7 نکته جالب درباره زبان های آفریقایی
- 12 تیر 1400
- دنیای زبان
اگر به فیلمهای ابرقهرمانانه علاقمند باشید؛ حتما فیلم پلنگ سیاه (Black Panther) را دیدهاید. شاید آنچه بیش از هر مسئلهای در این فیلم جلب توجه کند؛ زبانها و فرهنگهای مردم آفریقاست. تقریبا همه عاشقان هنر هفتم پس از دیدن این اثر نسبت به قاره سیاه علاقمند میشوند، و میخواهند با اسرار و واقعیتهای این سرزمین بیشتر آشنا گردند. در این راستا شبکه مترجمین راستین در این مطلب قصد دارد تا 7 نکته جالب در مورد زبان های آفریقایی را مطرح نماید که هرگز نه در فیلم پلنگ سیاه، بلکه در هیچ مجموعه رسانهای دیگری به آنها اشاره نشده است.
چه نکات جالبی در خصوص زبان های آفریقایی وجود دارد؟
قارهای که از نظر وسعت به عنوان دومین سرزمین پهناور جهان شناخته میشود و بیش از یک هفتم از جمعیت دنیا در آن زندگی میکنند؛ بیشک محل تولد و ابداع زبانهای متنوعی بوده است. تعداد بالای سیستمهای گفتاری و نوشتاری در آفریقا باعث شده تا بیشتر مردم این نقطه جغرافیایی چند زبانه باشند. این قبیل از موضوعات سبب گردیده تا نکات جالبی درباره زبان های آفریقایی قابل مطرح کردن باشد که در ادامه به 7 مورد از آنها پرداخته میشود.
1. آفریقا تقریباً یک سوم زبانهای جهان را در خود جای داده است:
ساکنان قاره سیاه براساس برآوردههای انجام گرفته به حدود 1500 تا 3000 شیوه مختلف صحبت میکنند. حدود 100 مورد از این ساختارهای گفتاری به صورت گستردهای برای ارتباط بین افراد و قبایل گوناگون مورد استفاده قرار میگیرند. با این حال به دلیل استعمار طولانی مدت بیشتر کشورهای این قاره، تعداد زبانهای مرده در این بخش از دنیا کم نیست و تعداد زیادی از شیوههای ارتباطی مردم این سرزمین در معرض خطر قرار دارند. ولی باز هم آفریقا به نسبت سایر قارههای دیگر از زبانهای بیشتری برخوردار میباشد.
چون آفریقا یک قاره عظیم است، نه یک کشور. مدتهاست که آمریکاییها و اروپاییها تمایل دارند تا این ناحیه را به عنوان یک سرزمین یکپارچه در نظر بگیرند؛ اما در انجام این کار موفق نشدهاند. همچنین آفریقا مهد بشریت است. به گواه شواهد، انسانها در این منطقه تکامل یافتهاند و سپس در سراسر کره زمین پراکنده شدهاند. این بدان معنی است که این قاره زمان بیشتری برای تغییر زبانها و شکلگیری سیستمهای گفتاری جدید داشته، و توانسته فرهنگهای ارتباطی متنوعی را ابداع نماید (شاید مردم این منطقه جغرافیایی بدانند که زبان یک ابداع است یا یک ویژگی ذاتی؟).
2. زبانهای آفریقایی منعکس کننده این حقیقت هستند که چگونه صنعت ترجمه میتواند تنوع زبانی را حفظ کند:
سالیکوکو موفونه (Salikoko Mufwene)، زبان شناس دانشگاه شیکاگو که در جمهوری دموکراتیک کنگو متولد شده به روزنامه کریسچن ساینس مانیتور (Christian Science Monitor) گفته است: "امپراطوریها اروپا سعی میکردند تا ارزشها و رفتارهای گروههای دیگر را بپذیرند، و آنها را در جامعه خود به کار گیرند؛ در واقع آنها به گونهای ادغام کننده فرهنگها بودهاند و احتمالاً باعث نابودی برخی از زبانهایی شدهاند که از قبل وجود داشتهاند ... اما پادشاهان سنتی آفریقا، به اندازه امپراطوریهای اروپایی به پدیده همگون سازی فرهنگی (Cultural assimilation) عقیده نداشتند ... نقل است که این پادشاهان به مفسران اتکا میکردند تا آنچه که در سرزمینهای تحت حکومتشان رخ میداد را برای آنها ترجمه کنند؛ در هر کدام از این سرزمینها مردم به زبانهای مختلفی صحبت میکردند، لذا دلیل خاصی برای تعجب از وجود این همه سیستم گفتاری در آفریقا وجود ندارد".
دلیل این تنوع بالای زبانی هر چه که باشد؛ بدان معنی است که کسب و کارها برای اینکه بتوانند با مردم بومی ارتباط برقرار کنند، باید با شیوههای کلامی چالش برانگیز این ناحیه مواجه شوند. خوشبختانه نهادهایی مانند سازمان مترجمان بدون مرز و شرکت کوبو، یک فناوری تشخیص گفتار برای زبانهای نادر و حاشیهای توسعه دادهاند که بیشتر سیستمهای ارتباطی مردم این منطقه جغرافیایی را پوشش میدهد. با این حال استفاده از مترجمین حرفهای برای پرکاربردترین زبانهای آفریقایی زیر به یقین صاحبان کسب و کارها را در رسیدن به سود بیشتر یاری خواهد داد.
- سواحلی یا سواحیلی = Swahili (100 میلیون گویشور)
- هوسه یا هوسایی = Hausa (38 میلیون گویشور)
- یوروبا = Yoruba (20 میلیون گویشور)
- امهری یا امهاری = Amharic (20 میلیون گویشور)
- ایگبو = Igbo (21 میلیون گویشور) و
- فولا یا فولانی = Fula (13 میلیون گویشور).
نکات زبان آفریقا
3. اتحادیه آفریقا تا سال 2004 هیچ یک از زبانهای بومی آفریقایی را به عنوان کلام رسمی انتخاب نکرده بود:
تا آن زمان اتحادیه آفریقا به زبانهای انگلیسی، پرتغالی، عربی و فرانسوی فعالیت میکرد. اما زمانیکه ژواکیم چیسانو (Joaquim Chissano)، رئیس جمهور سابق موزامبیک در سال 2004، آخرین سخنرانی خود را به عنوان رئیس اتحادیه آفریقا به زبان سواحیلی ایراد نمود؛ رهبران قاره سیاه غافلگیر شدند و همگی در آن لحظات به دنبال یک مفسر میگشتند. اما او توانست نظر خود را به کرسی بنشاند. سواحیلی یکی از پرکاربردترین زبانهای آفریقایی است که بیشتر از 100 میلیون گویشور دارد. این سیستم گفتاری بعدها در همان سال به زبان رسمی اتحادیه آفریقا تبدیل شد.
4. داستان کوتاه ترجمه گردیده به بیشتر حوزههای کلامی، در اصل به زبان آفریقایی کیکویو (Kikuyu) نوشته شده است:
داستان "انقلاب خیزش: یا دلیل گام رو به بالای انسانها (The Upright Revolution: Or Why Humans Walk Upright)" که توسط نویسندهای کنیایی به نام نگوگی وا تیونگو (Ngũgĩ wa Thiong) نوشته شده، تاکنون به 54 زبان زنده دنیا ترجمه شده است.
5. زیمبابوه رکورددار تنوع زبانی است؛ چون بیشترین تعداد کلام رسمی را در جهان دارد:
زیمبابوه (Zimbabwe) دارای 16 زبان رسمی است که همگی آنها کاربرد خاص خودشان را دارند. این کلامها عبارتند از:
- چوایی (Chewa)
- چیباروی (Chibarwe)
- انگلیسی
- کالانگا (Kalanga)
- خویسان (Koisan)
- نامبیا (Nambya)
- نداو (Ndau)
- ندبله (Ndebele)
- شانگانی (Shangani)
- شونا (Shona)
- زبان اشاره
- سوثو (Sotho)
- تونگا (Tonga)
- تسوانا (Tswana)
- وندا (Venda)، و
- خوسایی (Xhosa).
اما آفریقای جنوبی با 11 زبان رسمی، بعد از زیمبابوه مقام دوم این فهرست را به خود اختصاص داده است. مردم این کشور برای برقراری ارتباط از سیستمهای گفتاری زیر استفاده مینمایند:
- آفریکانس (Afrikaans)
- انگلیسی
- زولو (Zulu)
- خوسایی
- ندبله
- وندا
- سواتی (Swati)
- سوثو
- سوثوی شمالی (Northern Sotho)
- تسونگا (Tsonga)، و
- تسوانا.
نکات زبان مردم آفریقا
6. یکی از زبانهای نوشتاری فیلم پلنگ سیاه، مبتنی بر خط نیجریهای Nsibidi میباشد:
قدمت برخی نمادهای خط Nsibidi به اوایل سال 400 پس از میلاد بر میگردد. هزاران عدد از این نمادها وجود دارند که به موضوعات مختلفی مثل دین، جنگ و عشق میپردازند. هانا بیکلر (Hannah Beachler) که به عنوان طراح تولید کار میکند، به وبگاه خبری ایندیوایر (IndieWire) توضیح داده که چگونه فیلمسازان با الهام از این نمادها، کارهای هنر گرافیتی رتنا (Retna) و نقاشیهای دیواری قبایل آفریقایی توانستند تا با ادغام کردن این موارد با هم و القای حس زیباشناسی خود به این ترکیب، یک مجموعه الفبای کامل بسازند.
7. مردم کشور واکاندا (Wakanda) در فیلم پلنگ سیاه به زبان خوسایی صحبت میکنند:
واکاندا ممکن است کشوری خیالی باشد؛ اما کلام مورد استفاده در آن به هیچوجه غیرواقعی نیست. خوسایی یک زبان آفریقایی واقعی است که بیش از هشت میلیون نفر گویشور دارد، و بیشتر در کشورهای زیمبابوه و آفریقای جنوبی از طریق آن صحبت میشود. خوسایی در اصل نوعی زبان بانتو (Bantu) محسوب میشود؛ اما برخی از صامتهای کلیکی را از سیستم گفتاری خویسان وام گرفته است.
با این حال همه طرفداران فیلم با انتخاب این سیستم گفتاری موافق نبودند. مثلاً برخی از وبلاگ نویسان استدلال میکردند که چون کشور واکاندا در شرق آفریقا واقع شده؛ پس انتخاب شیوه کلامی آن منطقه مانند زبان سواحیلی برای سازندگان فیلم بهتر بوده است. اما به یاد داشته باشید که آفریقا یک قاره پهناور است که به نوعی شهر فرنگ زبانها و فرهنگها محسوب میشود، و یک سرزمین یکپارچه کلی نیست.
پس چرا سازندگان فیلم، خوسایی را انتخاب کردند؟ جان کانی (John Kani)، بازیگر نقش T’Chaka، پادشاه پیر کشور واکاندا در این فیلم، اهل آفریقای جنوبی است. کانی در حین فیلمبرداری فیلم کاپیتان آمریکا: جنگ داخلی (Captain America: Civil War) اصرار داشت که برخی از دیالوگها را از انگلیسی به خوسایی تغییر دهد. او میگفت چرا من باید با پسرم انگلیسی صحبت کنم؛ در حالیکه قرار است آفریقایی باشم. به این صورت در ادامه دنبالههای ساخته شده همین زبان توسط عوامل به کار گرفته شد.
بهترین خدمات برای ترجمه متون زبان های آفریقایی را از چه طریقی میتوان به دست آورد؟
چنانچه سعی دارید با مردم آفریقا ارتباط برقرار کنید و اگر واقعاً قصد دارید این کار را به شیوهای موثر انجام دهید؛ به احتمال زیاد در زمینه ترجمه متون تخصصی یا بومی سازی محتوای تبلیغاتی خود به کمک نیاز خواهید داشت. پس توصیه میکنیم که خدمات مؤسسه ما را بررسی کرده و در صورت تمایل از طریق راههای ارتباطی ذکر شده با ما تماس بگیرید. اینجا مکانی است که در آن ایدههایتان به درستی به مردم جهان منتقل خواهد شد.
در ادامه حتما بخوانيد: 10 نکته جالب در مورد زبان چینی