10 زبان ساختگی (فراساخته) معروف که در فیلم ها و رمان ها خلق شدهاند
- 17 اردیبهشت 1400
- دنیای زبان
زبان برای درک ما از واقعیت به قدری مهم است که انتقالمان به دنیاهای مختلف را تحت الشعاع قرار میدهد. بعضی از زبانها در رمانها، فیلمها و سریالها به صورت جزئی وارد میشوند و توسعه پیدا میکنند. گاها بدون اینکه حتی متوجه میشویم آنها را قبول میکنیم و در طول زندگی به صورت پیوسته این شیوهها را به کار میگیریم. با استفاده از آنها به دنیایی جدید وارد میگردیم و لذتی تازه را کشف مینماییم.
اینگونه سیستمهای بدیع بر حوزههای فرهنگی و هنر هفتم تأثیر فوق العادهای به وجود آوردهاند و بعضی را مجبور کردهاند (یا شاید هم به اختیار) تا آنها را فرا بگیرند. اما تعریف درست این زبانها چیست و به چه دستهبندیهایی میتوان آنها را تقسیم نمود؟ پاسخ این سوال را در ادامه این گفتار شبکه مترجمین راستین خواهید یافت.
زبان فراساخته چیست؟
نویسندگان رمانها و و فیلمنامهنویسان فیلمهای تخیلی برای توصیف موجودات افسانهای یا سیارههای ساختگی، اغلب دست به نوآوری میزنند و زبانی جدید خلق میکنند. جی. آر. آر. تالکین (J. R. R. Tolkien) خالق آثاری مانند ارباب حلقهها و هابیت، و جرج آر. آر. مارتین (George R. R. Martin) نویسنده کتاب بازی تاج و تخت (1996) جزء نویسندگانی به شمار میآیند که با ارائه این سبک از نگارش توانستهاند تا مخاطبین را با خود همراه نمایند.
زبانی که این نویسندگان در کتابهایشان به کار گرفتهاند پیشتر توسط هیچ شخص یا گروهی مورد استفاده قرار نگرفته بودند؛ بنابراین یک شیوه ارتباطی نو محسوب شده و عنوان زبان فراساخته یا ساختگی را به خود اختصاص دادهاند. حتی مشهورترین آنها توانستهاند تا در مکالمات روزمره مردم عادی هم نفوذ کنند. افراد زیادی وجود دارند که از قهرمانهای تخیلی الگوبرداری میکنند و سعی مینمایند تا مثل آنها حرف بزنند.
زبان های فراساخته فقط روی کاغذ وجود ندارند، و دامنه کاربردشان محدود به ساخت فیلم و سریال نیست. در این دسته یک نوع شیوه ارتباطی جذاب به نام اسپرانتو نیز وجود دارد که برخی از برندگان جایزه نوبل برای توصیف کارهایشان از آن استفاده کردهاند. همچنین بعضی از نوجوانان برای بیان خواستههای خود تنها به ایموجی وابسته هستند.
معروف ترین زبان های ساختگی فیلم ها و کتاب ها
زبان های ساختگی کاملاً خلاقانه هستند، و طرفدارانشان با تشکیل گروههای مختلف در شبکههای اجتماعی، وظیفه گسترش و آموزش آنها را برعهده میگیرند و دربارهشان صحبت میکنند. خیلیها نیز آنها را از کتابها و فیلمها یاد میگیرند و بدانها صحبت میکنند.
از آنجاییکه این زبانها اکنون در بین بسیاری از جوانان و نوجوانان رایج شدهاند؛ لذا ما در این بخش قصد داریم به برخی از کتابها و فیلمهای محبوبی بپردازیم که در رواج این شیوههای کلامی مصنوعی در سراسر جهان نقش داشتهاند. پس بیایید بدون هیچ کلام اضافی به اصل مطلب ورود کنیم.
1. زبان های الفی (Elvish) - محصول رمان های تالکین
به لطف ساخت فیلمهای ارباب حلقهها و هابیت، بسیاری با مفهوم نژادهایی مانند الفها و دورفها آشنا شدهاند. این نژادهای افسانهای که ساخته ذهن نویسنده بریتانیایی، آقای جان رونالد روئل تالکین هستند؛ در سرزمینهای تخیلی زندگی میکنند و کلام مختص به خود را دارند. خالق این گونههای افسانهای، زبان های الفی را برای برقراری ارتباط شخصیتهای داستان ابداع نموده که خود آن نیز به دو دسته عمده کوئنیا (Quenya) و سینداری (Sindarin) تقسیم میشود.
تالکین یک زبان شناس بود و در حوزه سیستمهای نوشتاری و گفتاری، مطالعات زیادی داشت؛ بنابراین توانست تا براساس زبان های فنلاندی و ولزی به ترتیب کوئنیا و سینداری را خلق نماید. کار وی به اندازهای موفقیت آمیز بود که بسیاری از طرفداران مجموعههایش (و بعدها فیلمهای ساخته شده از روی آنها) تصمیم گرفتند تا سیستمهای ابداعی وی را بیاموزند و به این صورت یک زبان فراساخته به بخشی مهم از فرهنگ سریالهای علمی - تخیلی تبدیل گردید.
حتما بخوانيد: زبان های منقرض شده
2. زبان کلینگون (Klingon) - مختص سریال پیشتازان فضا
کلینگون به عنوان یک زبان ساختگی توسط گونههای تخیلی موسوم به کلینگانها در سریال پیشتازان فضا صحبت میشود. این شیوه گفتاری اغلب به صورت منظم در فیلمها و سریالها مورد استفاد قرار میگیرد؛ بنابراین بعضی از طرفداران پروپاقرص همانند زبان مادری به آن مسلط هستند. حتی نمایشنامههای شکسپیر مانند هملت (Hamlet) و هیاهوی بسیار برای هیچ (Much Ado About Nothing) نیز به کلینگان ترجمه شدهاند.
با همه اینها، انجمن رسمی زبان کلینگون وجود دارد. یکی از گویشوران عضو این انجمن به نام دی آرموند اسپیرس (d’Armond Speers) تصمیم گرفته تا کودک خردسال خودش را دوزبانه بزرگ کند و انگلیسی را به همراه کلینگون به وی آموزش دهد. هر چند فرآیند یادگیری این کودک به خوبی پیش رفته است؛ اما به دلیل تعداد کم گویشوران Klingon، کودک اغلب از آن استفاده نمیکند و انگلیسی را ترجیح میدهد. لذا به نظر میرسد که استفاده از زبان کلینگون به عنوان بخشی از زندگی روزانه سخت باشد.
3. زبان دوتراکی (Dothraki) - سیستم گفتاری رمان بازی تاج و تخت
اگر سریال محبوب شبکه HBO به نام بازی تاج و تخت که براساس مجموعه رمانهای تخیلی ترانه یخ و آتش (A Song of Ice and Fire) جرج ریموند ریچارد مارتین ساخته شده را مشاهده کرده باشید؛ حتما زبان خاص این سریال که به دوتراکی مشهور است به گوشتان خورده است. این زبان ابتدا در رمانها هویدا شد؛ سپس به تدریج توسط سازندگان سریال بهبود و توسعه پیدا کرد.
در واقع این دیوید پیترسون (David Peterson) بود که با الهام گرفتن از زبانهای ترکی، سواحلی (Swahili) و روسی توانست تا مجموعه لغات رمانهای مارتین را توسعه دهد و آن را به یک شیوه ارتباطی تبدیل نماید. تأثیرگذاری این زبان فراساخته بر روی فرهنگ مردم دنیای غرب به گونه ای بوده است که تنها در سال 2012، 142 دختر در آمریکا به اسم Khaleesi (عبارت دوتراکی برای اشاره به زن حاکم موسوم به کال = Khal) نامگذاری شدهاند.
4. زبان سیتی اسپیک (Cityspeak) – به کار رفته در فیلم بلید رانر
فیلم بلید رانر (Blade Runner) در سال 1982 براساس کتاب آیا آدم مصنوعی ها خواب گوسفند برقی می بینند؟ (Do Androids Dream of Electric Sheep?) ساخته شده که بخشی از داستان خود را به زبان Cityspeak نقل میکند.
اجازه بدهید قبل از اینکه به جزئیات بیشتری از این زبان بپردازیم؛ برخی از موارد مهم را رمزگشایی کنیم. جالب است بدانید این ساختار ارتباطی واقعاً در کتاب وجود ندارد. در واقع ریدلی اسکات (Ridley Scott) نویسنده فیلمنامه این فیلم، این زبان را تنها برای فیلم بلید رانر خلق کرده است.
در ابتدا شخصیت گاف ما را با این زبان آشنا کرد. سیتی اسپیک از زبان های ژاپنی، مجارستانی، چینی، فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی و کره ای وام گرفته شده است. در واقع به دلیل ماهیتش، کلمات آن بسیار آشنا به نظر میرسند؛ اما اگر بخواهید آن کلمات را معنی کنید کاملاً غیر قابل درک هستند.
در اصل وقتی صحبت از زبان ساختگی Cityspeak به میان میآید؛ یک مشکل جزئی به چشم میخورد. زیرا تنها شخصیت گاف در فیلم بلید رانر میتواند از طریق آن حرف بزند. به همین دلیل این ساختار ارتباطی بعد از این فیلم دیگر توسعه پیدا نکرد؛ از اینرو طرفداران آن به هیچ منبعی برای یادگیری دسترسی ندارند.
حتما بخوانيد: 10 زبان نادر و کمیاب که هنوز هم صحبت می شوند
5. زبان فریمن (Fremen) – کاربردی در رمان تلماسه
در رمان تل ماسه (Dune) و فیلمی که با همین نام از روی آن اقتباس شده است؛ از زبان فریمن استفاده میشود که کلام مختص ساکنان بیابان است. فریمن توسط جان کیخادا (John Quijada) خلق شده و نسخهای ساده شده از زبانهای طبیعی عربی است. اگر با دقت به این شیوه کلامی گوش دهید؛ به راحتی میتوانید اصوات عربی زبان فریمن را تشخیص دهید. هر کسی که قصد صحبت کردن و نوشتن از طریق آن را داشته باشد؛ باید با قوانین واج شناسی و ساختار شناسی عربی آشنا گردد.
6. زبان اسپرانتو (Esperanto) - ابداعی از زامنهوف
به اهتمام لودویک لازاروس زامنهوف (Ludwik Lejzer Zamenhof)، زبان اسپرانتو ایجاد شده است. این سیستم بین المللی ارتباطی به عنوان جامعترین و بهترین نمونه زبان فراساخته شناخته میشود که در سراسر جهان تعداد زیادی گویشور از طریق آن صحبت میکنند. هدف زامنهوف این بود که کلامی آسان برای یادگیری خلق نماید و آن را به عنوان روشی جهانی ارتباطات بین مردم حوزههای کلامی مختلف رواج دهد. وی در این مسیر بسیار موفق عمل کرده و توانسته بسیاری را جذب شیوه ابداعی خود نماید.
هر چند اسپرانتو یک زبان مرده نیست؛ اما به دلیل موانع بین مردم ملتهای مختلف به یک سیستم گفتاری بین المللی نیز تبدیل نشده است. هنوز تعداد اندکی به عنوان زبان نخست از اسپرانتو استفاده مینمایند (به این افراد اسپرانتیست میگویند)؛ هر چند تخمین زده می شود که حداقل تا یک میلیون نفر بتوانند مفاهیم موجود در آن را درک نمایند.
کسانیکه به فرانسوی صحبت میکنند، Esperanto را راحتتر از انگلیسی میتوانند بیاموزند؛ بنابراین موفقیت سیستم ابداعی زامنهوف در غرب اروپا بیشتر بوده است. در اوایل قرن بیستم تصور میشد که اسپرانتو بتواند به زبان اصلی کل دنیا بدل گردد و سازمان ملل متحد به عنوان کلام نخست ارتباطی آن را به کار گیرد؛ با این حال این وعده محقق نشد.
7. زبان مینیونی (Minionese) – شیوه ارتباطی انیمیشن من نفرت انگیز
احتمالاً مینیون ها جزء بامزهترین شخصیتهایی هستند که تا به حال در تلویزیون به نمایش در آمدهاند. همین باعث شده تا آنها زبان کاملی تحت عنوان مینیونی داشته باشند. این زبان ساختگی در اصل توسط یکی از کارگردانان فیلم های من نفرت انگیز به نام پیر کافین (Pierre Coffin) خلق شده است.
اگر با گوش غیرمسلح برای اولین بار به صحبت مینیون ها گوش دهید؛ ممکن است به نظر شما دریوری به نظر برسد. اما اگر دقیقتر توجه کنید متوجه میشوید که این ساختار ترکیبی از اسپانیایی، فرانسوی، انگلیسی و کره ای است. زبان مینیونی در اصل براساس ملودیهای خلق شده توسط کلمات و انبوهی از نام آواها ساخته شده است.
حتما بخوانيد: 12 زبان در معرض انقراض جهان
8. زبان مانگانی (Mangani) – کلام دنیای تارزان
آیا تا حالا میدانستید دنیای شگفت انگیز و پرماجرای تارزان (Tarzan)، زبان خاص خود را دارد. این زبان مانگانی نامیده میشود که در آنجا میمونهای آدم نما بدان صحبت میکردند. جالب است بدانید تارزان تنها انسانی بود که میتوانست از طریق مانگانی حرف بزند و حتی نام او نیز از همین شیوه کلامی گرفته شده است. تارزان در زبان انگلیسی به معنی White Skin (پوست سفید) است.
زبان مانگانی توسط ادگار رایس باروز (Edgar Rice Burroughs) که نویسنده داستان های تارزان بوده، خلق شده است. وی این سیستم گفتاری را براساس زبانهای آفریقایی مکان اتفاق داستان به وجود آورده است. باروز علاوه بر خلق شیوه کلامی مذکور، فرهنگ لغت آن را نیز نوشته است. او در این فرهنگ لغت، معادل انگلیسی کلمات مانگانی را آورده است.
9. زبان هاتس (Huttese) – متعلق به جنگ ستارگان
با وجود اینکه مجموعه فیلمهای جنگ ستارگان در سال 1977 ساخته شدهاند؛ اما تا به امروز هم یک حماسه سینمایی بسیار محبوب به شمار میآیند که طرفداران خاصی در چهار گوشه جهان دارند. این سری فیلمها، زبانهای خاص خود را داشتهاند. یکی از آنها، زبان هاتس نام دارد که زبان گونههای حلزون مانندی است که در دنیای خود یعنی نال هوتا (Nal Hutta) بدان صحبت میکنند.
هاتس توسط بن برت (Ben Burtt) که یک طراح صداست خلق شده است. او این زبان را براساس گویش باستانی کچوا که از زبان اینکاها گرفته شده، ابداع کرده است. اگر شما از طرفداران حماسه جنگ ستارگان هستید؛ به راحتی میتوانید مجموعهای متنوع از واژگان هاتسی به همراه معادل انگلیسی آنها را پیدا کنید و به این صورت کلمات و عبارات مختلف این شیوه کلامی را یاد بگیرید.
10. ایموجی (Emoji) - زبان نوشتن
امروزه تلفنهای همراه و سیستمهای پیامکی به یکی از محبوبترین روشهای ارتباطی در سراسر جهان تبدیل گشتهاند. به همراه سیستمهای ارسال متن، ایموجیها نیز پدید آمدهاند که با ایکونهای کوچک میتوانند احساسات، ایدهها یا هدف را منتقل کنند. بسیاری ایموجی ها را در کنار نگارش متن به کار میگیرند؛ اما این زبان فراساخته این توانایی را دارد تا به تنهایی منتقل کننده مفهوم باشد (حتی بدون استفاده از کلمات واقعی). با این حال عدهای این سوال را مطرح میکنند که آیا ایموجی ها میتوانند به عنوان یک ساختار ارتباطی در نظر گرفته شوند؟
برخی استدلال میکنند که چون نمیتوان آنها را در زندگی واقعی به کار گرفت؛ پس یک سیستم کلامی محسوب نمیشوند. با این حال این مسئله به این بستگی دارد که چه چیزی را بخواهیم به عنوان زبان در نظر بگیریم. انسانها از بادی لنگویج (Body Language) و ژستهای اعضای بدن برای انتقال احساسات در زندگی روزمره استفاده میکنند؛ بنابراین ایموجی ها را میتوان معادل آنلاین این شیوههای ارتباطی فرض نمود. بعید است emojiها بتوانند از سیستم گفتاری کنونی انسانها پیشی بگیرند؛ ولی روز به روز در حال توسعه هستند. این میزان توسعه باعث شده تا حتی آنها به دیکشنری آکسفورد نیز راه یابند.
فراتر از زبان های ساختگی
امروزه زبان های ساختگی زیادی وجود دارند که وجود خود را مدیون کتاب ها و فیلم ها هستند. توجه داشته باشید که ما نتوانستیم همه این شیوههای کلامی مصنوعی را در این لیست بیاوریم. اما امیدواریم ساختارهایی که در مورد آنها صحبت کردیم دیدگاه شما را نسبت به دنیای شگفت انگیز زبان های ساختگی تغییر داده باشند.
همچنین به یاد داشته باشید که مؤسسه راستین خدمات خود را در انواع و اقسام شیوههای ارتباطی ارائه مینماید. کافی است تا به قسمت ثبت سفارش ترجمه مراجعه نموده و متوجه شوید که ما در چه حوزههایی فعال هستیم. علاوه بر این با تماس به شماره 91025052-021 میتوانید در همه ساعات شبانهروز، سئوالات خود را مطرح نمایید و از پشتیبانی رایگان مشاوران بهره بگیرید.
در ادامه حتما بخوانيد: 10 مورد از قدیمی ترین زبان های جهان