زبان اشاره آمریکایی: تفاوت آن با سایر الگوها چیست؟
- 17 اردیبهشت 1401
- فراتر از ترجمه
زبان اشاره در سطح جهان به یک شکل ثابت مورد استفاده قرار نمیگیرد. در حقیقت از آنجاییکه ساختارهای گفتاری در سراسر جهان متفاوت هستند؛ پس عجیب نیست که زبان اشاره هم چنین وضعیتی داشته باشد. همانطور که شیوههای کلامی متفاوتی در سراسر جهان گسترش یافتهاند؛ زبان های اشاره مختلفی نیز در مناطق گوناگون دنیا توسعه پیدا کرده و به کار میروند. مثل زبان اشاره آمریکایی که به این دسته تعلق دارد که با دارا بودن اصطلاحات و دستور زبان خاص خود از انگلیسی متمایز شده است.
زبان اشاره آمریکایی
زبان اشاره آمریکایی (ASL) در ایالات متحده و بخشهایی از کانادا به کار میرود. در واقع این سیستم ترکیبی از زبان نشانه فرانسوی و علائم درسی دانش آموزان کلاس اول مدارس ناشنوایان آمریکا است. اولین معلم ناشنوایان اینگونه مدارس در ایالات متحده، فردی به نام لوران کلرک (Laurent Clerc) بود. از آنجاییکه وی فرانسوی بود؛ لذا ساختار ارتباطی مردم فرانسه تاثیر زیادی روی زبان اشاره آمریکایی داشته است.
با این حال وقتی در حال حاضر به ASL نگاهی میاندازیم؛ کاملاً مشخص است که با آنچه در فرانسه مورد استفاده قرار میگیرد، بسیار متفاوت است. زبان اشاره آمریکایی درست مانند شیوههای کلامی دیگر، همچنان در حال تکامل است. آیا زبان انگلیسی به همان شیوه عامیانه قرن نوزدهم باقی مانده است؟ مطمئناً پاسخ این سوال منفی است؛ چرا که انگلیسی در طی این سالها تغییر زیادی کرده و ASL نیز از این تغییر مصون نمانده است.
در ASL نیز تغییرات زیادی به چشم میخورد؛ مثل PSE (انگلیسی نشان دار پیجین) و SEE (انگلیسی دقیق نشان دار) که به گونهای با آن مرتبط هستند. با این حال آنها بر پایه زبان انگلیسی استوارند؛ هر چند زبان خاصی محسوب نمیشوند، اما هنوز هم در ایالات متحده مورد استفاده قرار میگیرند.
آیا زبان اشاره آمریکایی، جهانی است؟
زبان های اشاره مختلفی در سراسر جهان وجود دارند. زبان های اشاره انگلیسی، فرانسوی و هندی تنها پارهای از آنها محسوب میشوند که به ترتیب در کشورهای انگلستان، فرانسه و بخشهایی از کانادا و هندوستان مورد استفاده قرار میگیرند. البته این نوع سیستمهای ارتباطی بسیار فراتر از این چند مورد هستند؛ پس میتوان متوجه شد که ASL در همه نقاط کره زمین مخاطب ندارد.
در واقع به همان اندازه که شیوههای کلامی و فرهنگهای گوناگون در سطح جهان وجود دارند؛ افراد ناشنوا نیز در جای جای جهان در حال زندگی کردن هستند. پس آیا منطقی نیست که تعداد زبان های اشاره هم به همان اندازه زیاد باشند؟ به هر حال انواع آنها نیز مانند ساختارهای کلامی متنوع، از مناطق مختلفی سرچشمه گرفتهاند. در واقع بسیاری از مناطق دورافتاده گرفته شدهاند؛ زیرا در اینگونه مناطق تعداد افراد ناشنوا نسبت به تعداد افراد عادی همواره کمتر بوده و است.
آیا زبان اشاره انگلیسی مثل ASL است؟
خیر، با وجود اینکه مردم هر دو کشور از طریق انگلیسی صحبت میکنند (البته با لهجههای مختلف)؛ اما زبان اشاره آنها یکی نیست و در شرایط بسیار متفاوتی ایجاد شدهاند. به عنوان مثال هجی کردن با انگشتان در ASL تنها با یک دست انجام میشود؛ اما همین فرآیند در زبان اشاره انگلیسی (BSL) مستلزم استفاده از هر دو دست است. این تنها یک مثال است. علائم و نشانههای هر دو سیستم کاملاً با یکدیگر تفاوت دارند. هر چند بسیاری از زبان های اشاره با هم همپوشانی دارند؛ اما کسیکه تنها با ASL آشناست، نمیتواند با فردیکه تنها BSL را میداند، ارتباط برقرار نماید.
تفاوت بین انواع مختلف زبان های اشاره ناشی از چیست؟
خوب آنها مثل سیستمهای ارتباطی گوناگون مردم شنوا، کاملاً با هم تفاوت دارند. اگر شما فرد شنوایی هستید و تنها زبان فارسی را میدانید؛ نمیتوانید بلافاصله پس از سفر به اسپانیا یا ژاپن، به کلام آنها صحبت کنید. همین امر هم در مورد انواع زبان های اشاره در سراسر جهان صدق میکند. هر کدام از آنها منحصر به فرد هستند، و دارای تاریخ و فرهنگ مختص به خود میباشند.
گاهی اوقات علائم و نشانهها در همه ساختارها مشترک است. مثلاً علائمی که در ASL در مورد عبور خودروها در ترافیک مورد استفاده قرار میگیرد؛ شامل همان حرکتهایی است که در زبان اشاره هندی به کار میرود. با این حال شکل دستها کاملاً با هم متفاوت هستند.
هر یک از علائم شامل 5 پارامتر شکل دست، موقعیت، حرکت، جهت گیری کف دست و نشانه های غیردستی است. شکل دست و حرکت آن تقریباً گویا هستند. موقعیت به جایی اشاره دارد که دست روی بدن یا در فضا قرار میگیرد. جهت گیری کف دست، بستگی به جهت دست فرد دارد. حالت چهره، حرکات بدنی و هر چیزیکه به دست ارتباطی نداشته باشد؛ نشانه های غیردستی هستند. تمام اینها میتوانند معنای کلی یک علامت را تغییر دهند، و اگر هر یک از این موارد در یکی از زبان های اشاره متفاوت باشند؛ معنی آن کاملاً تغییر میکند.
سخن پایانی
هر مکانی دارای زبان نشانه مختص خود است که کاملاً با سیستمهای مناطق دیگر تفاوت دارد. به همان اندازه که انجمنهای ناشنوایان وجود دارند، زبان های اشاره هم زیاد هستند؛ به گونهای که برخی از آنها به صورت ملی و برخی به صورت منطقهای میباشند. هر چند یادگیری یکی از آنها برای افزایش مشارکت اجتماعی فرد مفید است؛ اما فراموش نکنید که شما در این صورت تنها یک کلام را یاد میگیرد نه یک زبان جهانی. خواه این زبان اشاره، ASL یا BSL باشد و خواه به هر منطقه دیگری از جمله ایران، برزیل، مصر، و یا روسیه تعلق داشته باشد. چرا که هر کدام از این مناطق، زبان های اشاره خاص خود را دارند.
در ادامه حتما بخوانيد: زبان بدن در فرهنگ های مختلف: 10 روش برای بیان منظور بدون ادای کلمات