صفت های زبان فرانسوی: تطبیق و جایگاه آنها در جملات

وقتی در حال یادگیری زبان فرانسه هستید؛ باید توانایی توصیف چیزهایی که در اطراف شما قرار دارند را نیز پیدا کنید. می‌توان گفت که تسلط بر صفت های زبان فرانسوی، یکی از ساده‌ترین جنبه‌های این شیوه ارتباطی است؛ اما رفتار آنها دقیقاً مانند نوع مشابه در سیستم‌هایی مانند انگلیسی نیست. در ضمن در این میان مواردی وجود دارند که حتماً باید به آنها توجه کنید.

از اینرو برای اینکه شما درک درستی از اصول اولیه پیدا کنید؛ قصد داریم در این مطلب شبکه مترجمین راستین بر مهمترین صفت های زبان فرانسوی مروری داشته باشیم تا بتوانید به درستی و با اطمینان کامل از آنها استفاده نمایید. با این حال هدف گفتار پیشرو، توضیح صفت‌های ملکی، اشاره و کلمات سئوالی نیست.

 

صفت های فرانسوی: مذکر و مونث، مفرد و جمع

به طور خلاصه صفت ها توصیف کننده کلماتی هستند که برای وصف اسامی در جملات مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال کلماتی مانند بزرگ، کوچک، گرم، سرد، ارزان، گران و غیره در اصل نوعی صفت هستند. در دو جمله "یک توپ آبی" و "یک خانه قدیمی"؛ آبی و قدیمی صفت‌هایی هستند که به ترتیب اسم‌های توپ و خانه را توصیف می‌کنند.

صفت های زبان انگلیسی قبل از اسم‌هایی که قرار است آنها را توصیف کنند می‌آیند و تغییر نمی‌کنند. اما صفت های زبان فرانسوی اغلب و نه همیشه، بعد از اسمی می‌آیند که قصد توصیف آن را دارند، و از نظر تعداد و جنسیت با اسم سازگار هستند. معمولاً نحوه استفاده از صفت ها در زبان فرانسوی بسیار ساده است؛ اما قوانینی وجود دارند که باید آنها را بدانید زیرا بر نحوه کارکردشان تاثیر می‌گذارند.

از جمله اینکه در زبان فرانسوی همه اسم‌ها، مذکر یا مونث و مفرد یا جمع هستند و بر این اساس تغییر می‌کنند. به همین دلیل صفت های فرانسوی برای مطابقت با هر کدام از این اسامی، باید چهار حالت مختلف به خود بگیرند. به عنوان مثال:

  • مذکر، مفرد: Un livre intéressant (یک کتاب جالب)
  • مونث، مفرد: Une chanson intéressante (یک آهنگ جالب)
  • مذکر، جمع: Deux livres intéressants (دو کتاب جالب)
  • مونث، جمع: Deux chansons intéressantes (دو آهنگ جالب)

همانطور که می‌بینید؛ چهار نسخه از صفت فرانسوی intéressant بسته به مذکر یا مونث و جمع یا مفرد بودن اسمی که توصیف می‌شود مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ضمن باید به این نکته توجه داشته باشید که تلفظ صفت در فرم‌های مختلف با هم متفاوت است. در ادامه بیشتر در خصوص این حالت‌ها صحبت خواهیم کرد.

 

صفت های مذکر و مونث فرانسوی

 

فرم های مذکر و مونث صفت های فرانسوی

رایج‌ترین راه برای ساخت یک نسخه مونث صفت، اضافه کردن e- به انتهای حالت مذکر است. به چند نمونه زیر در این خصوص توجه کنید.

  • grand → grande (بزرگ)
  • ouvert → ouverte (باز)
  • lourd → lourde (سنگین)

اما اگر یک صفت در اصل به e- ختم شود؛ اشکال مونث و مذکر صفت شبیه هم خواهند شد. مثل rouge (قرمز) و sale (کثیف) که در دو شکل مذکر و مونث مانند هم هستند. اما در این میان احتمالات دیگری نیز وجود دارند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

  • اگر یک صفت به c- ختم شود؛ دو احتمال وجود دارد: یا حالت انتهایی فرم مونث صفت به شکل que- و یا به صورت che- در می‌آید (1 و 2).
  • انتهای صفت‌هایی که به er- ختم می‌شوند؛ در شکل مونث به ère- تغییر می‌کنند (3).
  • انتهای صفت‌های ختم شده به eur- معمولاً به شکل euse- تغییر می‌یابند (4)؛ اما ممکن است به صورت eure- نیز در بیایند (5).
  • وقتی صفتی به teur- ختم می‌شود؛ ممکن است در فرم زنانه دو پایانه teuse- و trice- را به خود بگیرد (6 و 7). از نظر فنی اولی در صورتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که صفت از وجه وصفی حال فعل مشتق شده باشد و دومی برای موارد دیگر به کار می‌رود.
  • انتهایی صفت‌هایی که به x- ختم می‌شوند؛ به se- تبدیل می‌گردند (9). اما استثنائاتی مثل doux (نرم) و vieux (قدیمی) نیز وجود دارند؛ چون در حالت مؤنث به ترتیب به صورت douce و vielle در می‌آیند.
  • در برخی از موارد صامت‌های پایانی قبل از e-، مضاعف (دو برابر) می‌شوند (10-12).
  • برخی از صفت های مذکر فرانسوی که به s- ختم می‌شوند؛ در فرم مونث یک پایانه sse- می‌گیرند (13).
  • سایر صفت‌ها از الگوهای کمتر رایج پیروی می‌کنند و برخی از آنها ممکن است بی قاعده در نظر گرفته شوند (14-18).
حالت مذکر مونث معنی
1 public publique عمومی
2 blanc blanche سفید
3 étranger étrangère خارجی
4 joueur joueuse بازیگوش
5 majeur majeure عمده
6 menteur menteuse دروغگو
7 créateur créatrice خلاق
8 actif active فعال
9 nerveux nerveuse عصبی
10 ancien ancienne قدیمی، باستانی یا سابق
11 européen européenne اروپایی
12 officiel officielle رسمی
13 gras grasse چرب
14 beau belle زیبا
15 frais fraiche تازه، خنک یا سرد
16 jumeau jumelle دو قلو
17 long longue طولانی
18 malin maligne هوشیار، باهوش یا حیله‌گر

قطعاً فهرست فوق جامع نیست؛ اما شما را تا حدی با صفت های زبان فرانسوی آشنا می‌کند. برای مشاهده لیست کاملتر باید به کتاب‌های دستور زبان مراجعه کنید. در نهایت اگر چه ممکن است صفت ها در زبان فرانسوی در ابتدا پیچیده به نظر برسند؛ اما تمرین و تکرار باعث می‌شود تا افراد بدون نیاز به تلاش آگاهانه، بر نحوه شکل گیری آنها مسلط شوند. پس تا زمانیکه با احتمالات آشنا هستید؛ سردرآوردن از این موارد برایتان کار چندان سختی نیست.

 

 

فرم های مفرد و جمع صفت های فرانسوی

صفت ها علاوه بر تطابق با جنسیت اسم‌ها؛ باید با تعداد نیز همخوانی داشته باشند. در زبان فرانسوی وقت صحبت از صفت های جمع می‌شود؛ همه چیز خیلی ساده‌تر از فرم مونث است (زیرا در اینجا احتمالات و استثنائات به مراتب کمتر است).

به طور کلی برای ساخت فرم جمع صفت ها در زبان فرانسوی باید s را اضافه کنید؛ این اصل در مورد نسخه‌های مذکر و مونث صدق می‌کند. فقط به یاد داشته باشید که s جمع در بسیاری از موارد بر تلفظ صفت‌ها تاثیر نمی‌گذارد و فقط در هنگام نوشتن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قبلاً به صفت étranger/étrangère (خارجی) اشاره کردیم. در دو جمله زیر نحوه استفاده از آن را در حالت جمع می‌توانید مشاهده نمایید.

  • Deux hommes étrangers (دو مرد خارجی)
  • Deux femmes étrangères (دو زن خارجی)

البته استثنائاتی نیز وجود دارد که فقط بر فرم‌های جمع مذکر اعمال می‌شوند. مثلاً اگر صفت به s- یا x- ختم شود؛ تغییری در نسخه جمع آن رخ نمی‌دهد. دو کلمه coûteux (گران و پرهزینه) و gris (خاکستری) از این نوع هستند که در حالت فرد و جمع مذکر مانند یکدیگر نوشته می‌شوند. با این حال از آنجاییکه فرم مفرد مونث این دو صفت به ترتیب coûteuse و grise است؛ لذا برای فرم‌های جمع مونث تنها از قوانین عادی پیروی کنید و یک s اضافه نمایید. در این صورت به ترتیب به صورت coûteuses و grises تبدیل می‌شوند. همین اصل در مورد نمونه‌های زیر نیز صادق است.

همچنین برخی از صفت های زبان فرانسوی، بی قاعده یا غیرقابل پیش بینی هستند. مثلاً آنهایی که به eau- ختم می‌شوند؛ به جای گرفتن s- در انتها، x- می‌گیرند. این مورد در کلمه beau (زیبا یا خوش تیپ) قابل مشاهده است؛ چون در حالت جمع مذکر به حالت beaux در می‌آید.

علاوه بر این معمولاً انتهای کلماتی که به al- ختم می‌شوند؛ به شکل aux- پدیدار می‌گردند. مثلاً کلمات principal (اصلی یا اصولی) و normal (معمولی) به ترتیب به شکل principaux و normaux در حالت جمع مذکر به کار می‌روند. هر چند در اینجا نیز استثنائاتی وجود دارد؛ مثل صفت‌های banal (مبتذل) و fatal (کشنده یا مهلک) که در شکل جمع مذکر به ترتیب به صورت banals و fatals در جملات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 

جایگاه صفت های فرانسوی در جملات

 

موقعیت صفت ها در زبان فرانسوی

حال که با نحوه شکل گیری صفت ها در زبان فرانسوی آشنا شدید؛ نوبت آن رسیده که شیوه به کار بردن آنها را در جملات هم یاد بگیرید. همانطور که قبلاً اشاره کردیم؛ صفت های زبان فرانسوی معمولاً بعد از اسمی که آن را توصیف می‌کنند می‌آیند. اما برخی نیز وجود دارند که قبل از اسم قرار می‌گیرند. چند نمونه زیر از این دسته هستند.

beau زیبا Une belle journée یک روز زیبا
bon خوب Une bonne vie یک زندگی خوب
gentil دوست داشتنی Un gentil garcon یک پسر دوست داشتنی
méchant زشت یا بدجنس Un méchant chien یک سگ زشت
nouveau جدید Une nouvelle vie یک زندگی جدید

اینکه چرا اینگونه صفت‌ها معمولاً قبل از اسم می‌آیند؛ یک دلیل منطقی دارد. در واقع بیشتر کلمات توصیفی را می‌توان قبل و بعد از اسم به کار برد؛ اما معنی آنها تا حدی با هم تفاوت دارد. قرار گرفتن یک صفت بعد از اسم، توصیفی عینی در مورد اسم ارائه می‌دهد؛ در حالیکه اگر صفت در ابتدا قرار بگیرد، آن اسم را از نظر ذهنی توصیف می‌کند.

بنابراین وقتی می‌گوییم یک روز "زیبا" است یا پسر "دوست داشتنی" است؛ در حال توصیف این موارد به صورت ذهنی هستیم و به همین دلیل معمولاً آنها قبل از اسم می‌آیند. با این حال صفت‌هایی مانند رنگ‌ها همیشه یک اسم را از نظر عینی توصیف می‌کنند؛ یا چیزی "سبز" است یا نیست و هیچ چیز ذهنی در مورد آن وجود ندارد (به همین دلیل همیشه بعد از اسم می‌آیند). این اصل در مورد صفت ملیت‌ها نیز صدق می‌کند.

علاوه بر این در زبان فرانسوی گروهی از صفت‌ها وجود دارند که بسته به اینکه قبل یا بعد از اسم بیایند؛ معنایشان کاملاً تغییر می‌کند. در زیر چند نمونه از آنها آورده شده است.

Ancien: قبل از اسم به معنی سابق؛ پس از اسم به معنی باستانی

Un ancien collègue

یک همکار سابق

Une maison ancienne

یک خانه باستانی

Cher: قبل از اسمبه معنی عزیز؛ بعد از اسم به معنی گران

Mon cher ami

دوست عزیزم

Une montre très chère

یک ساعت مچی بسیار گران

Pauvre: قبل از اسم به معنی فقیر، قابل ترحم؛ بعد از اسم به معنی فقیر، غیر ثروتمند

Ce pauvre animal

این حیوان بیچاره (حیوانی که باید به آن ترحم کرد)

Une personne pauvre

یک فرد فقیر (فردی که پول ندارد)

Proper: قبل از اسم به معنی مال خودم؛ بعد از اسم به معنی پاک

Mes propres mains

دست های خودم

Mes mains propres

دست های پاک و تمیز من

 

کلام پایانی

در این مطلب عنوان کردیم که صفت های زبان فرانسوی باید از نظر جنسیت و تعداد با اسمی که آن را توصیف می‌کنند همخوانی داشته باشند و اغلب – اما نه همیشه – بعد از اسم می‌آیند. بعد از آن به برخی قوانین اصلی شکل گیری صفت ها پرداختیم و سپس به اصولی اشاره نمودیم که تعیین کننده موقعیت این کلمات توصیفی در جملات هستند.

با این حال مبحث صفت های زبان فرانسوی بسیار گسترده است؛ اما یادگیری این اصول اولیه برای یک زبان آموز کافی است. مهم این است که شما با حالت‌های مختلف شکل گیری صفت‌ها آشنایی داشته باشید و در هنگام برخورد با کلمات جدید به آنها توجه کنید. در این صورت می‌توانید بدون نیاز به قوانین و تنها با تکیه بر احساسات خود، نحوه شکل گیری و جای آنها در جملات را تشخیص دهید.

 

در ادامه حتما بخوانيد: 25 واژه و عبارت عامیانه فرانسوی