برای مترجم شدن چه مسیری را باید طی نمود؟ (راهنمای جامع و کاربردی)

شغل مترجمی علاوه بر تسلط به زبان مبدا و مقصد، نیازمند مهارت‌های بسیاری در زمینه‌های مختلف مثل ارتباطات، نوشتن و تخصص خاص در صنعت است. این شغل از نظر فنی با کار مفسران (ترجمه شفاهی) که به صورت همزمان به برگردان صحبت‌های دیگران می‌پردازند متفاوت است و با متون نوشتاری سر و کار دارد. بنابراین باید فرآیند پیچیده‌تری را طی نمود و سختی‌های بسیاری را تحمل کرد تا بتوان رویای مترجم شدن را به حقیقت تبدیل کرد. پس در این راهنمای جامع با شبکه مترجمین راستین همراه باشید تا به شما بگوییم چگونه باید این مسیر را طی کنید؛ اما پیش از آن بهتر است به سوال کلیدی زیر پاسخ دهیم.

برگ برنده مترجم شدن کدام است: استعداد یا سخت‌ کوشی؟

با این حال عده‌ دیگری در این خصوص تفکرات عکسی دارند. آنها مسئله ذاتی بودن برگردان متون را نادیده می‌گیرند و عقیده دارند که هر کسی با یادگیری برخی نکات و پشتکار می‌تواند در این حوزه پیشرفت کند. با جمع‌بندی این دو تفکر می‌توان دو پرسش مطرح کرد: الف) آیا مترجمان حرفه‌ای با توانایی درک چند زبان متولد می‌شوند؟ (مادرزادی چند زبانه هستند) ب) آیا هر کسی می‌تواند پس از گذراندن یک دوره آموزشی خاص به قابلیت برگردان متون برسد یا خیر؟ در ادامه به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.

استعداد در ارزیابی کار مترجمان چه جایگاهی دارد؟

توجه داشته باشید که مترجم فقط یک فرهنگ لغت ناطق نیست که تنها هنرش مرتبط کردن یک کلمه از زبان مبدا به مقصد باشد. در واقع یک متخصص خدمات زبانی کسی است که به خوبی می‌شنود، همه مسائل را با ظرافت می‌فهمد و به صورت عالی تفسیر می‌کند؛ وی مسلط به سه مهارتی است که کمتر کسی به آنها توجه می‌کند.

آیا استعداد تنها لازمه مترجم شدن است؟

برای رسیدن به این جایگاه بایستی حافظه و ضریب هوشی خود را ارتقا دهید، یاد بگیرید که شنونده بهتری باشید، جنبه‌ های مثبت و منفی کار مترجمان را درک کنید، به میان افراد مختلف بروید و در مورد زبانی که می‌خواهید برای دیگران تفسیر نمایید اطلاعات کسب کنید. فعالیت‌های آموزشی که می‌توانید برای بهبود مهارت‌های خودتان به آنها متوسل شوید بی‌نهایت هستند؛ بدون احساس خستگی بارها آنها را تکرار کنید و کارآیی ابزارهای مختلف را مقایسه نمایید. اگر چیزی به اندازه کافی بد است و قصد دارید آن را در روند کار خود وارد کنید؛ احتمال دارد از هدفتان منحرف شوید (مثل بهره‌گیری از گوگل ترنسلیت).

برای مترجم شدن از کجا شروع کنیم؟

یک فرد ایده‌آل برای مترجم شدن کسی است که به اندازه کافی در این زمینه استعداد داشته باشد؛ اما کسی هم که مایل به کار سخت باشد می‌تواند پیشرفت کند. پس متخصصان خدمات زبانی نه مترجم به دنیا می‌آیند و نه اینکاره ساخته می‌شوند؛ بلکه برای ورود به این صنعت آماده می‌گردند. آنها مجهز به ویژگی‌های لازم برای تبدیل شدن به بهترین‌ها هستند؛ اما برای صیقل دادن این مهارت‌ها نیز تلاش‌کنند. اگر شما هم می‌خواهید خود را برای مترجم شدن آماده کنید؛ بایستی موارد زیر را به درستی پیاده سازی نمایید.

1. زبان بومی خود را مطالعه کنید

بیشتر پروژه‌ها به زبان مادری شما برگردانده می‌شوند؛ بنابراین هر چه مهارت‌های نوشتاریتان در این زبان بهتر باشد، ترجمه‌ دقیق‌تر و دلپذیرتری ارائه خواهید داد. آسان‌ترین راه برای رشد این مهارت، مطالعه هر چه بیشتر زبان مبدا است. مطالعه نه تنها سبب غنی شدن دایره لغات‌تان می‌شود بلکه منبع الهام شما نیز خواهد بود؛ چون شما خود را در معرض یادگیری تکنیک‌ها و روش‌های جدید نوشتن جهت توسعه ایده‌ها قرار می‌دهید. سعی کنید متون مختلف و نوشته‌‌های نویسندگان متعدد را بخوانید. مطالعه مجلات، رمان‌ها و حتی محتوای وب برای آشنایی بیشتر با سبک‌های نوشتاری ضروری هستند. اگر موضوع خاصی را در صنعت خدمات ترجمه انتخاب کرده‌اید؛ می‌توانید با مطالعه مباحث مختص با آن موضوع به مهارت خود بیفزایید.

2. به زبان مقصد (دوم) مسلط شوید

مطالعه زبان دوم یا مقصد به شما این امکان را می‌دهد تا حس زبانی خود را گسترش دهید. همچنین روشی مؤثر برای آشنا کردن خودتان با وضعیت‌های مختلف زندگی از این طریق امکان‌پذیر خواهد شد. در این حالت هم هر چه عادات خواندن شما بیشتر باشد؛ برای تقویت مهارت‌های زبانی‌تان بهتر است. مطالعه منظم متون زبان دوم، دیدگاه جدیدی در مورد اینکه چگونه مردم با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و چرا کلمات خاصی را برای اظهار نظر در مورد خودشان انتخاب می‌‌نمایند، به شما می‌دهد.

3. یک تخصص کاری مناسب انتخاب نمایید

تخصص ترجمه آن بخش از بازار است که به یک رشته خاص یا قسمتی کوچکتر از آن (مثل یک گرایش) مربوط می‌گردد. مثلاً ترجمه تخصصی پزشکی حاوی انبوهی از گرایش‌هاست که مترجمان فعال با توجه به مهارت‌هایشان می‌توانند نوع کارشان را محدود نمایند. با این حال پیدا نمودن یک تخصص کاری مشخص به این سادگی‌ها نیست و نمی‌توان در این خصوص ریسک نمود. عواملی در این زمینه نقش دارند که در بخش بعدی این گفتار به معرفی آنها خواهیم پرداخت.

4. با جدیدترین تکنولوژی‌ها آشنا باشید

تکنولوژی بدون در نظر گرفتن اندازه یا جایگاهش، نوعی تغییر دهنده بازی برای ارائه ‌دهندگان خدمات زبانی به شمار می‌آید. اگر از ابزارهای خلاقانه استفاده نکنید، رقبا شما را به خطر می‌اندازند؛ چون در مدت ‌زمان کوتاهی نمی‌توانید بهترین نوع خدمات را ارائه نمایید. مجلات را بخوانید و مشترک خبرنامه‌ها و نسخه‌های آزمایشی نرم ‌افزارهای جدید باشید. سعی کنید با آخرین پیشرفت‌ها در زمینه ترجمه پیش بروید. در غیر این صورت ممکن است قبل از اینکه خبر داشته باشید، شکست بخورید.

5. یک حافظه ترجمه غنی بسازید

برای طی مسیر مترجم شدن از ابزارهای CAT برای ساخت یک حافظه ترجمه قوی استفاده کنید و دانش خود را ذخیره نمایید. با این روش می‌توانید کیفیت کارهایتان را بهبود ببخشید؛ در حالیکه هم سریع‌تر و هم با هزینه‌های کم‌تری فعالیت خواهید کرد. این سرعت حتماً به درد شما خواهد خورد و باعث خواهد شد تا درآمد بیشتری در این صنعت به‌ دست آورید.

6. ترجمه‌ های دیگران را مقایسه نمایید

انتخاب‌های آنها را آنالیز کنید و سعی نمایید تا دلایل تصمیم مترجم برای حذف یا تأکید بر جزئیات خاص متن را شناسایی کنید. هر مترجم تکنیک‌های منحصر به ‌فردی دارد. گاهی دچار اشتباه می‌شوند یا ترجمه را به صورت تحت ‌اللفظی ارائه می‌دهند که نیت متن اصلی را به ‌طور کامل تحت تأثیر قرار می‌دهد. شما می‌توانید از همه آنها یاد بگیرید و روش‌های کاری خود را جلا دهید.

7. با فرهنگ سرزمین های مختلف آشنا شوید

برای دیدن فرهنگ‌های جدید و نحوه مواجه با شرایط زندگی مردم سرزمین‌های مختلف، سفر کنید. این کار به شما این امکان را می‌دهد تا با افراد مختلف ملاقات نمایید و آنها را از درون بشناسید. بنابراین زمان دیگری که نیاز است تا صدای خود را با یک مخاطب خاص وفق دهید؛ ارتباط با خوانندگان آسان‌تر خواهد شد. علاوه بر این، زمانیکه سفر می‌کنید؛ می‌توانید مهارت‌های زبانی خود را خارج از منطقه امن خود تمرین نمایید. این مسئله یک تجربه یادگیری متفاوت را برای شما رقم می‌‌زند که در آن خودتان را در گروه‌های جدید غرق کرده و زبان خود را با قوانین محلی آنها وفق می‌دهید.

8. به مشتریان خود گوش دهید

مترجمانی که می‌خواهند مشتریان خود را حفظ کنند و در موقعیت شغلی مورد نظرشان اعتبار کسب نمایند، به مهارت‌های گوش دادن نیاز وافری دارند. این مهارت‌ به شما این امکان را می‌دهد تا بفهمید که مشتریانتان انتظار دارند تا با ترجمه به چه چیزی دست پیدا کنند. در این حالت شما خواهید توانست تا نیازهای آنها را پیش‌بینی نمایید. مثلاً انتظار یک دانشجو نسبت به خواسته یک مدیر وب سایت متفاوت است و باید شما از طریق صحبت با مشتری به خواسته‌های آنها پی ببرید.

9. به رویدادهای صنعت ترجمه بروید

کنفرانس ‌های ترجمه و دیگر رویدادهای صنعتی، فرصت‌های بزرگی جهت ارتباط با مشتریان و همکاران جدید برایتان به وجود خواهد آورد. شما در این رویدادها درباره روش‌های جدید، ابزارهای نوآورانه و دیگر تکنیک‌های بازاریابی برای جلب بیشتر مشتری خواهید آموخت. همچنین افراد جدیدی را ملاقات خواهید کرد که می‌توانند حس خوشایندی را به شما منتقل نمایند. رفتن به رویدادهای ترجمه می‌تواند تأثیرات مثبت متعددی بر احساس شما نسبت به کارتان و نحوه مدیریت کسب ‌و کارتان داشته باشد. این ‌یک تجربه یادگیری است که با لحظات سرگرم ‌کننده و خاطرات خوشایند همراه خواهد بود.

10. فعالیت های فیزیکی و بدنی را فراموش نکنید

ورزش یک روش مقرون ‌به ‌صرفه برای افزایش خلاقیت است. سطح استرس را کاهش می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا بهتر تمرکز کنید، حافظه خود را بهبود ببخشید و بازده بیشتری داشته باشید. در برنامه شلوغ خود حتما چند بار در هفته برای ورزش وقت بگذارید. این عادت جدید نه‌ تنها می‌تواند شما را فرآیند مترجم شدن کمک کند؛ بلکه به سالم و شادتر نگه‌ داشتن شما نیز کمک خواهد کرد.

در شغل مترجمی چگونه می‌توان زمینه کاری انتخاب نمود؟

بیشتر مترجمان در هنگام انتخاب یک زمینه کاری، بیشتر به سراغ رشته‌هایی می‌روند که در آن تحصیل کرده‌اند و با آن آشنایی دارند. شاید دلیل این موضوع آگاهی از کلمات تخصصی و مباحث مرتبط با آن باشد. با این حال این یک دستورالعمل کلی نیست؛ یعنی الزاماً دلیلی ندارد همه این مسیر را دنبال کنند. چون هر کسی با یادگیری و تمرین می‌تواند به اهدافش برسد که کار برگردان متون هم از این رویه تبعیت می‌کند. بنابراین پیش از انتخاب تخصص سعی کنید به سئوالات زیر پاسخ دهید تا بتوانید بهترین زمینه فعالیت را برای خودتان پیدا نمایید.

1. به چه چیزی علاقه دارید؟

مثلاً اگر بر روی ترجمه تخصصی مدیریت سرمایه‌گذاری کنید و بخواهید سفارشات متعدد گرایشات آن را انجام دهید، ولی به دلیل حجم زیاد متون و یا پیچیده بودن مباحث آن نتوانید خودتان را با پروژه‌ها منطبق کنید؛ یقیناً در این عرصه دچار مشکل خواهید شد. توجه داشته باشید که ترجمه به یادگیری مستمر نیاز دارد و باید همیشه نسبت به رویدادهای جدید از آگاهی برخوردار باشید؛ بنابراین تخصصی را انتخاب نمایید که از تحقیق پایدار در مورد آن لذت می‌برید و نمی‌خواهید بعد از گذشت چند سال آن را رها کنید.

2. چه چیزی می‌توانید ارائه دهید؟

جزئیات مهم دیگر، محیط کاری است. امروزه تکنولوژی به بیشتر مترجمان اجازه می‌دهد تا آنلاین کار کنند و به صورت مستقیم در فضای مجازی به برگردان مطالب بپردازند. با این حال بعضی از پروژه‌ها نیاز به جلسه حضوری و یا ارتباط تصویری یا صدایی با کارفرما دارند (مثل خدمات تفسیر یا ترجمه شفاهی). به این مسئله فکر کنید که اگر می‌خواهید وارد این حوزه‌های کاری شوید؛ آیا حاضرید به مسافرت بروید یا مشتریان را در جای دیگری به غیر از منزل ملاقات کنید؟ اگر این شرایط را ندارید؛ بهتر است فکر این تخصص را از سرتان بیرون کنید.

3. مشتری ایده‌آل کیست؟

آنهایی که به فکر مترجم شدن هستند و می‌خواهند به یک متخصص خدمات زبانی حرفه‌ای تبدیل گردند؛ باید در مورد نوع کسانیکه تمایل دارند با آنها کار کنند بیندیشند و محل‌های پیدا کردن مشتری را نیز شناسایی نمایند. مثلاً عموم افراد خواهان ترجمه تخصصی مقاله، دانشجویان و محققان هستند؛ اما نوع مشتریان مرتبط با کارهای تجاری کاملاً متفاوت می‌باشند. بنابراین در مورد این موضوع فکر کنید که قدرت تعامل با کدامیک از این دسته‌ها را دارید و بازار کاری کدام بخش برایتان سود بیشتری دارد. رسیدن به دیدگاه مشخص در این خصوص می‌تواند راحت‌تر شما را به مترجم پرکار و در عین حال شناخته شده تبدیل نماید.

4. آیا می‌توانید از مقررات و دستورالعمل‌ها پیروی کنید؟

بعضی از تخصص‌ها مثل ترجمه متون حقوق به دقت 100 درصدی نیازمندند و معمولا الزامات سختگیرانه‌ای در مورد انجام آنها در نظر گرفته می‌شود. ممکن است قبل از اینکه سفارشاتی در این حوزه به شما سپرده شود؛ مجبور گردید چندین آزمون را پشت سر بگذرانید. موفقیت در این آزمون‌ها نیازمند مطالعه و صرف وقت زیادی است؛ چون تنها در این صورت می‌توانید با مقررات این حوزه‌های مشخص آشنا گردید. بنابراین اگر آمادگی این سرمایه‌گذاری را دارید و می‌توانید وقت مناسب اختصاص دهید؛ روی این دست از رشته‌های تخصصی حساب باز کنید.

5. آیا تخصص انتخابی دارای بازار رو به رشدی است؟

همچنین با رشد ترجمه ماشینی شاید بعضی از حوزه‌ها با کمبود تقاضا برای مترجم متخصص روبه‌رو شوند. لذا سعی کنید خودتان را به یک حوزه خیلی خاص محدود نکنید. در این راستا از طریق شبکه‌های اجتماعی با سایر فعالان این حوزه ارتباط برقرار کرده و در مورد بهترین زمینه‌های کاری از آنها سئوال کنید. بپرسید که کدام تخصص می‌تواند درآمد بهتری برایتان به ارمغان بیاورد. اگر تصویری واضح از شرایط بازار هدف برای خودتان ترسیم نمایید؛ در این مسیر حتماً به جایگاه مد نظرتان خواهید رسید.

نکاتی برای موفقیت در زمینه مترجمی

• به احساس درونی خود اعتماد کنید: اعتماد به احساس درونی بخش مهمی از کار فریلنسری است. این امر چه در زمینه ارائه خدمات خدمات زبانی، و چه در زمینه نوشتن محتوا، طراحی وب سایت و هر کار فریلنسری دیگری صدق می‌کند. در کار فریلنسری وقتی نوبت به تصمیم‌گیری در مورد پذیرش مشتریان جدید می‌رسد؛ معمولاً فقط خودتان در تصمیم‌گیری دخالت دارید. به همین دلیل باید همیشه به غرایز و احساسات درونی خود توجه کنید. اگر احساس بدی نسبت به یک مشتری احتمالی دارید؛ هرگز احساس‌تان را دست کم نگیرید. در عوض به احساس خود بها دهید و ببینید چه چیزی شما را واقعاً نگران کرده است.

پیش به سوی مترجم شدن

همانطور که در این گفتار عنوان گردید؛ چندین فاکتور وجود دارند که مترجم شدن شما را رقم می‌زنند. اطلاع داشتن از این عوامل و پیاده‌سازی آنها می‌تواند در پیدا کردن کار مناسب به شما کمک نماید. اگر در حوزه‌ای که دوست دارید متخصص شوید؛ یقینا بازار کار بهتری برای خودتان مهیا خواهید نمود و موفق‌تر می‌شوید. امیدواریم این مطالب توانسته باشد تا شما را برای رسیدن به آرزوهایتان کمک کند. منتظر شنیدن نظرات‌تان در این خصوص هستیم.