9 نرم افزار رفرنس دهی معتبر برای دانشگاهیان

16 آذر 1401
آموزش آکادمیک

فرض کنید در حال ایجاد یک اثر آکادمیک مانند مقاله علمی - پژوهشی هستید. در این صورت باید از فرمت‌های رفرنس نویسی APA ،MLA یا شیکاگو تبعیت کنید تا در نهایت بتوانید یک پژوهش حرفه‌ای و کامل ارائه دهید. با این وجود نوشتن منابع که برای خوانندگان قابل فهم و بررسی باشد، بسیار زمانبر است.

اما در صورتیکه یک نرم افزار مدیریت رفرنس دهی معتبر را انتخاب کنید؛ این کار برایتان راحت‌تر می‌شود. برنامه های زیادی برای این کار در دسترس هستند که هر کدام به نوعی باعث صرفه جویی در وقت دانشگاهیان و مقاله نویسان می‌شوند. به همین دلیل ما در این مطلب شبکه مترجمین راستین تصمیم گرفته‌ایم بهترین نرم افزارهای استناد دهی را به شما معرفی کنیم؛ پس لطفاً با ما همراه باشید.

نرم افزار مدیریت ارجاع دهی چه کاری انجام می دهد؟

نرم افزارهای مدیریت ارجاع دهی (Citation Manage) به افراد دانشگاهی کمک می‌کنند تا منابع یک مقاله را مورد پایش قرار داده و به آنها ارجاع دهند. در این صورت محققان می‌توانند از آنها برای ایجاد فهرست پست‌های وبلاگی، مقالات، کتاب‌ها، گفتگوها، مصاحبه‌ها و دیگر آثار خود استفاده کنند تا منابعی که در آثار خود به آنها استناد کرده‌اند را معرفی نمایند. سپس می‌توانند این مراجع را به درستی قالب بندی کنند و استناد صحیح متناسب با آنها را در برنامه نوشتاری خود جایگذاری نمایند. همچنین قادر خواهند بود هر زمان که بخواهند به کتابخانه مراجع خود رجوع کنند.

بهترین نرم افزارهای رفرنس دهی کدام ها هستند؟

هر نویسنده‌ای به مدیر ارجاع دهی نیاز ندارد. این نرم افزارها بیشتر برای کسانی مناسب هستند که در مراکز دانشگاهی فعالیت می‌کنند و یا اینکه کار آنها با منابع مختلف در ارتباط است. به عنوان مثال یک نویسنده فریلنسر می‌تواند با ایجاد یک لینک اولیه به منبع خود به کارش ادامه دهد.

اما افراد دانشگاهی، مقاله نویسان و نویسندگان معمولاً نیازهای گسترده‌تری در این زمینه دارند. مثلاً اگر بخواهند فهرستی تهیه کنند که شامل بیش از 10 منبع مختلف باشد؛ برای صرفه جویی در زمان و جلوگیری از متهم شدن به سرقت علمی، به یک نرم افزار مدیریت ارجاع دهی نیاز دارند. به این ترتیب آنها می‌توانند کتابخانه خود را هر زمانی که بخواهند بررسی کنند و با منابع تحقیقاتی جدید آن را به روز نمایند.

بنابراین به نظر می‌رسد آشنایی با نرم افزارهای رفرنس دهی زیر برای این دسته از افراد اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.

1. Endnote (اندنوت)

Endnote سالهاست Endnote یکی از معتبرترین و اصلی ترین نرم افزارهای رفرنس دهی است. اندنوت چندین مزیت قابل توجه نسبت به نرم افزارهای دیگر دارد. این برنامه امکان دانلود خودکار فایل های پی‌دی ‌اف را فراهم می‌کند و در عین حال جستجوی صدها منبع علمی مرتبط را امکان پذیر می‌سازد.

با استفاده از نرم افزار مدیریت ارجاع دهی Endnote می‌توانید فایل‌های پی ‌دی اف یا کتابخانه خود را با دیگران به اشتراک بگذارید. با این وجود بسیاری از کاربران معتقدند که کار کردن با این برنامه سخت است و یادگیری نحوه استفاده از آن به زمان زیادی نیاز دارد.

مزایا	معایب
می‌توان چندین مرجع را به راحتی وارد کرد.	گران است.
از انواع سبک های رفرنس نویسی پشتیبانی می‌کند.	همگام سازی وب در پیکربندی آن یک چالش محسوب می‌شود.
بدون پرداخت هزینه اضافی به فضای ذخیره سازی نامحدود دسترسی خواهید داشت.	تنها برای استفاده در رایانه های رومیزی طراحی شده و در سایر پلتفرم‌ها به خوبی کار نمی‌کند.
از قابلیت خودکار دانلود فایل‌های پی ‌دی ‌اف برخوردار است.

2. Zotero (زوترو)

Zotero Zotero یکی از محبوب‌ ترین برنامه های رفرنس دهی است که با لینوکس نیز سازگار می‌باشد. زوترو یک برنامه کراس پلتفرم به حساب می‌آید؛ چون یک افزونه فایرفاکس دارد، با مایکروسافت ورد سازگار است و به کاربر امکان می‌دهد تا از منابع تقریباً در هر فرمتی خروجی بگیرد.

در آن حتی اگر گزینه‌ای را برای ذخیره سازی در نظر نگیرید؛ می‌توانید با دسترسی به گوگل درایو (Google Drive) فضای ذخیره سازی پیش فرض خود را افزایش دهید. هر چند برخی از برنامه‌های این فهرست قابلیت‌های بیشتری دارند؛ اما Zotero یک راهکار عالی برای پشتیبانی از یک برنامه منبع باز است که محققان در سراسر جهان به آن دسترسی دارند.

مزایا	معایب
رایگان است و در چندین سیستم عامل قابل دسترسی است.	ظرفیت ذخیره سازی رایگان آن محدود است.
با مایکروسافت ورد می‌تواند ادغام شود.	برای حاشیه نویسی فایل های پی‌ دی اف مناسب نیست
ابزاری مناسب برای به اشتراک گذاری فایل‌های پی ‌دی ‌اف است.	برای فایرفاکس طراحی شده است؛ به همین دلیل کمی ناخوشایند به نظر می‌رسد.

3. Mendeley (مندلی)

Mendeley یک برنامه ارجاع دهی است که برای بخش‌ها و سازمان‌هایی که دارای چند کاربر هستند، مناسب می‌باشد. این نرم افزار برای سازمان دهی منابع، به اشتراک گذاری آنها با دیگران و حاشیه نویسی اسناد بسیار مناسب است. امکان استفاده از مندلی به صورت گروهی و مشارکتی، آن را از سایر برنامه‌ها متمایز می‌کند.

Mendeley برای تیم‌های تحقیقاتی که نیازمند سازماندهی منابع در فرمت‌های مختلف (APA ،MLA یا شیکاگو) هستند، بسیار مناسب است. هر چند کار کردن با آن برای کسانیکه دارای پیشینه دانشگاهی نیستند سخت است؛ اما هنوز هم یکی از بهترین نرم افزارهای رفرنس دهی به شمار می‌آید.

مزایا	معایب
با استفاده از آن به راحتی می‌توان با افراد دیگر همکاری نمود.	نحوه استفاده از آن برای افراد غیر دانشگاهی سخت است.
انواع استنادها از MLA گرفته تا APA را مدیریت می‌کند.	به طور خودکار بین چندین فایل یا پوشه همگام سازی نمی‌شود.
سازماندهی استنادها با درگ و دراپ (کشیدن و رها کردن) امکان پذیر است.	سرورهای آن هر از گاهی از کار می‌افتند و این باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود.

4. ReadCube Papers

ReadCube Papers برنامه دیگری است که می‌تواند به شما در مدیریت استنادها کمک کند. اگر بر روی یک پروژه با عناوین کاملاً تعریف شده کار می‌کنید؛ با استفاده از این برنامه می‌توانید کارها را بین چند نفر تقسیم کنید و استنادها را به راحتی مدیریت نمایید. این نرم افزار رفرنس دهی با مایکروسافت ورد نیز به خوبی کار می‌کند. گاهی اوقات انتقال استنادها از یک سند به سند دیگر سخت و چالش برانگیز است؛ اما ReadCube Papers این کار را برایتان راحت‌تر می‌کند و به شما اطمینان می‌دهد که استنادهایتان کاملاً دقیق هستند.

مزایا	معایب
رابط کاربری ساده‌ای دارد.	تیم پشتیبانی از مشتری آن بسیار دیر پاسخ می‌دهند.
با مایکروسافت ورد ادغام می‌شود.	با اسناد پی ‌دی ‌اف قدیمی سازگار نیست.
مقرون به صرفه است.	استنادات و حاشیه نویسی‌های آن با ادوبی آکروبات (Adobe Acrobat) سازگار نیست.

5. EasyBib

EasyBib EasyBib برنامه مفیدی است که ارجاع دهی را برای دانشجویان آسان‌تر می‌کند. این برنامه دارای قابلیت ساخت فهرست مراجع است و شامل انواع منابع نوشتاری است که از جمله آنها می‌توان به راهنماها و درس‌های دستور زبان اشاره کرد. EasyBib دارای فیلم‌های آموزشی متعدد است که استنادات با فرمت‌های MLA و APA را برای افراد آسان‌تر می‌کنند. همچنین فلوچارت‌ها و اینفوگرافیک‌هایی دارد که روند کار با آن را به شما نشان می‌دهند.

مزایا	معایب
دارای فیلم‌های مفیدی است که نحوه رفرنس دهی با آن را به کاربر نشان می‌دهند.	فاقد نسخه رایگان است و به صورت آزمایشی نیز در دسترس نمی‌باشد.
قابلیت داخلی ساخت فهرست منابع و مراجع را داراست.	رابط کاربری و گرافیک آن کمی قدیمی به نظر می‌آید.
دارای انواع فلوچارت‌ها و اینفوگرافیک‌ها برای اهداف آموزشی است.	روند کاری آن برای کسانیکه دقیقا می‌دانند چه کاری باید انجام دهند کند است.

6. Bibtex (بیب ‌تک)

Bibtex یک نرم افزار مدیریت مرجع است که به شما در سازماندهی لیست‌های مختلف منابع کمک می‌کند. هدف این برنامه آسان کردن استناد مراجع تا حد امکان است. بیب تک اولین بار در سال 1985 منتشر شد و هر از چند گاهی بروز رسانی می‌شود که آخرین آن به سال 2010 باز می‌گردد.

مزایا	معایب
ساده است و استفاده از آن آسان می‌باشد.	رابط کاربری آن قدیمی به نظر می‌رسد.
فرمت‌های مختلف از جمله MLA و شیکاگو را مدیریت می‌کند.	کاربران آن باید کار با برنامه‌های LaTeX را یاد بگیرند.

7. Paperpile

Paperpile نیز یکی از برنامه های رفرنس دهی مفید است که توسط متخصصان دانشگاهی توسعه یافته است. با استفاده از آن می‌توانید منابع را به راحتی سازماندهی کنید و بررسی نمایید که چه نوع ارجاع دهی با اطلاعات متن شما مطابقت دارد. این نرم افزار با بیشتر فرمت‌های اسناد سازگار است و از طریق گوگل داکس (Google Docs) نیز می‌توانید استنادها را به اثر خود اضافه کنید. ضمناً در Paperpile قادر خواهید بود تا میانبرهای صفحه کلید خود را سفارشی کنید تا روند ارجاع دهی برای شما آسان‌تر شود.

مزایا	معایب
انواع مختلفی از فرمت‌های اسناد را می‌تواند مدیریت کند.	میانبرهای صفحه کلید آن قابل تنظیم هستند.
یک استناد را با تنها چند کلیک درج می‌کند.	هیچ نسخه رایگانی از آن وجود ندارد.
بدون دسترسی به اینترنت کار نمی‌کند.	فاقد بسیاری از امکانات اتوماسیون است.
به چندین نفر اجازه می‌دهد تا به صورت همزمان بر روی یک صفحه گسترده کار کنند.

8. Quillbot

Quillbot در سال 2017 منتشر شد و در حال حاضر بیش از 50 میلیون کاربر دارد. این نرم افزار مدیریت ارجاع دهی به شدت محبوب کاربران دانشگاهی است؛ چون هرگونه لینک، سند یا مرجعی را براساس سبک مورد نظر دانشگاه یا انتشارات آکادمیک قالب بندی می‌کند.

کاربران با کمک این برنامه می‌توانند استنادات صحیح را در مقالات خود درج کنند و کتابخانه‌ای از استنادات را مدیریت کنند. این نرم افزار ساعت‌ها در بررسی و قالب بندی فهرست منابع صرفه جویی می‌کند. در ضمن مشتریان Quillbot می‌توانند از ابزارهای ممتاز آن برای نوشتن مقالات آکادمیک، بازنویسی و خلاصه نویسی استفاده کنند.

مزایا	معایب
به راحتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.	قابلیت بررسی دستور زبان آن به اندازه رقبایش قوی نیست.
بسیاری از ابزارهای ارزشمند آن فراتر از یک برنامه مدیریت رفرنس دهی هستند.	برخی از ویژگی‌هایش ممکن است برای کاربران سخت و غیر قابل هضم باشند.
از انواع سبک های رفرنس نویسی پشتیبانی می‌کند.

9. Chegg

Chegg Chegg یک ابزار بررسی کننده دستور زبان و یک مدیر ارجاع دهی است که برای دانشجویان ساخته شده است. این نرم افزار در کل کارآمد است؛ اما از نقطه نظر ویژگی‌های مشابه و از نظر قیمتی، برنامه Quillbot از آن بالاتر است. دانشگاهیان می‌توانند از آن برای ایجاد استنادهای دستی در پست‌های وبلاگی، مقالات و کتاب‌ها به صورت رایگان استفاده کنند. این برنامه از سبک‌های MLA ،APA، و شیکاگو پشتیبانی می‌کند و تنها با سه کلیک می‌توان رفرنس دهی را انجام داد.

مزایا	معایب
نسخه رایگان آن مقرون به صرفه است.	فاقد اپلیکیشن مخصوص موبایل است.
به راحتی به کار می‌رود.	افزونه‌ها و اپلیکیشن‌های دسکتاپی آن کمتر از سایر رقباست.
برای دانشگاهیان ساخته شده است.

معیارهای انتخاب بهترین برنامه رفرنس دهی

عوامل مختلفی وجود دارند که در روند انتخاب یک برنامه استناد دهی مناسب تاثیرگذار هستند. برخی از آنها عبارتند از:

سهولت استفاده: هر چه استفاده از یک برنامه آسان‌تر باشد، بهتر است. همچنین قابلیت ادغام و داشتن افزونه‌های مرورگر نیز در انتخاب یک مدیر ارجاع دهی اهمیت دارد. توسعه استنادها معمولاً زمانبر است؛ این بدان معنی است که هر چقدر یک برنامه سریع‌تر این کار را انجام دهد، رتبه بالاتری می‌گیرد.

ارزش پرداخت: در زمان انتخاب نرم افزار رفرنس دهی باید به امکاناتی توجه کنید که در ازای پرداخت پول دریافت می‌کنید. حتی اگر ویژگی‌های یک نرم افزار چشمگیر باشند؛ باز هم قابلیت شخصی سازی بسیار اهمیت دارد. در این صورت برنامه‌های گرانتر تنها در صورتی ارزش دارند که امکانات مورد نیاز را در دسترس شما قرار دهند.

سازگاری با چند پلتفرم: هر کسی ممکن است از یک نوع پلتفرم استفاده کند؛ به همین دلیل امکان استفاده از یک برنامه در چندین پلتفرم یکی از معیارهای اصلی انتخاب اینگونه نرم افزارهاست. بهتر است این سوالات را همیشه مطرح نمایید: آیا استفاده از این برنامه در کامپیوتر رومیزی یا محصولات مک امکان پذیر است؟ آیا در تلفن‌های همراه به خوبی کار می‌کند؟ آیا در دستگاه‌های IOS و اندروید راحت و روان اجرایی می‌شود؟ هر چه یک نرم افزار در این زمینه گزینه‌های بیشتری داشته باشد، بهتر است.

کلام پایانی؛ کدام نرم افزار استناد دهی بهترین است؟

Endnote بدون شک بهترین نرم افزار رفرنس دهی است. بعد از آن Zotero و Quillbot به دلیل هزینه پایین و سهولت استفاده در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند. نرم افزار Quillbot عملکرد بسیار خوبی دارد و دارای قابلیت‌هایی مانند بررسی دستور زبان است که برای دانشگاهیان بسیار محبوب می‌باشد. اما در حالت کلی همه نرم افزارهای معرفی شده در این مطلب با توجه به معیارهای فوق الذکر عالی هستند.

فقط اگر لازم است فهرست منابع را به اثر خود اضافه کنید؛ باید توجه داشته باشید که سبک‌های استنادی مختلفی وجود دارند. در این صورت بهتر است به وب سایت‌های دانشگاهی نگاهی بیندازید و بهترین روش را برای اضافه کردن استناد آثار خود پیدا کنید.

اما سعی کنید قبل از انتخاب به مواردیکه ما در اینجا توضیح دادیم توجه کنید، و مزایا و معایب هر کدام از این برنامه‌ها را مد نظر داشته باشید. در این صورت علاوه بر اینکه می‌توانید لیست مراجع را به بهترین شکل ممکن قالب بندی کنید؛ قادر خواهید بود تا حد امکان در وقت و زمان خود نیز صرفه جویی نمایید.

در ادامه حتما بخوانيد: بهترین اپلیکیشن های بررسی گرامر و تغییر واژگان متون