آیا حیوانات زبان دارند؟

آیا ارتباط فقط مختص انسان‌هاست؟ آیا حیواناتی که در مناطق مختلف جغرافیایی به دنیا آمده و بزرگ شده‌اند، واقعاً می‌توانند یکدیگر را درک کنند؟ همانطور که می‌دانید انسان‌ها برای بیان احساسات یا نیازهای خود از طریق کلمات با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. زبان و دهان، ابزارهای هستند که در این مسیر به آنها کمک می‌کنند. بشر با استفاده از واژه‌های مختلف، داستان‌ها و موقعیت‌های بسیار پیچیده‌ای را توضیح می‌دهد. اما حیوانات چطور؟ آیا آنها هم مانند آدمیزاد از زبان برای بروز خواسته‌های خودشان بهره می‌گیرند؟ شبکه مترجمین راستین در ادامه مطلب به تمامی این سوالات پاسخ می‌دهد.

 

زبان‌های حیوانات

زبان یک شکل بسیار پیچیده از ارتباط محسوب می‌شود که در میان نژادهای بشر به وجود آمده است. به بیانی دیگر می‌توان آن را مجموعه‌ای از قراردادهای کلامی و غیر کلامی دانست که انسان‌ها برای بیان عقاید و دغدغه‌هایشان از آن استفاده می‌کنند. مردم جهان در هنگام گفتگو جهت ابراز نیازها از کلمات کمک می‌گیرند و برای بروز دادن احساساتشان به گریه، قوز کردن و در هم کشیدن چهره متوسل می‌شوند.

حیوانات، یا به عبارتی موجودات غیر انسانی نیز نشانه‌هایی از ارتباط را از خود بروز می‌دهند؛ مثلا سگ‌ها در هنگام هیجان زده شدن دم‌شان را تکان می‌دهند یا پرنده‌ها با خواندن آواز سعی در جلب جنس مخالف خود دارند. با این حال باز این سوال مطرح می‌شود که آیا حیوانات زبان خاصی دارند؟ دانشمندان هنوز با قاطعیت نمی‌توانند به این سوال پاسخ دهند.

محققان معتقدند که حیوانات غیر انسان، همانند آدم‌ها زبان واقعی ندارند. در واقع آنها با صداها و حرکات بدن با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. جانوران دارای برخی ویژگی‌های ذاتی هستند که از آنها برای نشان دادن احساسات خود استفاده می‌کنند؛ اما این احساسات مانند کلماتی که در زبان بشر مورد استفاده قرار می‌گیرند، شکل نگرفته‌اند. نوزاد انسان، همان شکل از ارتباطات را در قالب گریه و حرکات بدن به کار می‌گیرد. اما آنها کم کم کلمات را یاد می‌گیرند و از لغات به عنوان نوعی شیوه ارتباطی استفاده می‌کنند.

 

زبان حیوانات

چگونگی ارتباط جانوران با یکدیگر

 

شیوه‌های ارتباطی حیوانات

در حال حاضر محققین به این مسئله پی برده‌اند که یکی از راه‌های شکل‌گیری ارتباط بین حیوانات، استفاده از صداست. پارس سگ‌ها، میو میوی گربه‌‌ها و جیک جیک پرندگان تنها پاره‌ای از این زبان‌های رایج هستند. حقیقت این است که حیوانات به زبان‌های متعددی صحبت می‌کنند که تعداد آنها بی شمار است. البته این زبان‌ها به نوع گونه‌های جانوری و محیطی که آنها در آنجا زندگی می‌کنند، بستگی دارد. از طرفی دیگر، حتی اگر حیوانات توانایی صحبت کردن و استفاده از کلمات را مثل انسان‌ها نداشته باشند؛ باز هم می‌توانند به روش‌های مختلفی مثل فعالیت‌های غیر کلامی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. برخی از این راه‌ها عبارتند از:

 

1. بو

حیوانات می‌توانند پیام‌شان را با تولید مواد شیمیایی منتقل کنند. یک مثال خوب در این زمینه روشی است که ملکه مورچه‌ها از آن بهره می‌گیرد؛ وی با تولید مواد شیمیایی به ملکه‌های کارگر دستور می‌دهد و ماده‌ای مثل فرومون (Pheromone) را به بدن مورچه‌های کارگر می‌مالد. سپس مورچه‌های کارگر این پیام را به دیگران منتقل می‌کنند. آنها از بو و مواد شیمیایی در رنج وسیعی از فعالیت‌های خود از کارهای ساده گرفته تا فتح قلمرو استفاده می‌نمایند.

 

2. بینایی

در ضمن حیوانات می‌توانند از شکل ظاهری خود برای انتقال پیام به دیگران کمک بگیرند. برخی از آنها با وحشتناک نشان دادن ظاهرشان سعی می‌کنند تا جانوران دیگر از خوردنشان امتناع ورزند. مثلا مارمولک شاخ دار فلات مکزیکی (Mexican Plateau horned lizard) برای دفاع از خود در برابر شکارچیان، خونش را به صورت فورانی به بیرون پرتاب می‌کند. برخی از حیوانات از روش‌های دیگری بهره می‌برند. پرنده‌ای مانند طاووس برای جذب جفت بالقوه‌اش، پرهای خود را جذاب‌تر و زیباتر نشان می‌دهد.

 

3. لمس / زبان بدن

به غیر از شکل ظاهری، زبان بدن (بادی لنگویج) روشی دیگر برای نشان دادن احساسات و نیازهای حیوانات است. به عنوان مثال، زنبورها با حرکت دادن بدنشان می‌رقصند. آنها با این روش جهت پرواز را به سایر زنبورهای کندوی خود نشان می‌دهند و برای یافتن جفت نیز این کار را پیاده‌سازی می‌کنند.

به گفته متخصصان زنبورشناسی، دو فرضیه در مورد نحوه ارتباط زنبورها با هم وجود دارد. اولین فرضیه، تئوری "زبان رقص (Dance Language)" یا "رقص حرکتی (Waggle Dance)" نام دارد. به دومین فرضیه، "آرایش بو (Odor Plume)" گفته می‌شود. زنبورها با استفاده از بو یا رایحه گیاهان گلداری که شهد / گرده باکیفیتی دارند را پیدا می کنند و سپس با حرکاتی رقص مانند زنبورهای کارگر را به دنبال خود می‌کشند. با این حال اختلاف نظرها و بحث‌های آکادمیک زیادی حول این فرضیه‌ها وجود دارد.

 

صحبت کردن حیوانات و توانایی یادگیری آنها

همانطور که در سطرهای فوق عنوان کردیم، موقعیت جغرافیایی محل زندگی حیوانات در این زمینه اهمیت چندانی ندارد. مطالعات نشان داده‌اند که ارتباط بین موجودات زنده، مبنایی ژنتیکی دارد. به عبارتی دیگر، بیشتر گونه‌های جانوری با توانایی رمزگشایی و صحبت به زبان هم‌نوعان خود متولد می‌شوند. تا زمانیکه آنها با جانوران هم گونه خود صحبت می‌کنند، سخن گفتن شیوه‌ای از ویژگی ذاتی‌شان محسوب می‌شود. این مورد را می‌توان در جانورانی مانند سگ مشاهده کرد که یاد می‌گیرند برخی از کلمات ساده انسان‌ها و جملات آسان را درک کنند.

همچنین حیواناتی مانند نهنگ، دلفین، خفاش و مرغ مگس خوار نیز نشان داده‌اند که توانایی یادگیری زبان‌های جدید را دارند. این جانوران معمولاً از الگوهای مختلفی که شبیه کلیک کردن هستند، برای انتقال پیام بهره می‌گیرند. با این وجود توجه به تفاوت‌های بین حیوانات در یادگیری زبان‌های جدید و توانایی فهم آنها بسیار مهم می‌باشد.

 

در ادامه حتما بخوانيد: 5 زبان مرده و در عین حال جالب دنیا