14 موتور جستجوی علمی برای یافتن منابع آکادمیک

موتورهای جستجوی دانشگاهی اولین مرجع برای یافتن مقالات تحقیقاتی و سایر منابع آکادمیک محسوب می‌شوند. با وجود اینکه پایگاه‌های داده کلاسیک مانند وب آو ساینس (Web of Science) و اسکوپوس (Scopus) به صورت رایگان در دسترس نیستند، و برای نوشتن مقاله مروری هم نمی‌توان به سایت‌هایی مانند ویکی پدیا یا بازفید (Buzzfeed) استناد کرد؛ لذا دسترسی به سامانه‌هایی که رایگان منابع معتبر را ارائه دهند بسیار ضروری است. به همین منظور و با هدف کمک به شما در زمینه انجام سریع‌تر تحقیقات خود، شبکه مترجمین راستین در این گفتار سعی دارد تا درباره برترین و کاربردی‌ترین موتورهای جستجوی علمی صحبت کند و 14 سامانه جستجوی مقالات علمی را معرفی نماید.

بهترین موتورهای جستجوی دانشگاهی

دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای طی کردن پروسه دفاع، انجام تکالیف درسی و یادگیری دروس به مراجع تحقیقاتی معتبر نیازمندند. با وجود اینکه منابع زیاد هستند؛ اما انتخاب مناسب‌ترین آنها خود یک مشکل مضاعف به حساب می‌آید. در ضمن باید مراجعی را انتخاب نمود که علاوه بر مفید و قابل اعتماد بودن، برای دانشجویان هم رایگان باشند. پس به لیست 14 پایگاه جستجوی رایگان زیر توجه کنید تا بتوانید در گزینش بهترین منابع به صورت موفق عمل نمایید.

1. گوگل اسکولار (Google Scholar)

ابزاری ساده و سریع برای جستجوی مقالات علمی محسوب می‌شود که در آن می‌توان منابع آکادمیک رشته‌های مختلف اعم از مقالات، پایان‌نامه‌ها، کتاب‌ها، چکیده مقالات و نظرات کارشناسی موجود در نشریات دانشگاهی، انجمن‌های حرفه‌ای، مخازن آنلاین، منابع دانشگاهی و سایر وب‌سایت‌ها را به صورت رایگان و ساده جستجو کرد. هر چند درباره نحوه انتخاب مراجع توسط گوگل اسکولار یا گوگل اسکالر اطلاعات کمی در دسترس است؛ اما به نظر می‌رسد این موتور جستجو با استفاده از کاوشگرهای خود و یا از طریق ناشران و انجمن‌های علمی، متن کامل یا فراداده‌های ادبیات پژوهش را نمایه می‌کند. همانطور که از نام این موتور جستجوی دانشگاهی پیداست، در اصل برای محققان طراحی شده است.

موتور جستجوی علمی گوگل اسکولار

2. لیب گایدز کامیونیتی (Lib Guides Community)

یک منبع رایانش ابری است که جایگزین دستورالعمل‌های مطالعه کتاب‌های کاغذی شده و توسط شرکت Springshare توسعه یافته است. به اشتراک گذاری و استفاده مجدد از محتواهای خلق شده توسط یک کتابخانه در سراسر انجمن‌ کتابخانه‌های جهان، جزء مزیت اصلی LibGuides به شمار می‌آید. این سیستم مدیریت محتوا در اصل یک موتور جستجوی دانشگاهی نیست؛ اما می‌توان از طریق مشورت با صفحه وب انجمن کاربران، به هزاران نکته و فهرستی از بهترین مراجع دانشگاهی دسترسی پیدا کرد. دانش علمی گلچین شده در لیب گایدز کامیونیتی، اطلاعات معتبری را در اختیار دانشجویان و محققان قرار می‌دهد و در زمینه انجام تحقیقات علمی به آنها کمک شایانی می‌کند.

3. JURN

یک ابزار جستجوی رایگان برای مقالات و کتاب‌های دانشگاهی است که از گوگل کاستوم سرچ قدرت گرفته؛ اما بیشتر بر جستجو از طریق فهرست‌های گزینش شده و منتخب تمرکز می‌کند، و فاقد هرگونه تبلیغات است. موتور جستجوی علمی JURN در سال 2009 راه‌اندازی شد تا آثار رشته‌های هنر و علوم انسانی را پوشش دهد؛ از آن پس دامنه خود را گسترش داد، و در حال حاضر مخازن تمام متون دانشگاهی و بسیاری از مجلات حوزه‌های علوم پایه، پزشکی، زیست شناسی، تجارت و حقوق را در دل خود جای داده است. سرچ مقاله علمی در JURN، مختص مربیان، دانشجویان، محققان و پژوهشگران است.

4. آکادمیک مایکروسافت (Microsoft Academic)

همان شرکتی که ابزارهای مفیدی مانند ورد (Word)، پاورپوینت (PowerPoint) و اکسل (Excel) را به دنیای ما هدیه داده؛ یک ابزار تحقیقاتی جامع و قابل اعتماد به نام آکادمیک مایکروسافت را تولید نموده است. این سرویس جستجوی منابع علمی خارجی، آثار را از طریق نشریات مقالات، کنفرانس‌ها و مجلات استخراج می‌کند. آکادمیک مایکروسافت گزینه‌های فیلتر مختلفی را برای نقل قول‌ها یا زمینه مطالعه، و ویژگی‌های گوناگون دیگری مثل استناد به مقالات در قالب‌های مختلف در اختیار کاربر قرار می‌دهد. بنابراین اگر فردی به علوم کامپیوتر علاقه دارد؛ با فیلتر کردن سرچ خود می‌تواند تنها در پی یافتن مواردی مانند هوش مصنوعی، امنیت رایانه، علم داده، زبان‌های برنامه‌نویسی و غیره باشد. این موتور جستجوی دانشگاهی به صورت کلی موضوعات چند رشته‌ای را پوشش می‌دهد، و برای دانشجویان و محققان طراحی شده است.

5. Refseek

این ابزار در نسخه عمومی خود سعی دارد تا محتواهای آکادمیک را در منابع اپن سورس، روزنامه‌ها و وب سایت‌ها جستجو کند. عملکرد Refseek، شبیه موتور سرچ گوگل است؛ با این تفاوت که بیشتر بر روی نتایج علمی و دانشگاهی متمرکز است (یعنی بیشتر نتایج را از سایت‌هایی با پسوند edu. یا org. و یا دایره‌المعارف‌های آنلاین استخراج می‌کند). با جستجوی مقاله علمی در Refseek، به یک گزینه کاربردی برای سرچ مستقیم دسترسی پیدا می‌کنید و به راحتی می‌توانید به PDF مقالات دانشگاهی دست یابید.

سرچ مقاله در سامانه Refseek

6. ریسرچ گیت (ResearchGate)

یک شبکه اجتماعی برای پژوهشگران و محققین است که در آن میلیون‌ها محقق، پژوهش‌ها و مقالات منتشر شده خود را برای دسترسی عموم قرار می‌دهند. در سامانه ریسرچ گیت براساس نشریه، تاریخ و نویسنده می‌توان به جستجوی منابع آکادمیک اقدام نمود؛ حتی امکان پرسیدن سئوال از صاحبان اثر نیز وجود دارد. اگرچه ResearchGate یک ابزار سرچ مقاله به آن طریقی که اطلاعات را از مراجع خارجی استخراج کند به حساب نمی‌آید؛ اما مجموعه‌ای از اسناد معتبر را در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد.

7. گوگل بوکز (Google Books)

این امکان را برای کاربران فراهم آورده تا فهرست هزاران کتاب از منابع معروف گرفته تا قدیمی را مرور کنند و صفحاتی را پیدا نمایند که شامل عبارات مورد جستجوی آنان است. زمانیکه در سرویس گوگل بوکز یا گوگل بوک سرچ، کتاب مورد نظر خود را پیدا کردید؛ می‌توانید صفحات آن را مرور کرده، نظرات آنلاین را درباره آن مورد بررسی قرار دهید و جاییکه امکان تهیه نسخه چاپی آن موجود است را بیابید.

8. ولفرم آلفا (Wolfram Alpha)

یک موتور پاسخ (Answer Engine) یا یک پلتفرم متشکل از مجموعه‌ای از ابزارهاست که نه تنها لیستی از نتایج جستجو را ارائه می‌دهد؛ بلکه به سوالات پاسخ داده، اطلاعات را تجزیه و تحلیل کرده و گزارش آنها را نیز تهیه می‌کند. ولفرم آلفا در ابتدا تنها بر روی داده‌های علوم پایه، مثل جبر و آمار متمرکز بود؛ اما امروزه می‌تواند داده‌های گزینش شده را از وب سایت‌های دانشگاهی، دولتی و تجاری جمع‌آوری کند. در ضمن در هنگام شروع کار استفاده از گزینه موضوع مروری بسیار موثرتر از سرچ کلمات کلیدی در یک موتور جستجوی دانشگاهی است.

9. iSeek

یک کاوشگر عالی برای یافتن منابع آکادمیک است که دانشجویان، معلمان و محققین می‌توانند از آن بهره بگیرند. برای استفاده از آن کافی است تا سوالی را تایپ کرده و یا موضوعی را جستجو کنید؛ سپس موتور جستجوی iSeek تمام اطلاعات را از مراجع آموزشی استخراج کرده و دقیقاً همان چیزی که می‌خواهید را برایتان نمایش می‌دهد. با سرچ مقاله در iSeek، از یک موتور ایمن، هوشمند و سریع استفاده خواهید نمود؛ چون این پایگاه از منابع معتبر دانشگاهی و سایت سازمان‌های غیرانتفاعی بهره می‌گیرد.

10. موتور جستجوی آکادمیک بیله فلد (BASE)

در اصل توسط کتابخانه دانشگاه بیله فلد آلمان اداره می‌شود و حاوی اسناد فهرست‌بندی شده است که حدود 60% آنها اوپن اکسس هستند (در حالت تمام متن به صورت رایگان در دسترس می‌باشند). گزینه جستجوی پیشرفته BASE به کاربران اجازه می‌دهد تا تحقیقات خود را در قالب‌های خاصی مانند کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها و غیره محدود کنند. این ابزار سرچ مقالات آکادمیک هم موضوعات چند رشته‌ای را پوشش می‌دهد و هم یک ابزار جستجوی مناسب در خدمت پژوهشگران است.

سرچ منابع آکادمیک در BASE

11. CORE

یک موتور جستجوی دانشگاهی است که به تحقیقات اوپن اکسس یا دسترسی آزاد (تقریباً 136 میلیون مقاله) اختصاص یافته است. در پایگاه سرچ CORE، نتایج جستجو در قالب پیوند به متن کامل PDF یا صفحه تمام متن وب تهیه می‌شود. همچنین امکان بررسی چکیده‌ها و مقالات مرتبط در این سامانه وجود دارد؛ با این حال اثری از منابع تحقیقات نیست.

12. سمانتیک اسکالر (Semantic Scholar)

ماموریت این موتور جستجوی علمی این است که با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، ارتباطات پنهان بین موضوعات تحقیقاتی را پیدا کند تا نتایج سرچ آن مرتبط‌تر و مناسب‌تر باشد. سمانتیک اسکالر که توسط مؤسسه هوش مصنوعی آلن (Allen Institute for AI) ایجاد گردیده، در خود بیش از 40 میلیون مقاله علمی را در حوزه‌های گوناگون جای داده است.

13. Science.gov

توسط دفتر اطلاعات علمی و فنی (Office of Science and Technical Information) که بخش همکار با سایت WorldWideScience.org نیز می‌باشد، اداره می‌شود. موتور جستجوی مقاله Science.gov از اطلاعات بیش از 60 پایگاه داده، بالغ بر 2200 وب سایت و 200 میلیون صفحه ژورنال، مدارک و داده‌های علمی استفاده می‌کند. در این وب سایت می‌توان نتایج جستجو را براساس نام نویسنده، تاریخ، موضوع و قالب (متنی یا چند رسانه‌ای) فیلتر کرد.

14. مرکز منابع آموزش مجازی (VLRC)

یک راهنمای آنلاین است که میزبان هزاران وب سایت علمی می‌باشد. در Virtual Learning Resources Center، همه وب سایت‌ها توسط محققان و کتابداران سراسر جهان گزینش شده‌اند. بنابراین یک فهرست گردآوری شده از پورتال‌های تحقیقاتی، دانشگاهی و راهنماهای موضوعی اینترنتی کتابخانه‌ها؛ اطلاعات معتبر و به روز علمی را برای دانشجویان به منظور انجام کارها و پروژه‌های تحقیقاتی و تحصیلی فراهم می‌کند.

جستجوی منابع آکادمیک را آغاز کنید

برای نوشتن مقاله علمی - پژوهشی و هر نوع تحقیق دیگری، صد در صد به جستجوی اینترنتی نیاز خواهید داشت؛ اما کمی تامل درباره جاییکه سرچ خود را از آنجا آغاز می‌کنید، می‌تواند کارتان را بسیار آسان نماید. با این کار کمتر وقت‌تان را صرف نتایج عمومی گوگل می‌کنید و بیشتر به سمت جستجوهای تخصصی می‌روید. در صورت استفاده از 14 موتور جستجوی دانشگاهی ذکر شده در این مطلب، علاوه بر دستیابی به مزیت‌های عنوان شده، می‌توانید برای اطمینان از مطابقت نتایج حاصل شده با استانداردهای دانشگاهی نیز از آنها کمک بگیرید.