آیا طول چکیده واقعاً بر سایتیشن مقاله تأثیر دارد؟

تعداد دفعات سایتیشن‌ (Citation) یا استناد به یک مطالعه علمی در دیدگاه علمی امروز، تاثیر بسزایی بر اهمیت تحقیق و شهرت نویسندگان آن دارد. بودجه و کمک‌های مالی اعطایی به محققان، براساس پروفایل تحقیقاتی و شاخص اچ آنها توزیع و اعطا می‌شود، و موفقیت تحقیقات قبلی پژوهشگران با توجه به کیفیت و کمیت ارجاعات صورت گرفته به آنها اندازه‌گیری می‌گردد. به همین دلیل محققان به دنبال کشف موفق‌ترین استراتژی‌هایی هستند که بر ارتقای معیارهای استنادی تاثیر می‌گذارند.

ژورنال زیست‌شناسی محاسباتی PLoS در آوریل 2015، مطالعه تالیفی یکی از اساتید دانشگاه شیکاگو به اسم دکتر آلسینا (Allesina) را منتشر کرد؛ این محقق قصد داشت تا داده‌های تجربی را برای تهیه پشتیبان از توصیه‌های نوشتاری عمومی که به دانشجویان تحصیلات تکمیلی خود ارائه داده بود، آماده کند. دکتر آلسینا پس از برگزاری کارگاه‌های آموزشی متعدد برای دانشجویانش در زمینه کوتاه، ساده و قابل اعتماد کردن Abstract مطالعات علمی، تصمیم گرفت تا رابطه بین ده قانون نوشتن چکیده مقالات و واقعیت‌های موجود در زمینه متن‌سنجی را مورد بررسی قرار دهد (برای دیدن پژوهش مذکور بر روی این لینک کلیک نمایید).

دکتر آلسینا و همکارانش با استفاده از یک میلیون چکیده مقالات رشته‌های مختلف، همبستگی بین این قوانین و تعداد استنادات را مورد بررسی قرار دادند. در ضمن آنها در این مطالعه، طول جملات و تعداد کلماتی که در مقایسه با سایر تحقیقات در همان مجلات مورد استفاده قرار گرفته بودند را نیز تحلیل کردند.

بخش بسیار کمی از این قوانین با الگوی مورد انتظار مطابقت داشت؛ اشاره کردن به تازگی و بدیع بودن مطالعه و اهمیت آن با تعداد استنادات بیشتر در تمامی رشته‌های علمی ارتباط داشت، چون برای نشان دادن اهمیت این مطالعات از صفات عالی استفاده می‌شود.

در نهایت دکتر آلسینا براساس این تجزیه و تحلیل‌ها به این نتیجه رسید که قوانینی که به دانشجویان آموخته بودند تا چکیده مقالات را به صورت مختصر بنویسند و در آنها از کار بردن اصطلاحات خاص باید اجتناب کنند؛ در اصل به احتمال سایتیشن مطالعات آنها آسیب می‌رسانند.

انجمن سلطنتی (Royal Society) در آگوست 2015، مطالعه‌ای به نوشته دکتر لتچفورد (Letchford) از دانشگاه وارویک (University of Warwick) بریتانیا را منتشر کرد؛ در این مطالعه نیز همان سوال مورد بررسی قرار گرفته بود: طول چکیده چه تاثیری بر استناد بر مقالات دارد؟ تمرکز دکتر لتچفورد بر روی عناوین تحقیقات بود و به این نتیجه رسید که تیترهای کوتاه‌تر منجر به ارجاعات بیشتری می‌شوند؛ امری که کاملاً مشخص بود.

اما مطالعه دیگری در سال 2016 توسط دکتر لتچفورد در ژورنال انفورماتیک (Journal of Informetrics) منتشر شد؛ وی در این پژوهش کمتر به دنبال عملی بودن توصیه‌های نوشتاری بود، و بیشتر سعی در تجزیه و تحلیل جریان ارتباطات علمی آنلاین داشت، اما روش‌هایش به تحقیق قبلی شباهت داشت. دکتر لتچفورد در این مطالعه از 200 هزار پژوهش علمی پراستناد منتشر شده در وب سایت‌های علمی بین سال‌های 1999 تا 2008 استفاده کرد، و از نمودارهای N فرکانس کلمات برای بررسی همبستگی استفاده از زبان و طول واژگان با تعداد سایتیشن‌ها بهره برد.

نتایج این تحقیق کاملاً برعکس یافته‌های پژوهش دکتر آلسینا بود. دکتر لتچفورد و همکارانش همبستگی آماری ضعیف، اما قابل توجهی را بین چکیده‌های کوتاه که در آنها مستمراً از کلمات ساده استفاده شده بود و تعداد زیاد استنادات پیدا کردند؛ علاوه بر این آنها به این نتیجه رسیدند که هر چه واژگان به کار رفته در چکیده مقالات کمتر باشد؛ احتمال سایتیشن به مقاله کاهش می‌یابد. در واقع افزودن تنها یک کلمه 5 حرفی به Abstract، احتمال استناد به مقاله را تا 0/02 درصد کاهش می‌داد؛ اگر چه این مقدار قابل توجه به نظر نمی‌رسد، اما به هر حال تاثیرگذار است.

حال محققانی که در حال نوشتن چکیده مقاله خود هستند با این توضیحات هنوز سردرگمند. بالاخره چکیده مقالات باید کوتاه باشد یا طولانی؟ آیا باید حاوی تعداد زیادی عبارات قیدی باشد و یا بالعکس مملوء از کلمات ساده سه حرفی؟ آیا باید به سختی قابل شاخص گذاری باشد و یا اینکه نه، به راحتی خوانده شوند؟

در حال حاضر اکثر داده‌های تجربی با هم ترکیب شده‌اند؛ زیرا عوامل مختلفی مانند ایمپکت فاکتور، قراردادهای خاص نوشتاری، زبان اول نویسندگان و سبک ژورنال‌ها بر تعداد سایتیشن مقالات اثر می‌گذارند؛ در ضمن خود این عوامل نیز بر نوشتن پژوهش‌های آکادمیک و استنادات بعدی تاثیرگذار هستند.