ممکن است افراد به چنین قابلیتی دست پیدا کنند و این چه معنایی برای نوع بشر دارد. خواندن این رمان مانند تجربه سوار شدن بر یک ترن هوایی است که تا مدتها در ذهن خواننده ماندگار میشود.
6. تخم مرغ اژدها (Dragon’s Egg)
"تحم مرغ اژدها" به دلیل تخیل و نحوه معرفی حیات فرازمینی، مورد تحسین برخی از نویسندگان علمی تخیلی سخت مانند آرتور سی. کلارک و آیزاک آسیموف قرار گرفته است. این نوشته رابرت ال. فوروارد (Robert L. Forward) بر ماجراهای فراموش نشدنی پیرامون ستارههای نوترونی، سفرهای فضایی و مفاهیم آینده نگرانهای که براساس قوانین فیزیک و شیمی بر جهان ما حاکم هستند، تمرکز دارد. کتاب مذکور در اصل یک ماجراجویی هیجان انگیز است و مقدمهای عالی برای آشنایی با این ژانر برای کسانی است که قبلاً رمان های علمی تخیلی را مطالعه نکردهاند.
کلام پایانی
خواندن آثار ژانر علمی تخیلی سخت، راهی عالی برای تصور آینده و یادگیری قوانین علمی جهان هستند. لذا ما در این مطلب کوشیدیم ضمن معرفی کامل این نوع ادبیات، چند نمونه از آثار برجسته این حوزه را نیز برشماریم. اینها تنها چند مورد از آثار کلاسیک متعددی هستند که در قالب این ژانر نوشته شدهاند. لذا اگر شما رمانها و کتابهای دیگری در این زمینه میشناسید؛ لطفا در بخش نظرات آنها را به ما معرفی کنید.
در ادامه حتما بخوانيد: 8 مورد از بهترین نویسندگان علمی تخیلی طول تاریخ