تعریف روزنامه نگاری داده و معرفی 10 ابزار مفید دیتا ژورنالیسم

روزنامه نگارانی که با اطلاعات و داده‌ها سروکار دارند؛ همواره به دنبال ابزارهایی می‌گردند تا گردش کار آنها را آسان‌تر کند. در گذشته بخش اعظم روزنامه نگاری داده (Data Journalism) با دست صورت می‌گرفت؛ اما حال انبوه نرم افزارهای پیچیده این کار را راحت‌تر کرده‌اند. زمان برای ژورنالیست‌های فعال بسیار ارزشمند است؛ به همین دلیل باید تا حد امکان از آن استفاده کنند. از اینرو در ادامه این مطلب شبکه مترجمین راستین قصد داریم تا ابزارهای مناسب را در این زمینه به شما معرفی کنیم؛ پس لطفاً با ما همراه باشید.

دیتا ژورنالیسم یا روزنامه نگاری داده محور چیست؟

روزنامه نگاری داده به دنبال جمع آوری و تحلیل اطلاعات است تا آنها را در قالب یک داستان کامل بتواند به مخاطبان ارائه دهد. بعضی از منتقدان عقیده دارند که روزنامه نگاری مدرن همان دیتا ژورنالیسم است. جدا از این نظر، وقتی داستان جدیدی روایت می‌گردد؛ بایستی شامل حقایق باشد و آن حقایق می‌توانند به عنوان داده‌ها کیفیت آن مطلب را بیان کنند. و این همان المانی است که همیشه جزئی از کار روزنامه نگاری بوده است.

ابزارهای مفید برای دیتا ژورنالیست ها

روزنامه نگاری مبتنی بر داده شامل جمع آوری، تحلیل و مصورسازی اطلاعات است؛ بنابراین مشخص است کسانیکه در این حرفه مشغول فعالیت هستند باید با طیف وسیعی از ابزارها و نرم افزارها آشنایی داشته باشند. پس در ادامه به 10 مورد از مهمترین برنامه‌هایی که دیتا ژورنالیست‌ ها به آنها نیاز پیدا می‌کنند، اشاره می‌کنیم.

1. Google Sheets (گوگل شیت)

یکی از بهترین ابزارها برای روزنامه نگاران داده محور، گوگل شیت است. بسیاری از مردم با گوگل درایو (Google Drive) آشنایی دارند که به اشتراک گذاری اطلاعات را با دیگران آسان‌تر می‌کند. گوگل درایو به کاربران امکان دسترسی به گوگل شیت که در اصل یک برنامه صفحه گسترده مشترک است را می‌دهد. در صورت استفاده از این ابزار، همزمان چند نفر می‌توانند بر روی یک صفحه گسترده (Spreadsheet) کار کنند. این بدان معنی است که نیازی نیست کاربران نگران انتقال اطلاعات از یک صفحه گسترده به صفحه‌ای دیگر باشند.

2. Tableau Public (تبلو پابلیک)

یک ابزار جامع است که شامل نمودارهای مختلف می‌باشد. برنامه Tableau Public شامل نمودارهای سطحی، پراکندگی، حبابی، دایره‌ای و نقشه‌هاست؛ به همین دلیل به شما امکان می‌دهد تا اطلاعات خود را در هر قالبی به تصویر بکشید. اگر بخواهید می‌توانید این برنامه را روی سیستم خانگی خود نصب کنید و به راحتی از آن استفاده نمایید.

3. Flourish (فلوریش)

اگر می‌خواهید داده‌های خود را تبدیل به یک داستان کنید؛ باید از برنامه Flourish استفاده نمایید. این برنامه مخصوص دیتا ژورنالیسم به شما کمک می‌کند تا از اطلاعات خود یک داستان تعاملی و بسیار زیبا تهیه کنید. نمودارهای کشویی آن بخش بندی نمودارها را برای شما آسان‌تر می‌کنند و ابزارهای موجودش قادرند در ویرایش نمودارها کمک کننده باشند. شما به راحتی می‌توانید نحوه دسترسی به اطلاعات، زیرنویس‌ها، و سبک نمودارها و انیمیشن‌ها را تغییر دهید، و داستان خود را آنطور که دوست دارید روایت کنید.

4. Datamatic (دیتاماتیک)

اگر می‌خواهید عناصر تعاملی را به داده‌های خود اضافه کنید؛ برنامه Datamatic برای شما بسیار مناسب است. به عنوان مثال شاید بخواهید فیلمی را به داده‌هایتان اضافه کنید تا نحوه تغییر اطلاعات خود را در طول زمان نشان دهید. در ضمن این ابزار روزنامه نگاری داده به شما کمک می‌کند تا مهمترین بخش‌های اطلاعات خود را برجسته نمایید. برای استفاده از آن نیازی به دانش کدنویسی نیست، و شما می‌توانید اطلاعات مورد نیازتان را از اکسل بارگذاری کرده و در این برنامه بر روی آنها کار کنید.

5. Infogram (اینفوگرام)

در صورتیکه به دنبال برنامه‌ای هستید تا به شما اجازه دهد نمودارهای خود را در رسانه‌های اجتماعی به صورت مؤثر منتشر کنید؛ برنامه Infogram برای شما مناسب است. این ابزار دارای ده‌ها نمودار تعاملی است که می‌توانید با استفاده از آنها مقاله خود را ارتقا دهید. اینفوگرام به عنوان یک گزینه پایه برای کسانی مناسب است که تازه کار روزنامه نگاری داده را شروع کرده‌اند. شما در Infogram به ده‌ها پروژه رایگان دسترسی دارید. نمودارهای آن به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به راحتی در رسانه‌های اجتماعی قابل انتشار باشند و به شما کمک می‌کنند در کمترین زمان ممکن ایده‌های خود را منتشر نمایید.

6. Datawrapper

برنامه‌ای است که می‌تواند به شما کمک کند تا سریعاً داده‌های خود را به تصویر بکشید. استفاده از Datawrapper بسیار ساده است، و کافی است تا در آن داده‌های خود را در یک جدول کپی کنید. شما در این برنامه می‌توانید رنگ نمودارها را تغییر دهید، اطلاعات خود را در دستگاه‌های مختلف به تصویر بکشید و قبل از انتشار آنها، نحوه به نمایش درآمدن را در تلفن همراه و رایانه خود بررسی کنید. در ضمن لازم نیست قبل از انتشار اطلاعات، حساب کاربری در این ابزار ایجاد نمایید.

7. OpenRefine (اپن ریفاین)

شما باید قبل از انتشار اطلاعات مطمئن شوید که برای تجزیه و تحلیل آماده هستند. برنامه OpenRefine گرفتن نقاط داده را برای تیم شما آسان‌تر می‌کند، ناهماهنگی‌های بین اطلاعات شما را بررسی می‌نماید و اطمینان می‌دهد که داده‌ها کاملاً دقیق هستند. برای استفاده از این برنامه نیاز نیست به دانش کدنویسی مسلط باشید؛ اما در صورت آشنایی با کدنویسی، کار کردن با این برنامه برایتان راحت‌تر می‌شود. با استفاده از OpenRefine می‌توانید اطلاعات خود را در عرض چند دقیقه جمع آوری کنید، و انتشار سریع اطلاعات دقیق نیز برایتان آسان‌تر می‌گردد.

8. Microsoft Excel (مایکروسافت اکسل)

از آنجاییکه خیلی‌ها از همان ابتدای کار با مایکروسافت اکسل کار می‌کنند؛ لذا این برنامه هنوز هم یکی از ساده‌ترین ابزارها برای دیتا ژورنالیست هاست. در آن می‌توانید اندازه سلول‌ها را تغییر دهید، فونت‌های برنامه را سفارشی سازی کنید و از فرمول‌ها برای خودکار کردن فرآیندهای محاسبه استفاده نمایید.

9. Zoom (زوم)

برنامه Zoom برای کسانی مناسب است که می‌خواهند با هم تیمی‌های خود صحبت کنند. زوم یک ابزار ارزشمند برای روزنامه نگاران داده محور است؛ زیرا می‌توانند از آن برای انجام مصاحبه به منظور جمع آوری داده‌ها برای مقاله‌های خود استفاده کنند. این ابزار سبب می‌شود تا با تیم‌های بزرگ ملاقات کنید، جلسات را میزبانی نمایید و در سراسر جهان با افراد مختلف مصاحبه کنید. در ضمن در بستر این برنامه می‌توانید فایل‌های گوناگون را با افراد مختلف به اشتراک بگذارید، و نگرانی از بابت از قلم افتادن چیزی نداشته باشید.

10. Trello (ترلو)

برنامه Trello برای کسانی مناسب است که در زمینه مدیریت پروژه مشکل دارند. این ابزار به منظور کمک به افراد برای پیگیری زمان تحویل پروژه‌های مختلف طراحی شده است. در ضمن شما می‌توانید برای تقسیم پروژه بین هم تیمی‌های خود از آن استفاده کنید. به همین دلیل این برنامه برای خبرنگارانی مناسب است که به صورت تیمی کار می‌کنند.

معیار انتخاب بهترین برنامه روزنامه نگاری داده

• استفاده از برنامه تا چه اندازه آسان است؟
• آیا نرم افزار دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های قابل تنظیم است یا خیر؟
• آیا ابزار به اندازه هزینه‌ای که باید برای آن بپردازید، کارآیی دارد یا خیر؟