5 مشکل مهم در ترجمه متون حقوقی
- 27 مهر 1398
- دانستنیهای ترجمه
ترجمه متون حقوقی به دلیل ماهیت و کاربرد مهمی که برای فعالان و دانشجویان ایفا میکند، از پیچیدگیها و مشکلات زیادی رنج میبرد. این مشکلات و چالشها سبب میشود تا کارآیی و کیفیت متن ترجمه شده تا حد زیادی پایین بیاید و نتواند به نیازها و مطالبات طرفین پاسخ مناسبی دهد. متفاوت بودن سیستمهای حقوقی کشورها و ایجاد تغییرات زیاد در این سیستمها باعث شده تا مترجمین نتوانند با بهرهگیری از روشهای متداول به ترجمه متون حقوقی اقدام کنند. رعایت دستورات نگارشی و قوانین نشانهگذاری در این نوع ترجمه آنچنان دارای اهمیت است که هر گونه سهلانگاری میتواند پیامدهای جبرانناپذیری را رقم بزند.
ادبیات سخت متون حقوقی و اصطلاحات فراوان این رشته یکی دیگر از عوامل ایجاد مشکل در هنگام ترجمه به حساب میآید. همچنین نیاز به ترجمه فوری متون حقوقی در پارهای اوقات باعث میشود تا مترجمین اغلب با کمبود وقت و زمان مواجه شوند، و نتوانند ترجمهای باکیفیت و عالی به خواننده تحویل دهند. برای حل این مشکلات، راهکارهایی وجود دارد که توصیه میشود برای اطلاع دقیقتر از ماهیت کلی مشکلات ترجمه متون حقوقی و راهکارهای غلبه بر آنها، در ادامه این گفتار با شبکه مترجمین راستین همراه باشید.
مشکلات ترجمه متون حقوقی
ترجمه متون حقوقی؛ چالش ها و راهکارهای غلبه بر آنها
ترجمه متون حقوقی شغلی برای متخصصین فن، مترجمین متخصص و مجرب ایجاد کرده است که هرگونه خطا در فرآیند ترجمه و ابهام در معانی کلمات میتواند منجر به بروز مشکلات حقوقی برای طرفین شود. ترجمه قراردادها و اسناد تجاری، جواز صادرات، پروانه ساخت، مقالات تخصصی، کتب و اسناد دادگاه تنها بخشی از فعالیتهای مترجمین رشته حقوق به حساب میآید. مترجمین متخصص متون حقوقی به دانش بالایی برای ترجمه اصطلاحات تخصصی و توجه به جزئیات نیازمند هستند.
داشتن تجربه و کار کردن در این حوزه میتواند به آسان شدن مراحل ترجمه کمک شایانی کند، اما چالشها و مشکلات موجود در هنگام ترجمه این نوع متون شاید سبب خطا و ابهام شوند. اگر مترجم متون حقوقی از چالشها و مشکلات این رشته آگاه باشد و راهکارهای غلبه بر این آنها را بداند، یقینا میتواند به افزایش کارآیی و کیفیت متن ترجمه شده کمک کند. 5 مشکل مهم ترجمه متون حقوقی و راهحلهایی مقابله بر این مشکلات در ادامه بررسی میشوند.
1. سیستم های حقوقی در هر کشوری دارای الزامات و قوانین مختص به خود است:
هر کشوری براساس دیدگاهها، تعالیم، مذهب، سنتها و پیشینه تاریخی خود به تنظیم قوانین و مقرارت خاصی اقدام کرده است و سبب شده است تا سیستم های حقوقی کشورها با یکدیگر متفاوت باشند. این تنوع سیستمها و مقررات در هنگام ترجمه متون حقوقی برای مترجمین ایجاد ابهام و چالش میکند؛ اما این مشکلات معمولا برای مترجمین عمومی و غیرمتخصص، ابعاد وسیعتر و بزرگتری به خود میگیرد.
مترجم متخصص متون حقوقی به تنوع و شباهتهای بین زبان مبداء و زبان مقصد، آگاه و واقف است و در مورد اصطلاحات تخصصی که معادل مناسبی ندارند یا دارای معانی چندگانه در زبان مقصد هستند اطلاعات کاملی دارد، به همین خاطر مشکلات موجود در ترجمه متون تخصصی حقوق را تا حد زیادی رفع میکند. همچنین وجود قوانین منحصربهفرد در هر کشور، زمینهساز ابداع واژگان و اطلاحات جدید میشود؛ اصطلاحاتی که شاید معنا و مفهوم جایگزینی برای آنها در زبانهای دیگر وجود نداشته باشد، لذا در این حالت نقش مترجم متخصص پر رنگ خواهد بود.
آشنایی مترجم متون حقوقی با چالش های عمده ترجمه سبب میشود تا آنها از هر عبارت که به مفهوم اصلی وابسته و نزدیک است، به صورت صحیح و درست استفاده کنند که این حالت از ایجاد سوءتفاهمها و مشکلات به خصوص در هنگام ترجمه مقاله جلوگیری میکند. اگر مترجم از اصطلاحات حقوقی هر کشور اطلاع نداشته باشد، نمیتواند معنا و مفهوم را به صورت کامل منتقل نماید و ممکن است یک ترجمه مقاله حقوق باعث ایجاد اختلاف و منازعه در آینده شود.
حتما بخوانيد: 10 مهارت لازم برای ترجمه تخصصی مقاله
2. ترجمه متون حقوقی به دلیل تکامل پیدا کردن قوانین و عوض شدن سیستم ها با چالش مواجه هستند:
نه تنها سیستم های حقوقی کشورها شاید با هم متفاوت باشند، بلکه ممکن است این سیستم ها در گذر زمان دچار تغییر و تکامل نیز شوند. این سیر تحول سبب میشود تا دستورالعملها و الگوهایی که قبلا شاید در متون حقوقی به آنها اشاره میشد، دیگر کارآیی و کاربرد سابق را نداشته باشند. اگر ماده واحده ها و تبصره های جدید به متون تخصصی حقوق اضافه شوند، به احتمال زیاد اصطلاحات و کلمات جدیدی را برای مترجمین به وجود میآورند. مترجمین متون حقوقی باید همیشه در مورد آئین نامه ها و قوانینی که بهصورت مرتب تغییر میکنند، اطلاعات داشته باشند. این امر به بررسی پیوسته قوانین کشورها و هر موردی که بر کار آنها تأثیر میگذارد، احتیاج دارد.
برای اینکه مترجمین متخصص این رشته همیشه اطلاعات خود را به روز نگه دارند، توصیه میشود که به مطالعه مستمر مجلات حقوقی در مناطقی که مشغول کار هستند، اقدام کنند. این اقدام باعث میشود تا در مورد مباحث و موضوعات جدید آگاهی پیدا کنند، و بتوانند با تقویت مهارتهای ترجمه به بالا بردن سطح کیفی ترجمهها نیز مبادرت ورزند. آشنایی با موضوعات مورد بحث در ترجمه کتاب از اهمیت زیادی برخوردار است و شاید این تغییر کردن قوانین و مقررات در زمان ترجمه اینگونه متون بلند، باعث زحمت و مشکل بیشتر برای مترجمین شود.
تأثیر سیستم های حقوقی بر روی ترجمه متون رشته حقوق
3. مترجمین متون حقوقی اغلب با کمبود زمان و وقت مواجه میشوند:
متون حقوقی در بیشتر اوقات به رویدادهای مرتبط به دادگاه، قراردادهای حقوقی و مقالات تخصصی این رشته مرتبط هستند که اغلب این موارد با توجه به اقتضاعات خاص خود به ترجمه فوری نیاز خواهند داشت. برای ترجمه این متون معمولا مدت زمان مشخصی در نظر گرفته میشود و هرگونه تأخیر در انجام فرآیند ترجمه میتواند باعث بروز مشکلات عدیده و پیچیدهای شود که ممکن است نارضایتی مشتریان، دانشجویان و شرکای تجاری را به دنبال داشته باشد.
اگر مترجمین با چگونگی انجام ترجمه فوری آشنا باشند، میتوانند ترجمه فوری متون حقوقی را با انسجام و کیفیت بالایی به مشتریان تحویل دهند، در این صورت میتوان به برآورده شدن نیازهای جامعه هدف امیدوار بود. چالش های ترجمه فوری متون حقوق بسیار زیاد است و اگر کوچکترین خطا و اشتباهی در این زمینه صورت گیرد، میتواند زمینهساز دعاوی حقوقی و کیفری شود، پس مترجمین متخصص رشته حقوق بهترین و قابلاعتمادترین افراد در اینگونه مواقع محسوب میشوند.
حتما بخوانيد: 12 راهکار براي ترجمه فوري متون
4. ترجمه متون حقوقی به درک معنای پنهان جملات نیاز دارد:
وکلا، قضات و دانشجویان رشته حقوق از کلمات و ادبیاتی برای بیان مفاهیم استفاده میکنند که ممکن است حتی افراد بومی آن زبان نیز نتوانند بهصورت کامل متوجه سخنان و جملات آنان شوند. این موضوع بیانگر این واقعیت است که فهم اصطلاحات موجود در متون حقوقی بسیار سخت و دشوار است و کسانی مانند دانشجویان که به مطالعه منابع جدید مانند مقالات تخصصی رشته حقوق نیاز دارند، باید حتما از خدمات ترجمه تخصصی حقوق استفاده کنند. وقتی مقاله این رشته ترجمه میگردد، خلاقیت در جایگاه دوم قرار میگیرد، چون مترجمین موظفند متن مقاله را تفسیر نمایند و معنای پنهان جملات را نیز درک کنند (این موضوع در ترجمه انگلیسی به فارسی نمود بیشتری دارد). اگر مترجم از واژهنامه اصطلاحات تخصصی و حتی یک حافظه ترجمه بهره گیرد، میتواند به صورت مؤثرتر به ترجمه اسناد حقوقی اقدام کند. در این حالت، در وقت مترجمین صرفهجویی میشود و اشکلات احتمالی ترجمه تا حد زیادی کاهش پیدا میکند.
5. در ترجمه متون حقوقی باید به دستورات نگارشی و قوانین نشانه گذاری توجه ویژهای شود:
دستورات نگارشی و قوانین نشانه گذاری در هنگام ترجمه اسناد حقوقی باعث ایجاد مشکل و چالش میشوند. ادبیات و کلماتی که در اینگونه اسناد مورد استفاده قرار میگیرد، سبب میشود تا حتی خواندن آنها نیز برای عموم مردم بعضا سخت و چالشبرانگیز باشد. در متون و مقالات رشته حقوق، بهصورت معمول و استاندارد از حالت مجهول برای بیان مفاهیم و جملات استفاده میشود و جملات پیچیده که بهنظر پایانی برای آنها در نظر گرفته نشده است، دارای تعداد نامحدودی ویرگول، نقطه ویرگول و اپوستروف هستند.
برای یک نویسنده، یک محقق و یا یک مترجم، درک و استنباط اینگونه جملات در زبان انگلیسی بسیار مشکل است، و حتی این مسئله برای مترجمین باعث بروز اشتباهات متداول در ترجمه زبان انگلیسی نیز میشود. با توجه به اینکه قوانین نشانه گذاری در زبانهای مختلف دنیا یکسان نیستند و تفاوتهای ساختاری زیادی دارند، لذا مترجمین در هنگام ترجمه متون حقوقی که با انبوهی از این قوانین عجین شدهاند، با نوعی سردرگمی و ابهام روبهرو میشوند.
همچنین چون بیشتر کشورها در هنگام نوشتن اسناد حقوقی بر روی روشها و حالتهای معمول زبان مجهول تکیه میکنند، سبب میشوند تا مترجمین از همان قوانین اصلی و مشابه برای ترجمه استفاده کنند که در این حالت ایجاد اشتباه به دلیل استفاده نکردن درست از حتی یک ویرگول نیز اجتنابناپذیر خواهد بود.
برای ایجاد ابهام و تفسیر نادرست از متون حقوقی، کافی است تا یک ویرگول در جای مناسب قرار نگیرد، در آن حالت هر فرد یا هر شخصی میتواند براساس شرایط و ضوابط مختلف به تفسیر جمله یا عبارت مورد نظر بپردازد. شاید به جرأت بتوان گفت که تنها رشتهای که استفاده نادرست از علامتهای نگارشی و دستور زبان موجب خسارت جبرانناپذیری به پیکره و شالوده موضوع میزند، رشته حقوق باشد؛ پس بهترین روش برای جلوگیری از ایجاد اشتباه و خطا در ترجمه مقاله حقوق و متون مشابه، بهرهگیری از یک جفت چشم دیگر مانند مترجم متخصص رشته حقوق است.
توجه به دستورات نگارشی در ترجمه متون حقوقی
جمعبندی پایانی در باب چالش های ترجمه متون حقوقی
همانطور که عنوان شد، ترجمه متون حقوقی یک کار ساده و آسان نیست که برای انجام آن بتوان از مترجمین عمومی و ابزارهای ترجمه کمک گرفت، این نوع از ترجمه به مهارتهای زبانی بالا، دانش در زمینه حقوق، تجربه و سرعت عمل بالا نیاز دارد و مترجم موظف به محافظت از محتوای اسناد حقوقی نیز هست. آشنا نبودن با ویژگیهای ترجمه خوب و عدم آموزش صحیح در زمینه رشته حقوق باعث میشود تا یک مترجم نتواند به اهداف تعیین شده در هنگام ترجمه برسد.
داشتن تجربه و تخصص برای مترجمین یکی از عوامل فائق آمدن بر چالش های ترجمه متون حقوقی به حساب میآید، چون مترجم متخصص این رشته میتواند بر مشکلاتی مانند وجود دستورات نگارشی فراوان، مبهم بودن جملات، نیاز به ترجمه فوری متون و زیاد بودن اصطلاحات تخصصی به خوبی برآید. امیدواریم مطالبی که در این گفتار مورد بحث و بررسی قرار گرفت، بتواند دانشجویان و محققین را در زمان ترجمه متون علوم انسانی به خصوص در رشته حقوق راهنمایی نماید. اگر خواهان رسیدن به بهترین نوع ترجمه در این رشته هستید و میخواهید با چالشها و مشکلات آن مواجه نشوید، میتوانید از خدمات شبکه مترجمین راستین بهره بگیرید.
در ادامه حتما بخوانيد: 6 نکته برای بهبود مهارت ترجمه