ابزارهای ترجمه به کمک رایانه یا CAT

آیا با مفهوم ترجمه به کمک رایانه آشنایی دارید؟ در صورت همکاری با مترجمان یا دنبال کردن تبلیغات برخی از مؤسسات خدمات زبانی، شاید این مفهوم برایتان چندان غریبه نباشد؛ با این حال شیوه استفاده و کارآیی آن برای اغلب افراد جای پرسش دارد. در این راستا شبکه مترجمین راستین به احترام پاسخگویی به پرسش‌های مخاطبان خود، مطلب جامعی را مورد ابزار CAT تدوین نموده که با مطالعه آن می‌توانید به درک کاملی در این خصوص برسید.

ابزار CAT چیست؟

صرفه‌ جویی در زمان، بررسی غلط‌های املایی و تصحیح آنها، کمک به افزایش کیفیت کار، جلوگیری از معنی عبارت‌های مشابه و تکراری، و موارد دیگر جزء ویژگی‌های ترجمه به کمک رایانه به شمار می‌آیند.

شیوه کار ابزارهای ترجمه به کمک رایانه

از سویی دیگر، ابزارهای CAT، سرعت ترجمه را افزایش می‌دهند؛ چون زمان مورد نیاز برای تایپ و پیدا کردن کلمات تخصصی مناسب را به میزان چشمگیری پایین می‌آورند. در این حالت مترجمان زمان بیشتری برای تمرکز بر روی معنای متن اصلی و فراهم کردن دقت بالاتری از ترجمه در اختیار خواهند داشت.

نقش حافظه ترجمه در ابزارهای CAT

مثلاً فرض کنید که شما برای یک شرکت تولید و پخش مواد شیمیایی کار می‌کنید که وظیفه ترجمه دستور العمل‌ های مواد شیمیایی به زبان‌های خاصی را بر عهده دارید. اغلب این فایل‌ها از محتوای یکسانی برخوردار هستند و کمتر مورد خاصی به آنها اضافه می‌شود؛ اما بعضاً مقرراتی در حوزه زیست محیطی یا قوانینی از سوی سازمان‌ها ابلاغ می‌گردد که شرکت بایستی آنها را به دستورالعمل‌های خود اضافه نماید. شما قبلاً کارتان را با توجه به ترجمه تخصصی متون شیمی و استفاده از ابزارهای CAT به درستی انجام داده‌اید؛ پس این بار می‌توانید با بهره‌گیری از TM، کار خود را آسان نمایید.

شرایط استفاده از ابزارهای CAT

تقریباً هر کسیکه در حوزه خدمات زبانی کمی مهارت داشته باشد و از کار کردن با نرم ‌افزارهای مختلف لذت ببرد؛ می‌تواند استفاده از ابزارهای CAT را فرا بگیرد. بیشتر آنها شهودی هستند (یعنی کاربر بدون اینکه به مطالعه دستور العمل نیازی داشته باشد، می‌تواند آنها را بیاموزد) و رابط کاربری مرتبی دارند که استفاده از آنها را آسان کرده است. با این حال این حوزه بیشتر به چیزهایی مثل 10 مهارت لازم برای ترجمه تخصصی مقاله نیاز دارد. بدون درک عمیق از دو زبان مبداء و مقصد یا تفاوت‌های فرهنگی به احتمال زیاد موفق به ارائه کار خوبی نخواهید شد. در نتیجه می‌توان عنوان نمود که شیوه استفاده و کارآیی ابزار CAT تا حد زیادی به فردی که از آن استفاده می‌کند، بستگی خواهد داشت.

بهترین و محبوب ترین ابزارهای CAT کدام ها هستند؟

وب سایت Proz در سال 2013 در مورد بهترین ابزارهای CAT در بازار یک نظرسنجی انجام داد. نظرسنجی این وب سایت بر روی بیش از 3 هزار مترجم حرفه ای که بیش از 5 سال سابقه کار داشتند، انجام گرفت. نتایج نظرسنجی نشان داد که بیش از 72 درصد از مترجمان از نرم افزار ترادوس استودیو استفاده می‌کنند؛ در حالیکه گرایش به Wordfast در حدود 32 درصد است. صرفه‌ جویی در زمان، کارآیی، دقت و کنترل بیشتر در زمان ترجمه سبب گردیده تا استفاده از ابزارهای CAT روز به روز بیشتر گردد. در ادامه به توضیح مختصری در مورد مهمترین این ابزارها خواهیم پرداخت.

ترادوس استودیو (SDL Trados studio)

پرکاربردترین و جامع‌ ترین ابزار CAT، ترادوس استودیو است که سهم عظیمی از بازار ترجمه را به خود اختصاص داده است. این نرم ‌افزار برای مدیریت کارهای بزرگ، ویرایش مقالات، تضمین کیفیت، بومی‌ سازی وب سایت و مدیریت اصطلاحات تخصصی بسیار خوب عمل می‌کند. شرکت‌های بزرگ همیشه از مترجمان می‌خواهند تا از ابزارهای CAT قابل قبول مثل SDL استفاده نمایند. اگر آنها بتوانند طرز کار با نرم ‌افزار ترادوس استودیو را یاد بگیرند؛ هم می‌توانند تعداد مشتریانشان را بیشتر کنند و هم باعث افزایش درآمد خودشان شوند.

مموکیو (Memoq)

یکی از ابزارهای کارآمد CAT و جذاب برای مترجمان، Memoq است که به دلیل داشتن ویژگی‌های قدرتمند به تیم ترجمه جهت ارائه بهترین کیفیت کمک خواهد کرد. وجود غلط‌گیر املایی یکی از مزیت‌های خوب مموکیو محسوب می‌شود که آن را از سایر ابزارها متمایز کرده است. حتی اگر مترجمان از دیگر ابزارها استفاده کنند؛ باز هم می‌توانند از طریق آن روی یک پروژه یکسان همکاری داشته باشند.

وردفست (Wordfast)

وردفست یک ابزار مستقل مدیریت ترجمه است که عمدتاً بر روی بهبود فرآیند خدمات زبانی متمرکز می‌شود. این نرم افزار می‌تواند بر روی ویندوز، مک و لینوکس اجرا شود، و تقریباً از همه زبان‌های ویندوز پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، مترجمان با استفاده از وردفست می‌توانند به برگردان انواع فرمت‌ها مانند پی ‌دی ‌اف، XML ،Adobe InDesign و موارد دیگر بپردازند. در داخل وردفست، TM نیز قرار دارد؛ اما محدودیت 500 واحدی آن شرایط جذابی را برای استفاده مهیا نمی‌کند.

آیا ترجمه به کمک رایانه و ترجمه ماشینی (MT) همانند هم عمل می‌کنند؟

توجه داشته باشید که محصول ترجمه به کمک رایانه، آنی و فوری نیست؛ بلکه در آن زبان شناسان به عمق محتوا ورود کرده و هر خط از برگردان را ویرایش می‌کنند. بعضی اوقات آنها برای افزایش سرعت فرآیند کارها از ترجمه ماشینی استفاده می‌‌نمایند؛ اما هنوز هم به ایجاد تغییراتی در نسخه نهایی متن برای اینکه عالی به نظر برسد و نگارشی همانند زبان بومی داشته باشد، نیاز دارند. هر چند دستیابی به این کار غیرممکن نیست؛ اما فقط با داشتن تجربه و تخصص کافی می‌توان آن را محقق نمود.

کلام پایانی

ابزارهای CAT به تنهایی نمی‌توانند برگردان نهایی را ارائه دهند و در تمام مراحل کار به حضور یک مترجم متخصص نیاز است. اگر بخواهید نقش مترجم را در این فرآیند حذف کنید؛ در بهترین حالت می‌توانید تکه‌هایی از متن ترجمه شده را کنار هم قرار دهید. در واقع ابزارهای CAT در ارائه برگردانی با کیفیت بهتر و کارایی بیشتر به مترجمان در کوتاه مدت کمک می‌کنند؛ اما نمی‌توانند جایگزین مهارت‌های زبانی یا دانش ترجمه در یک حوزه مشخص گردند.