افعال جدا شدنی (قابل تفکیک) در زبان آلمانی

24 دی 1401
دنیای زبان

افعال قابل تفکیک یا جدا شدنی این قابلیت را دارند که بتوان با اضافه کردن یک پیشوند به آنها معنای جدیدی داد. به عنوان مثال می‌توانید به فعل laufen (اجرا کردن) یک پیشوند -ab بیافزایید تا فعل جدید ablaufen متولد می‌شود که از نظر مفهوم هیچ ارتباطی با فعل اولیه ندارد بلکه به معنای منقضی شدن است. در واقع با افزودن یک عنصر جدید به فعل می‌توان معنای جدیدی به آن داد.

اگر معنی فعل اصلی و عنصر جدید را بدانید؛ بیشتر اوقات حدس زدن معنای جدید فعل آسان است. از این نظر آشنایی با افعال تفکیک پذیر، راه خوبی برای گسترش دایره واژگان آلمانی شماست. البته در طرف منفی قضیه، این کار مستلزم رعایت قوانینی است که باید از آنها پیروی کرد. از طرفی وجود افعال جدا نشدنی (غیر قابل تفکیک) که بسیار شبیه افعال جدا شدنی هستند، کار را اندکی سخت می‌کند.

اما این بدان معنی نیست که شما نباید این اصول را یاد بگیرید و با کلمات آنها آشنا شوید. نگران نباشید ما در این مطلب شبکه مترجمین راستین به شما نشان می‌دهیم که افعال قابل تفکیک چیستند و چه افعالی جزء آنها محسوب نمی‌شوند. در ضمن در مورد نحوه و زمان استفاده از آنها نیز صحبت خواهیم کرد.

افعال قابل تفکیک چه هستند؟

در زبان آلمانی با افزودن یک پیشوند به افعال می‌توانید فعل‌های جدیدی بسازید. در نتیجه یک فعل جدید و مستقل به وجود می‌آید که معنایی متفاوت دارد. مثل Fahren (رانندگی) که با اضافه کردن پیشوند به Abfahren (ترک کردن) تبدیل می‌شود.

یک پیشوند را می‌توان با افعال مختلف استفاده کرد؛ مثل abbauen (از بین بردن)، abhauen (فرار کردن) و abholen (برداشتن). در ضمن می‌توان یک فعل را با پیشوندهای گوناگون مورد استفاده قرار دارد؛ مثل wegfahren (دور شدن) و sich verfahren (گم شدن).

برخی از این افعال جدید در هنگام صرف جدا شدنی هستند و برخی دیگر اینگونه هستند. اگر به سطح متوسط یادگیری زبان آلمانی رسیده‌اید؛ احتمالاً از قبل متوجه این موضوع شده‌اید. پس سعی کنید با یادگیری اینکه کدام افعال تفکیک پذیر و کدام تفکیک ناپذیر هستند؛ آلمانی خود را ارتقا دهید.

افعال قابل تفکیک

نحوه تشخیص افعال جدا شدنی و جدا نشدنی

پس چگونه بفهمیم که یک فعل قابل تفکیک است یا غیر قابل تفکیک؟ همه چیز به تلفظ این افعال مربوط می‌شود. اگر در هنگام تلفظ یک فعل تاکید بر پیشوند باشد؛ فعل جدا شدنی است. اما اگر تاکید بر هجای اول بعد از پیشوند باشد؛ جدا نشدنی محسوب می‌شود.

abholen (برداشتن) به دلیل فشار بر روی پیشوند -ab قابل تفکیک است.

Er holt seine Tochter ab.

او دخترش را برمی دارد.

bestellen (سفارش دادن) به دلیل تاکید بر روی هجای اول بعد از پیشوند -stel غیر قابل تفکیک است.

Er bestellt eine Suppe.

او یک سوپ سفارش می دهد.

برای افراد غیر بومی ممکن است درک این موضوع سخت باشد. خوشبختانه روش دیگری برای شناخت این افعال وجود دارد که در پیشوند آلمانی نهفته است.

فهرست پیشوندهای آلمانی قابل تفکیک

پیشوندهای آلمانی زیر همیشه قابل تفکیک هستند و به همین دلیل افعال جدا شدنی می‌سازند:

ab: دور، از، به سوی	heim: بطرف خانه
an: به، در، بر روی	her: اینجا، از
auf: روی، به، در، بالا	heraus: خارج، بیرون
aus: خارج، از، به سوی	herein: درون، داخل
ein: در، داخل	herauf: بالا، به طرف بالا

البته پیشوندهای دیگری نیز در این لیست قرار می‌گیرند که به مرور با آنها آشنا خواهید شد. حال سه جمله زیر را با پیشوندهای قابل تفکیک به ترتیب با افعال abfahren (حرکت کردن)، ankommen (رسیدن) و aufgeben (منصرف شدن یا تسلیم شدن) ساخته‌ایم تا متوجه این موضوع شوید.

Der Zug fährt ab.	قطار در حال حرکت است.
Der Zug kommt an.	قطار در حال رسیدن است.
Er gibt auf.	او تسلیم می‌شود.

به عنوان یک قاعده کلی می‌توانیم بگوییم که اگر یک پیشوند به تنهایی قابل استفاده باشد؛ قابل تفکیک است. این حرف بیشتر در مورد افعال دارای حرف اضافه صدق می‌کند.

فهرست پیشوندهای آلمانی غیر قابل تفکیک

پیشوندهای آلمانی ent ،emp ،er ،ge ،hinter ،miss ،ver ،zer و be همیشه جدا نشدنی هستند. در جملات زیر این حالت نشان داده شده است.

Ich begebe mich nach Hause.	من به خانه می‌روم.
Ich entnehme eine Probe.	من نمونه می‌گیرم.
Er empfiehlt dieses Buch.	او این کتاب را توصیه می‌کند.

از آنجاییکه این پیشوندها به تنهایی معنایی ندارند؛ لذا معنی آنها را ذکر نکردیم. در حالت کلی می‌توان گفت پیشوندهایی که به تنهایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، جدا نشدنی هستند. با این حال بهتر است به جای حفظ لیست بی پایانی از افعال جدا شدنی آلمانی، سعی کنید این پیشوندهای غیر قابل تفکیک را به خاطر بسپارید.

پیشوندهای آلمانی که می‌توانند قابل تفکیک، غیرقابل تفکیک و یا هر دو باشند

اینجاست که قضیه پیچیده می‌شود؛ زیرا چند پیشوند آلمانی وجود دارند که بسته به فعل اضافه شده به آنها می‌توانند قابل تفکیک، غیر قابل تفکیک یا حتی هر دو باشند. مثل موارد زیر:

durch: از طریق	unter: در زیر، پایین
über: بالا، فوق	wieder: دوباره
um: در اطراف	wider: بر ضد، مخالف

بیایید در این خصوص به پیشوند -um نگاهی بیندازیم:

Umsehen (نگاه کردن به اطراف) - قابل تفکیک:

Er sieht sich um.

او در حال تماشای اطراف است.

Umarmen (در آغوش گرفتن) - غیر قابل تفکیک:

Er umarmt seine Tochter.

او دخترش را در آغوش گرفته است.

Umfahren (دور زدن در هنگام رانندگی، زیر گرفتن) - غیر قابل تفکیک و قابل تفکیک با معانی مختلف:

Er umfährt den Fußgänger.	او در اطراف عابر پیاده رانندگی می‌کند.
Er fährt den Fußgänger um.	او عابر پیاده را زیر می‌گیرد.

افعال جدا شدنی آلمانی

نحوه استفاده از افعال جدا شدنی

اگر شما با یک فعل پیشونددار مواجه شدید و به این نتیجه رسیدید که یک فعل قابل تفکیک است؛ باید به سه زمان زیر توجه کنید.

1. زمان حال، ماضی ساده و امری

در این زمان‌ها پیشوند از فعل جدا می‌شود و معمولاً در آخر جمله قرار می‌گیرد. در زیر به چند جمله آلمانی که با استفاده از فعل حاوی پیشوند قابل تفکیک aufgeben (تسلیم شدن) در این زمان‌ها ساخته شده‌اند اشاره می‌شود.

Ich gebe auf.	من تسلیم می‌شوم.
Ich gab auf.	من تسلیم شدم.
Gib auf!	دست بردار یا تسلیم شو!

2. فعل ماضی

عنصر مشخصه گذشته کامل (Partizip II) در زبان آلمانی، پیشوند –ge است که باعث تبدیل gehen (رفتن) به gegangen (رفته) می‌شود. در افعال غیر قابل تفکیک، –ge بین پیشوند و فعل قرار می‌گیرد:

Ich habe aufgegeben.

من تسلیم شدم.

3. عبارت هایی با um zu

در عبارت‌های که دارای um zu هستند؛ فعل معمولاً بعد از zu می‌آید:

Ich kaufe ein Fahrrad, um damit zu fahren.

من یک دوچرخه می خرم تا سوار آن شوم.

اگر فعل مورد نظر قابل تفکیک باشد؛ zu بین پیشوند و فعل قرار می‌گیرد و هر سه عنصر یک کلمه واحد را تشکیل می‌دهند:

Ich kaufe ein Fahrrad, um damit heimzufahren.

من یک دوچرخه می‌خرم تا به خانه بروم.

خلاصه ای از نکات مهم

اکنون هر آنچه که باید برای شناسایی و استفاده از افعال قابل تفکیک آلمانی بدانید را یاد گرفته‌اید. به طور خلاصه یا باید با شیوه تلفظ فعل آشنا باشید تا بفهمید که آیا می توانید پیشوند آن را جدا کنید یا خیر و یا باید به خاطر بسپارید که کدام پیشوندهای آلمانی به تنهایی معنی دارند. فراموش نکنید پیشوندی که به تنهایی معنی دارد همیشه جدا شدنی است.

در ضمن تفکیک افعال در زبان آلمانی فقط در زمان حال (Präsens)، گذشته ساده (Präteritum) و امری (Imperativ) صورت می‌گیرد. ضمناً در گذشته کامل، شاخص -ge بین پیشوند و فعل می‌آید. همین اصل در مورد zu در عباراتی که دارای um zu هستند نیز صدق می‌کند.

در ادامه حتما بخوانيد: راهنمای جامع تلفظ آلمانی: چگونه لهجه و صدای خود را مانند یک بومی زبان کنیم؟