آشنایی با روزنامه نگاری مدافعه گر یا حامی
- 10 شهریور 1401
- آموزش آکادمیک
بسیاری از ما در هنگام بحث در مورد شایستگی رسانهها بیشتر به این میپردازیم که آیا میتوان یک گزارش را روزنامه نگاری بیطرفانه به شمار آورد یا خیر؟ با این حال این مورد برای اکثر مخاطبان رسانهها چندان مهم نیست.
مثلاً رسانه فاکس نیوز در روزنامه نگاری آمریکایی، همواره منبع اصلی اخبار محافظه کاران بوده است؛ در حالیکه مخاطبان لیبرالتر رسانههایی مانند سی ان ان (CNN)، ان پی آر (NPR) و نیویورک تایمز (The New York Times) را انتخاب میکنند.
اینها تنها چند نمونه هستند. حقیقت این است مخاطبان همواره اخبار را از رسانههایی پیگیری میکنند که هر کدام دیدگاه متفاوت و خاص خود را دارند. برای کسانیکه به دنبال تبدیل شدن به یک روزنامه نگار فریلنسر هستند؛ بسیار مهم است که با این سبک از ژورنالیسم، یعنی روزنامه نگاری مدافعه گر (Advocacy Journalism) آشنایی داشته باشند.
تعریف روزنامه نگاری مدافعه گر
روزنامه نگاری مدافعه گر نوعی از رسانه است که فقط حقایق را گزارش نمیکند؛ بلکه در حین ارائه خبر به مخابره دیدگاههای پیرامون آن نیز میپردازد. بسیاری از گزارشهای خبری در رده روزنامه نگاری مدافعه جویانه قرار میگیرند. از آن جمله میتوان به مجلات افشاء گرانهای که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم منتشر میشدند، اشاره کرد.
گروهی از روزنامه نگاران مدافع گر از طریق انتشار گزارشهای تحقیقی در این مجلات، فساد را در موسسات مستقر افشاء میکردند و حقایق را به شیوهای پرشور در راستای پیشبرد اهداف خود جلوه میدادند. امروزه افشاگر به یک اصطلاح عامیانه در فرهنگ روزنامه نگاری آمریکایی تبدیل شده که به روزنامه نگاران تحقیقی اشاره دارد.
روزنامه نگاری حامی در رسانه های آمریکایی
معمولاً در روزنامه نگاری آمریکایی یک تعصب خاص نسبت به برخی از احزاب سیاسی وجود دارد؛ گاهی اوقات نیز جبهه گیری رسانهای نسبت به برخی از احزاب سیاسی مطرح میشود. به عنوان مثال گزارشهای منفی و مداوم اتاق خبر فاکس نیوز در مورد حزب دمکرات، نمونهای بارز از روزنامه نگاری حامی است. تفاوت در گزارشهای مربوط به دوران باراک اوباما و دونالد ترامپ نیز به خوبی این موضوع را نشان میدهد.
معمولاً در این موارد، خبری از گزارشهای بیطرفانه نیست و روزنامه نگاران حرفهای همواره به منابع خبری که با دیدگاه سیاسی آنها همسو است، استناد میکنند. تمایل زیاد به این گزارشها در نوع خود جالب است. حتی در سالهای اخیر برخی از بینندگان فاکس نیوز به این نتیجه رسیدهاند که این رسانه به اندازه کافی محافظه کار نیست؛ به همین دلیل سراغ رسانههای دیگر رفتهاند.
البته در اینجا نیز مانند سبک روزنامه نگاری گانزو (Gonzo journalism)، تنها محافظه کاران نیستند که از روزنامه نگاری مدافعه جویانه حمایت میکنند. چرا که به عنوان مثال مجله لیبرال نیشن (The Nation) و رادیو گفتگو Ed Schultz Show نیز همین رویکرد را در پیش گرفتهاند.
حتما بخوانيد: انواع رایج نشریات و جراید
نظرات در مورد روزنامه نگاری مدافعه گرانه
وقتی CNN سوالی را در مورد این ژانر ژورنالیسم مطرح کرد؛ پاسخهای متنوع و جالبی دریافت نمود. یکی از جوابهای جالب از طرف مت پیرس (Matt Pearce)، خبرنگار لس آنجلس تایمز بیان شد. به نظر وی چون روزنامه نگاران، سردبیران و سازمانها تصمیم میگیرند که چه چیزی را پوشش دهند؛ لذا قسمت اعظم روزنامه نگاری بالاخره از نقطهای حمایت میشود.
او میگوید: "روزنامه نگاری در ابتداییترین شکل خود نوعی کنشگری است. کل مبنای عملکرد اخلاقی آن بر این فرضیه استوار است که یک دموکراسی برای عمل به شهروندانی آگاه نیاز دارد. انتخاب آنچه که میخواهید مردم بدانند نیز نوعی کنشگری است؛ حتی اگر از نوع راهپیمایی و اعتراض نباشد". وی میافزاید: "آیا کسی هست که فکر کند که حتی منصفترین و سخت کوشترین خبرنگاران تحقیقی، داستانهای خود را به امید تغییر هیچ چیز نوشتهاند؟"
وسلی لوری (Wesley Lowery)، خبرنگار واشنگتن پست نیز بر همین عقیده است. او نیز میگوید: "روزنامه نگاران فراتر از تحقیقات طولانی، هر روز فعالیتهای کنشگرانهای انجام میدهند. آنها باید در کنار پاسخگو بودن، فعال حقیقت و طرفدار شفافیت نیز باشند. ما موظفیم با طرح سوالات مختلف، به افراد و نهادهای قدرتمند فشار بیاوریم".
منتقدان روزنامه نگاری مدافعه جویانه
به عقیده بسیاری، روزنامه نگاران و خبرگزاریها باید دیدگاهی بیطرفانه داشته باشند، و فقط اخبار مرتبط با منافع عمومی را منتشر کنند. پاسخ جاش کراوشار (Josh Kraushaar) از مجله ملی به موارد مطرح شده در این مطلب، این دیدگاه را به خوبی نشان میدهد. او در مطلبی نوشته است: "روزنامه نگاری، کنشگری نیست؛ بلکه باید واقعیتها را عینی و صادقانه ارائه دهد. ذهنیت مذکور، اعتماد به حرفه ما را از بین میبرد".
به نظر منتقدان، داشتن یک برنامه در قالب پوشش خبری، باعث طرح ابهاماتی در مورد اخلاق روزنامه نگاری و تضاد منافع میشود. بسیاری از کسانیکه در عرصه رسانه فعالیت میکنند؛ در هنگام تحصیل ژورنالیسم به این موضوع میپردازند.
به احتمال زیاد آنها در هنگام مطالعه به ایده روزنامه نگاری صلح (Peace journalism)، ویلهلم کمپف (Wilhelm Kempf) برخوردهاند؛ یعنی سرگردان بودن بین روزنامه نگاری مدافعه جویانه و پوشش درگیری سازنده. در اینجا نویسنده بیان میکند که "بیطرفی و عینی بودن، جزء ابزارهای اصلی ژورنالیسم خوب هستند". در این مطلب به اعلامیه رسانهای یونسکو در سال 1978 نیز استناد شده که در آن آمده است: "رسانههای جمعی سهم مهمی در تقویت صلح، افزایش شناخت بین المللی و مقابله با نژادپرستی، آپارتاید و جنگ افروزی دارند".
روزنامه نگاری مدافعه جویانه در آینده
کسانیکه از روزنامه نگاری مدافعه جویانه حمایت نمیکنند؛ ممکن است همین دیدگاه را در مورد افشاء گران نیز داشته باشند. در ضمن آنها شاید به مواردی چون ویکی پدیا، روزنامه نگاری شهروندی، اخبار جعلی و اطلاعات نادرست اشاره کنند، و بدین صورت بر اهمیت اخبار بیطرفانه تاکید نمایند.
با این حال حامیان مالی و شرکتهای تبلیغاتی، انتشار واقعی اخبار را برای سازمانهای رسانهای غیر ممکن میسازند. به عنوان مثال اگر یکی از حامیان شما شرکتی باشد که به مسائل زیست محیطی چندان اهمیت نمیدهد؛ ممکن است گزارش در مورد حقایق زیست محیطی و بررسی مسائل پیرامون تغییرات آب و هوایی در رسانه شما چندان مورد توجه قرار نگیرد. در این حالت استانداردهای ژورنالیسم نادیده گرفته میشود و سازمان رسانهای بیشتر شبیه روابط عمومی یک شرکت عمل میکند.
گزارش در مورد مسائل اجتماعی تنها با ارتباط جمعی با مردم، به روزنامه نگاری حامی تبدیل میشود. پیشتر گفتیم که تعصب و سوگیری رسانهها، همواره در خدمت اهداف سیاسی است. قطعاً این سبک از ژورنالیسم جایگاه خود را دارد؛ اما اینکه کجا باید باشد، موضوع ظریفی است که نظرات مختلفی در مورد آن مطرح است. دیدگاه شما احتمالاً به رسانهای که برای دریافت اطلاعات به آن مراجعه میکنید، بستگی دارد.
در ادامه حتما بخوانيد: روزنامه نگاری ادبی چیست؟