ریشه یابی کلمات انگلیسی + داستان جالب شکل گیری 16 لغت
- 17 اسفند 1400
- آموزش زبان
در گفتارهای قبلی عنوان کردیم که راههای زیادی برای یادگیری لغات انگلیسی وجود دارد. یکی از این روشها این است که یک واژه ساده را به همراه ریشه و تعریف آن یاد بگیرید. هر چه بیشتر این فرآیند را دنبال نمایید؛ بیشتر متوجه میشوید که این لغات بارها و بارها در زبان انگلیسی مورد استفاده قرار میگیرند. در واقع تنها با برداشتن یک گام اضافی در فرآیند یادگیری واژگان، یعنی آشنایی با ریشه کلمات، میتوانید درک خود را از زبان انگلیسی ارتقا دهید. این جادوی واقعی است که شبکه مترجمین راستین قصد دارد تا در این مطلب به صورت کامل به آن بپردازد.
در حال رشد بودن زبان انگلیسی
فرهنگ لغات انگلیسی آکسفورد در دسامبر سال گذشته میلادی، 500 واژه و عبارت جدید را به لیست واژگان خود اضافه کرد. این 500 کلمه مربوط به یک سال نیستند؛ بلکه تمام آنها تنها در عرض 3 ماه جمع آوری شدهاند. پس میتوان متوجه شد که انگلیسی یک زبان زنده است، و همیشه در حال رشد و تغییر میباشد. چیزهای زیادی بر ارتقاء آن تاثیر میگذارند؛ با این حال همیشه بدون توجه به جدید یا قدیمی بودن یک کلمه میتوان ریشه اصلی آن را پیدا نمود.
در واقع فرقی نمیکند این کلمه جدید fleek (جذاب و زیبا) و یا واژه قدیمی fleet (گروهی از کشتیهای نظامی) باشد؛ چون به هر حال باید قبول کرد که بیشتر لغات انگلیسی از جایی دیگر آمدهاند. برخی از آنها از سیستمهای کلامی دیگر وام گرفته شدهاند، و بدون تغییر و یا با تغییرات بسیار کم به کلمات این زبان تبدیل گشتهاند؛ مانند pizza یا zucchini (کلم سبز). برخی نیز بسیار عوض شدهاند و به سختی قابل تشخیص هستند؛ مثل کلمه لاتین pax که در انگلیسی به peace (صلح) تبدیل شده است.
چرایی آشنایی با ریشه کلمات انگلیسی
ریشه یک کلمه، زبانی است که واژه در اصل از آن آمده است. کلمات زیادی در زبان انگلیسی وجود دارند که در اصل از ساختارهای ارتباطی دیگر آمدهاند. زمانیکه میخواهید یک واژه را یاد بگیرید؛ باید در اصل باید ببینید که از کجا آمده است. حال حتماً میپرسید چنین چیزی چرا باید برای من مفید باشد. در این بخش به این پرسش، پاسخ میدهیم.
1. آموختن واژگان دیگر با دانستن ریشه یک کلمه
وقتی میخواهید در مورد چیزی که هفته گذشته دیدهاید، صحبت کنید؛ تنها دانستن فعل to see کافی نیست. باید برای استفاده از این فعل، آن را به شکلها و زمانهای مختلفی درآورید؛ مانند I see (من میبینم)، I’m going to see (من میخواهم ببینم) و You’ve seen (شما دیدهاید). همین ایده را میتوانید برای ریشه لغات انگلیسی نیز به کار ببرید. به عنوان مثال به کلمات زیر نگاه کنید:
- Transport (منتقل کردن)
- Transgress (تخطی نمودن)
- Transaction (معامله)
چه چیزی در میان کلمات فوق مشترک است؟ همه آنها trans را در خود دارند که از یک کلمه لاتین به معنی "عبور کردن" گرفته شده است. حالا حتی اگر با معنی این واژگان هم آشنایی نداشته باشید؛ باز میدانید که آنها تقریباً در مورد چه چیزی هستند و قرار است عبور از چه چیزی را توضیح دهند. حالا به معنی قسمتهای دیگر این کلمات نگاه کنید.
به عنوان مثال کلمه Transport از بخش port هم تشکیل شده که به معنی "حمل کردن" است. پس منطقی است که واژه مذکور به معنی حمل چیزی از جایی به جای دیگر باشد. این قضیه در مورد دو لغت دیگر هم صدق میکند. پس با استفاده از اینگونه اطلاعات میتوانید به معنی اصلی کلمات هم پی ببرید. حال متوجه شدید که قبل از باز کردن فرهنگ لغت، تا چه اندازه میتوانید با معنی واژگانی که قبلاً ندیده بودید آشنایی پیدا کنید. دلیل همه اینها، دانستن ریشه کلمات انگلیسی است.
2. فراگیری راحتتر شیوههای کلامی دیگر
با مطالعه ریشه کلمات، ذهنتان برای شناخت زبانهای دیگر به غیر از انگلیسی نیز باز میشود. اولاً شما در حال مطالعه نحوه عملکرد زبانها در حالت کلی هستید. ثانیاً بیشتر ریشه های واژگان انگلیسی از زبان قدیمیتری مثل یونانی و لاتین نشأت گرفتهاند و سپس به تکامل رسیدهاند. از آنجاییکه یونانی و لاتین نسبت به ساختارهای ارتباطی دیگر مدرنتر هستند؛ لذا میتوانید شیوههای کلامی دیگری مانند اسپانیایی یا فرانسوی را با سرعت بیشتری یاد بگیرید.
3. درک بهتر نسبت به مسائل مختلف
بعد از آشنایی با ریشه کلمات، موضوعات ریاضیات، علوم، منطق، حقوق و الهیات را بهتر درک خواهید کرد؛ زیرا ریشه بسیاری از لغاتی که در علوم و مطالعات مدرن مورد استفاده قرار میگیرند، در اصل از یونانی و لاتین آمدهاند.
4. یادگیری تفکر سیستماتیک
سیستماتیک فکر کردن به این معنی است که در مورد نحوه کارکرد چیزها، چگونگی عملکرد فرآیندها و روابط بین مسائل فکر خواهید کرد. در این مورد یادگیری ریشه کلمات به شما یاد میدهد که به صورت سیستماتیک در خصوص کلمات و زبان فکر کنید. زبانهای لاتین و یونانی که منشاء بسیاری از کلمات انگلیسی از آنها میآیند؛ هر دو ساختارهای ارتباطی بسیار منظمی هستند.
5. ارتقاء گرامر
لاتین یکی از منظمترین و ساختارمندترین زبانهایی است که با آن آشنایی داریم. از سوی دیگر انگلیسی یک زبان انتزاعی و بی قاعده است. گاهی اوقات ایجاد جملات انگلیسی مناسب با گرامر عالی بسیار سخت میشود. بعضی وقتها حتی تشخیص نحوه هجی کلمات انگلیسی نیز دشوار است. آشنایی با ریشه کلماتی که از زبان های لاتین و یونانی آمده اند؛ کمک میکند تا با منشا گرامر و املای کلمات انگلیسی آشنا شوید. پس از یادگیری این موارد، فرم و الگوهای زبانی برایتان واضحتر میشود.
اهمیت ریشه کلمات انگلیسی
ریشه ها، پیشوندها و پسوندها
معمولاً کلمات انگلیسی از ریشههایی ساخته میشوند که پیشوندها (Prefixes) و پسوندها (Suffixes) به آنها متصل میگردند. پیشوند به ابتدای کلمه اضافه میشود. مثلاً bi در کلمه bicycle (دوچرخه) پیشوندی است که به معنی دو میباشد (چرا که وسیله مذکور دارای دو چرخ است). در مقابل پسوند به انتهای کلمات میچسبد؛ مثل less در واژه endless (بی پایان). وقتی تمام پیشوندها و پسوندهای یک کلمه را حذف کنید؛ تنها ریشه آن باقی میماند که بخشی از واژه است و معنای اصلی آن را تشکیل میدهد. کلمات cycle (چرخ) و end (پایان) در واژههای مزبور ریشه هستند.
برای اینکه لغت جدیدی با معنی متفاوتی ایجاد شود؛ پیشوندها و پسوندهای گوناگونی به ریشه آن اضافه میگردند. مثلاً کلمه اصلی hand ممکن است به صورت unhand (رها کردن)، handout (دادن چیزی به صورت رایگان) و handsome (ظاهر زیبا) دربیاید. هر سه واژه دارای معانی متفاوتی هستند؛ اما همه آنها به طریقی با hand ارتباط دارند. به نظر میرسد که دو کلمه اول واقعاً با واژه اصلی مرتبط باشند؛ با این حال سوال این است که handsome چگونه با hand ارتباط دارد؟
مدتها پیش کلمه مذکور به معنی "اداره کردن آسان چیزی" بود و بعدها به اصطلاحی تبدیل شد که برای قدردانی از کسی مورد استفاده قرار میگرفت. بنابراین شناخت ریشهها و منشا واژگانی مانند اینها، درک کلمات جدید را آسانتر میکند و حتی میتوان به این صورت دلیل معنای آنها را درک کرد. پس دفعه بعدی که با کلمهای مواجه شدید که واژه hand را داشت؛ قبل از پیدا کردن معنی، سعی کنید آن را درک نمایید.
ریشه های جالب 16 کلمه رایج انگلیسی
در ادامه فقط به 16 واژه میپردازیم؛ اما با آشنایی با آنها میتوان با معنای بیش از 30 لغت دیگر هم آشنا شد. زیرا وقتی با ریشه کلمات انگلیسی آشنا میشوید؛ در واژگان دیگر نیز آنها را مشاهده خواهید کرد. قسمت اعظم این ریشهها، از زبانهای لاتین و یونانی آمدهاند. حتی لغاتی که از سیستمهای ارتباطی دیگر مانند فرانسوی و آلمانی نیز گرفته شدهاند، در ابتدا لاتین بودهاند؛ سپس فرانسوی یا آلمانی شدهاند و دوباره وارد زبان انگلیسی گردیدهاند. با این حال در این بخش فقط بر منبع اصلی متمرکز میشویم.
1. Phone
کلمهای است که برای برقراری ارتباط از راه دور با افراد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. واژه انگلیسی Phone در اصل مخفف telephone است که از کلمات یونانی phon (صدا) و tele (دور) گرفته شده است. با آن میتوان عبارتهای جدیدی مثل Homophones (متشابه الصوت) و Symphony (سمفونی) را به وجود آورد؛ البته به ترتیب با افزودن پیشوندهای homo و sym.
2. Hyper
برای اشاره به کسیکه بیش از حد فعال، سرزنده و پرانرژی است، به کار میرود. Hyper در اصل کوتاه شده hyperactive است که ترکیبی از کلمات یونانی hyper (فراتر، بیش از حد) و لاتین act (معمولاً در هنگام انجام کاری به کار میرود) میباشد. دو واژه Hyperbole و Hyperventilate جزء کلمات مرتبط با Hyper محسوب میشوند؛ چون به ترتیب با افزودن دو پیشوند bole و ventilate به کلمه مذکور ساخته شدهاند.
3. Sync
وقتی چند اتفاق با هم و به شیوهای مشابه رخ میدهند؛ میگوییم که آنها با هم Sync شدهاند. این کلمه در اصل کوتاه شده واژه Synchronize (هماهنگ بودن) است که امروزه به تنهایی به عنوان یک فعل مورد استفاده قرار میگیرد. در اصل کلمه Sync از واژه یونانی sym یا syn به معنی "با هم بودن" گرفته شده است. با اضافه کردن پسوندهای opsis- و onym- به این واژه، میتوان Synopsis (خلاصه) و Synonyms (مترادف) را تولید نمود.
4. Air
برای توصیف هوایی که در اطراف همه ما وجود دارد، به کار میرود. در واقع گازی نامرئی است که اتمسفر اطرافمان را تشکیل میدهد، و بدون آن نمیتوان نفس کشید. کلمه Air قبل از اینکه به زبان انگلیسی برسد؛ چندین زبان را پشت سر گذاشته و احتمالاً از کلمه یونانی aer به معنی دمیدن یا تنفس آمده است. در اصل میتوان کلماتی را پیدا کرد که از هر دو واژه aer و air تشکیل شدهاند؛ مثل Aerodynamic (ترکیب aer + dynamic) و Airplane (ترکیب plane + air).
حتما بخوانيد: منشا الفبای انگلیسی و تمامی 26 حرف آن
5. Dense
به معنی متراکم و انبوه است که از واژه لاتین densus گرفته شده است. اگر Dense و پیشوند con به یکدیگر بپیوندند؛ Condensation (فشردگی یا تراکم) به وجود میآید. همچنین در صورتیکه همین کلمه را با پسوند ity- ترکیب نمایید؛ میتوانید Density (چگالی) را بسازید.
6. Finish
این واژه به معنی به انجام رساندن کاری است، و ریشه آن به کلمه لاتین finis باز میگردد. در بسیاری از کلمات کوتاهتر گردیده و به صورت fin درآمده است. اگر به ابتدا و آخر fin، کلمه de را اضافه کنید؛ Defined ایجاد خواهد شد. همچنین کلماتی در زبان انگلیسی وجود دارند که حاوی یک پسوند ite- هستند؛ مثل Finite (محدود).
7. Form
به شکل چیزی اشاره دارد و به عنوان یک فعل به معنی ساخت چیزی با یک شکل خاص است. کلمه Form از واژه لاتین forma (قالب) و فعل لاتین formare (شکل دادن یا ساخت چیزی) آمده است. در صورتیکه به همین واژه، پیشوند uni اضافه گردد؛ میتوان کلمه Uniform (لباس فرم) را ساخت. برای اشاره به ظاهری غیر رسمی کافی است in را به Form بیافزایید تا Informal ایجاد گردد.
8. Letter
نمادی است که نشان دهنده اصوات در یک زبان است؛ مانند c ،b ،a و سایر الفبا. در ضمن میتواند پیامی باشد که مینویسید و برای شخص دیگری میفرستید. کلمه Letter در زبان لاتین، littera نامیده میشود و قسمتهای مختلف آن یعنی lit و liter در بسیاری از کلمات انگلیسی که با letters ارتباط دارند، به چشم میخورند.
به کلمات literature ،literate و literally دقت کنید. همه اینها شکلهای مختلفی از liter هستند؛ اما پسوندها، آنها را به کلماتی با معانی مختلف تبدیل کردهاند: literate همان شخصی است که میتواند بخواند، literature به چیزهایی که موجود بوده و قابل خواندن هستند اشاره دارد، و literally به شخصی گفته میشود که کارها را با جدیت انجام میدهد.
9. Part
به معنی بخشی از کل یک چیز است که کامل نیست. این واژه در شکل فعل به تقسیم یا حذف چیزی اشاره دارد که از کلمه لاتین partire یا partiri گرفته شده است. با Part میتوان عبارتهای زیادی را به وجود آورد. مثل Impartial که اگر فردی بیطرف بماند و هیچ نظری نداشته باشد؛ از آن برای توصیفش استفاده میگردد (تنها پسوند im به آن چسبیده است). همچنین اگر ment را به Part بچسبانید؛ قادر خواهید بود تا Apartment (آپارتمان) را به وجود آورید. در صورت الحاق jeo به کلمه مذکور نیز Jeopardy شکل میگیرد که به معنی گرفتاری است.
10. Voice
صوتی است که به واسطه آن قادر خواهید بود تا صحبت کنید. در ضمن با کمک آن میتوانید نظراتتان را بیان نمایید و احساسات خود را توصیف کنید. در زبان لاتین برای اشاره به Voice از کلمه vox استفاده میگردد و vocare برای فراخوانی آن به کار برده میشود. این دو کلمه مرتبط با هم، ریشه تعداد زیادی از واژگان انگلیسی مربوط به گفتار یا Voice هستند. معمولاً ریشه آنها voc یا vok است. دو کلمه Advocate (وکیل مدافع) و Provoke (تحریک کردن) براساس همین ریشه ساخته میشوند؛ چون تنها به ترتیب پیشوند ate- و پسوند pro به آنها اضافه میگردد.
11. Loft
به اتاقی اشاره دارد که دقیقاً زیر سقف ساختمان واقع شده و ارتفاعش از بقیه قسمتهای خانه بیشتر است. معمولاً به جای انبار مورد استفاده قرار میگیرد و بعضاً به عنوان فضاهای نشیمن کوچک اجاره داده میشود. در زبان نورس باستان (Old Norse) برای توصیف آسمان یا هوا، واژه Lopt به کار برده میشود که بعدها این عبارت در انگلیسی به صورت Loft نوشته شد. حال به ابتدای این کلمه یک a اضافه نمایید تا واژهای برای اشاره به بالاترین نقطه، یعنی Aloft بسازید. همچنین در زبان انگلیسی اگر چیزی خیلی بلند باشد؛ از Lofty استفاده میگردد که همان شکل وصفی Loft است.
12. Question
برای کسب اطلاعات در مورد چیزی، Question مورد استفاده قرار میگیرد. این کلمه در اصل لاتین است؛ اما زبان انگلیسی آن را از فرانسوی قدیم وام گرفته و هرگز پس نداده است. این واژه به صورت quire و quest نیز نشان داده میشود که اگر تنها یک in به اول آنها بیافزایید؛ همه چیز تغییر میکند. در این حالت کلمات Inquire و Inquest را ساختهاید که معنی هر دوی آنها بیشتر حول و حوش تحقیق و بازجویی است.
13. Peace
به معنی صلح و حالت آرامش است، و بیان میکند که هیچگونه جنگ و مشکلی وجود ندارد. کلمه لاتین pax و واژه فرانسوی قدیم pais هر دو به معنی peace هستند؛ با این حال کلمات انگلیسی از هر دو واژه به عنوان پیشوند و پسوند استفاده میکنند (شکل آنها در این زبان به صورت pac و peas درآمده). در این خصوص میتوان به Pacify و Appease اشاره کرد که از طریق این دو ریشه به وجود آمدهاند.
14. Liberty
برای توصیف استقلال و آزادی از آن استفاده میشود. واژه liberty از کلمه فرانسوی قدیمی liberate وارد زبان انگلیسی شده و به صورت lib کوتاه گردیده است. دو واژه liberator (رهایی بخش) و liberal (روشن فکر) از طریق همین ریشه ساخته میشوند و تنها دو پسوند به آنها افزوده میگردد.
15. Gusto
در زبان انگلیسی برای توصیف لذت بردن از انجام کاری و علاقه داشتن به آن، از همین لغت استفاده میشود. با این حال کلمه ایتالیایی gusto در اصل به معنی طعم و مزه میباشد، و در لاتین به gustus تبدیل گردیده است. با افزودن پیشوند dis میتوان واژهای برای بیان حالت منفی ایجاد کرد. در واقع اگر یک احساس بد در مورد چیزی به شما دست دهد؛ مجبورید Disgusting را به کار بگیرید.
16. Check
به معنی نگاه دقیق به چیزی، یا اطمینان پیدا کردن نسبت به آن است (تائید کردن). در ضمن این کلمه در شکل فعل، به معنی متوقف شدن یا کاهش سرعت هم مورد استفاده قرار میگیرد. کلمه Check تاریخچه جالبی دارد؛ چون هر بار از زبانی به زبان دیگر منتقل شده و با هر انتقال معنی آن مقداری تغییر کرده است. این عبارت در اصل از زبان فارسی آمده و سپس عربی شده است، و در آن زبان به معنی پادشاه میباشد. واژه Check با گذشت زمان در بازی شطرنج مورد استفاده قرار گرفت و به عنوان "کنترل کردن" تعریف شد. سرانجام معنای کلمه مذکور به صورت امروزی آن درآمد.
جالب است که یک واژه کوچک این همه تاریخچه داشته باشد و بتوان با آن عبارت جدیدی را نیز ساخت. مثل Raincheck که دو تا معنی کاملا متضاد دارد. یکی از معانی آن به بلیط مجانی اشاره دارد؛ اما امروزه بیشتر به معنی قول انجام کاری در زمانی دیگر مورد استفاده قرار میگیرد (به فرصت دیگر موکول کردن). جالب است بدانید که خود واژه فارسی "چک" از همین لغت گرفته شده است؛ چون در زبان انگلیسی این لغت به تنهایی به تکه کاغذی با ارزش معین اشاره دارد. همچنین اگر تنها پیشوند un را به کلمه مذکور بیافزایید؛ قادر خواهید بود تا Unchecked را بسازید که برای بیان غیر قابل کنترل بودن و افسار گسیختگی به کار میرود.
بازی تطبیقی برای تمرین ریشه ها، پیشوندها و پسوندها
بازی زیر را با یکی از دوستانتان یا اعضای خانواده انجام دهید تا ببینید چقدر در امر ساخت لغات جدید و یادگیری آنها میتوانید موفق عمل نمایید.
- با استفاده از ریشه ها، پیشوندها و پسوندهایی که میخواهید به خاطر بسپارید؛ فلش کارت تهیه کنید. در ضمن در این بازی به یک فرهنگ لغت نیز نیاز خواهید داشت.
- فلش کارتها را با هم ترکیب کنید. پیشوندها و پسوندها را با هم در یک گروه قرار دهید، و ریشهها را در گروه جداگانهای بگذارید.
- دو گروه را در دو دسته جداگانه و رو به پایین بچینید. حال تمام ریشهها در سمت راست و تمام پیشوندها / پسوندها در سمت چپتان قرار خواهند داشت.
- از هر گروه یک کارت را انتخاب کنید و هر دو کارت را رو به بالا بگردانید.
- با توجه به معنی ریشه و پیشوند یا پسوندی که انتخاب کردهاید، کلمهای بسازید و آن معنی که فکر میکنید برای آن مناسب است را بنویسید.
- وقتی دو واژه را حدس زدید؛ کلمه صحیح را در فرهنگ لغت جستجو کنید و ببینید که آیا واقعاً وجود دارد یا خیر. اگر کلمه و معنایی که برای آن حدس زده اید درست است؛ دو امتیاز می گیرید. اما در صورتیکه واژه واقعاً وجود ندارد، اما شما معنای ریشه و پیشوند یا پسوند را درست حدس زدهاید؛ تنها یک امتیاز دریافت میکنید.
آسان شدن مسیر یادگیری
هر چه بیشتر با ریشه و خاستگاه کلمات انگلیسی آشنا شوید؛ یادگیری لغات جدید برایتان آسانتر میشود. به یاد داشته باشید که همیشه واژه جدیدی برای کشف کردن وجود دارد و حال شما میدانید که دقیقاً باید به دنبال چه چیزی باشید. پس تنها به لیست واژگان این مطلب بسنده نکنید و در مسیر پیشروی یادگیری زبان انگلیسی دایره لغات خود را گسترش دهید.
در ادامه حتما بخوانيد: کلمات پرکننده انگلیسی؛ 15 فیلر (Filler) که آشنایی باهاشون الزامیه